Στις αρχές Νοεμβρίου η ιστοσελίδα Washington Examiner έγραψε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ζήτησε από τον Ταγίπ Ερντογάν να αποσύρει τα τουρκικά στρατεύματα από την Κύπρο με αντάλλαγμα διμερείς συμφωνίες στην άμυνα και την ενέργεια.

Την περασμένη Κυριακή ο αμερικανός πρεσβευτής στην Αγκυρα Τομ Μπάρακ χαρακτήρισε («Καθημερινή») την Κύπρο «απόστημα» στο κέντρο ενός υγιούς σώματος. Μία μέρα μετά, ο Νίκος Χριστοδουλίδης προσκάλεσε στο νησί, στο πλαίσιο της ανάληψης της προεδρίας της ΕΕ από την Κυπριακή Δημοκρατία (1/1/2026), τους Ταγίπ Ερντογάν και Χακάν Φιντάν. Σήμερα, Δευτέρα, η απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για το Κυπριακό Μαρία Ολγκίν προγραμματίζει τριμερή συνάντηση με τον κ. Χριστοδουλίδη και τον νεοεκλεγμένο ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Τουφάν Ερχιουμάν, προκειμένου να διαπιστωθεί αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για τη διεξαγωγή μιας νέας άτυπης πενταμερούς.

Ενδεχόμενο αμερικανικής πρωτοβουλίας;

Την ίδια ώρα, στη δημόσια σφαίρα παραμένει ως υφέρπον, αλλά αδύναμο, το ενδεχόμενο μιας αμερικανικής πρωτοβουλίας ευρύτερης διευθέτησης στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου το Κυπριακό Ζήτημα δεσπόζει επιπλέον των ελληνοτουρκικών ως μείζον πρόβλημα.

Σύμφωνα, δε, με ασφαλείς πληροφορίες από τη Λευκωσία ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης διακρίνει στην τρέχουσα συγκυρία αξιοσημείωτη ευκαιρία – στηριζόμενος κυρίως στη γεωπολιτική αναβάθμιση της Κυπριακής Δημοκρατίας – και επιχειρεί να επιταχύνει τις διαδικασίες με στόχο την επανεκκίνηση των επίσημων διαπραγματεύσεων από το σημείο που κατέρρευσαν στο Κραν Μοντανά το 2017. Ολα λοιπόν δείχνουν ότι οι εξελίξεις πέριξ του Κυπριακού αποκτούν ξανά δυναμική, με την εξίσωση πάντως να μοιάζει παραπάνω από δυσεπίλυτη εξαιτίας της τουρκικής αδιαλλαξίας.

Οι τρεις άξονες Χριστοδουλίδη

Το σκεπτικό του κ. Χριστοδουλίδη στηρίζεται σε τρεις άξονες: Πρώτον, στο γεγονός ότι η Κύπρος μετά και την υπογραφή της συμφωνίας οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με τον Λίβανο προσλαμβάνεται πλέον διεθνώς ως αναπόσπαστο τμήμα του συστήματος ασφαλείας στη Μέση Ανατολή και εμπεδώνεται ως παράγοντας που δρα υπέρ της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο. Υπενθυμίζεται ότι η Κυπριακή Δημοκρατία διαθέτει πλέον τρεις οριοθετημένες ΑΟΖ στην ευρύτερη περιοχή (Ισραήλ – Αίγυπτος – Λίβανος). Αρα, η ισχυροποίηση του διπλωματικού αποτυπώματος της Λευκωσίας ενδεχομένως να φέρει την Αγκυρα εγγύτερα στη λογικής μιας αμοιβαία επωφελούς λύσης.

Δεύτερον, στην αλλαγή ηγεσίας στα Κατεχόμενα, με τον κ. Ερχιουμάν να παραμένει μεν εξαρτώμενος από την Αγκυρα, αλλά και σαφώς πιο διαλλακτικός σε σχέση με τον προκάτοχό του. Κυβερνητικές πηγές από τη Λευκωσία λένε στο «Βήμα» ότι ναι μεν ο ηγέτης του ψευδοκράτους δεν μιλά δημοσίως για δύο κράτη, αναμένουν όμως και την επίσημη διατύπωση των θέσεών του. «Μόνο τότε θα αποκαλυφθεί όχι μόνο η δική του γραμμή αλλά και δι’ αυτού της Τουρκίας», σημειώνουν οι ίδιες πηγές, διαπιστώνοντας πάντως δυστοκία στην τουρκοκυπριακή πλευρά. «Ο κ. Ερχιουμάν δεν είναι ακόμα έτοιμος να μιλήσει με την κυρία Ολγκίν. Η συνάντησή του με τον Χακάν Φιντάν στην Αγκυρα κράτησε δύο ώρες, ενώ δεν προχώρησαν σε δηλώσεις, κάτι πρωτοφανές τα τελευταία χρόνια». Αν η Τουρκία επιμείνει στη διχοτόμηση, προσθέτουν, και παρασύρουν μαζί τους τον κ. Ερχιουμάν τότε θα χρεωθούν και το «ναυάγιο».

Τρίτον, καθώς εντός των επόμενων 12 μηνών ολοκληρώνεται η θητεία του Αντόνιο Γκουτέρες, τόσο η Λευκωσία όσο και η Αθήνα εκτιμούν ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ θα πιέσει όσο το δυνατόν περισσότερο ώστε οι εμπλεκόμενες πλευρές να καθίσουν ξανά στο τραπέζι των επίσημων διαβουλεύσεων.

Παραλλαγή του σχεδίου λύσης;

Το ερώτημα, βεβαίως, που προκύπτει είναι αν ο κ. Γκουτέρες έχει στο πίσω μέρος του μυαλού του κάποια παραλλαγή του σχεδίου λύσης, στο πλαίσιο μεν της ομοσπονδίας, η οποία όμως θα μεταφέρει την πίεση στην πλευρά της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οσο, βεβαίως, συμβαίνουν αυτά, η Αγκυρα συνεχίζει να στοχοποιεί ποικιλοτρόπως την Κυπριακή Δημοκρατία, με τον υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν να ομιλεί περί περικύκλωσης της Τουρκίας σε συνεργασία με το Ισραήλ, αλλά και «ομηρεία» της Ευρωπαϊκής Ενωσης από τη Λευκωσία καθώς αποτρέπει την τουρκική συμμετοχή στο εγχείρημα της αμυντικής αυτονομίας. Ταυτοχρόνως ουδέν σημάδι υπάρχει περί πιθανής οπισθοχώρησης της Αγκυρας στα κομβικά ζητήματα των εγγυήσεων και της αποχώρησης των παράνομων κατοχικών στρατευμάτων από το βόρειο τμήμα του νησιού.