Στο σχέδιο προϋπολογισμού που υπέβαλε στο Κογκρέσο για το 2026, ο αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ περικόπτει στο μισό τα επιστημονικά προγράμματα της NASA και πρακτικά παραδίδει την υπηρεσία στον συνεργάτη του Ιλον Μασκ για την υλοποίηση του υπερφιλόδοξου σχεδίου του να αποικίσει τον Αρη.
Μεταξύ άλλων, η πρόταση αλλάζει ριζικά το πρόγραμμα Artemis που σχεδιάστηκε επί πρώτης θητείας Τραμπ για την επιστροφή των Αμερικανών στο φεγγάρι πριν φτάσουν οι Κινέζοι το 2030. Ο νέος πύραυλος SLS και η κάψουλα Orion θα καταργηθούν μετά την πρώτη αποστολή αστροναυτών στη σεληνιακή επιφάνεια το 2027, ενώ παράλληλα τερματίζεται το πρόγραμμα του σχεδόν έτοιμου διαστημικού σταθμού Gateway, ο οποίος επρόκειτο να τεθεί σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας ESA. Στη θέση αυτών, η NASA θα βασιστεί σε «εμπορικές υπηρεσίες», στις οποίες σήμερα κυριαρχεί η SpaceX, η διαστημική εταιρεία του Μασκ.
Η NASA αντιμετωπίζει μείωση 24% σε έναν ετήσιο προϋπολογισμό περίπου 25 δισ. δολαρίων, με τις περικοπές στην επιστημονική έρευνα να φτάνουν το 47% και να επηρεάζουν διεθνή προγράμματα με χιλιάδες ερευνητές. Η πρόταση καταργεί τη χρηματοδότηση για «δορυφόρους χαμηλής προτεραιότητας σχετικά με την παρακολούθηση του κλίματος» και βάζει τέλος στο σχέδιο να μεταφερθούν στη Γη τα δείγματα που ήδη συλλέγει στον Αρη το ρομπότ Perseverance της NASA. Ωστόσο, παρότι σχεδόν όλα τα τμήματα της NASA αντιμετωπίζουν βαθιές περικοπές, το σχέδιο προϋπολογισμού δίνει ώθηση ενός δισ. δολαρίων σε «προγράμματα που εστιάζονται στον Αρη». Ο Μασκ επιμένει ότι η SpaceX μπορεί να μεταφέρει ανθρώπους στον κόκκινο πλανήτη στα τέλη της δεκαετίας με την προοπτική ίδρυσης μιας ολόκληρης αποικίας, παρακαταθήκη της ανθρωπότητας για την περίπτωση μείζονος καταστροφής στη Γη. Ανεξάρτητοι ειδικοί επικρίνουν το σχέδιο τονίζοντας ότι είναι επικίνδυνο και επιστημονικά ανώφελο.
Οι περικοπές στη NASA ήρθαν να προστεθούν στο τσεκούρεμα άλλων ομοσπονδιακών προγραμμάτων επιστήμης και έρευνας. Οπως σχολίασε σε ανακοίνωσή της η Αμερικανική Εταιρεία Αστρονομίας, «εάν εφαρμοστούν, οι περικοπές κατά 56% στο Εθνικό Ιδρυμα Επιστήμης, κατά 47% στη Διεύθυνση Επιστήμης της NASA και κατά 14% στο Γραφείο Επιστήμης του υπουργείου Ενέργειας θα έχουν ως αποτέλεσμα μια ιστορική παρακμή για τις αμερικανικές επενδύσεις στη βασική επιστημονική έρευνα».
Το Κογκρέσο θεωρείται απίθανο να απαιτήσει ριζική αναθεώρηση του σχεδίου προϋπολογισμού. Την υλοποίηση της νέας διαστημικής στρατηγικής θα αναλάβει πιθανότατα ο δισεκατομμυριούχος επιχειρηματίας Τζάρεντ Αϊζακμαν, στενός συνεργάτης του Μασκ που έχει προταθεί από τον Τραμπ ως επόμενος επικεφαλής της NASA.
