Σε παγκόσμιο επίπεδο, από τα αρχαία ακόμα χρόνια, το μάρμαρο είναι ιδιαίτερα διαδεδομένο. Η ομορφιά του είναι το χαρακτηριστικό που το καθιστά τόσο περιζήτητο. Παρ’ όλα αυτά, λίγες είναι οι χώρες και ακόμα λιγότερες οι πόλεις που παράγουν το δικό τους μάρμαρο και φημίζονται για αυτό.
Μία από τις πόλεις αυτές που εξάγουν το μάρμαρό τους στο εξωτερικό είναι και η Δράμα. Το μάρμαρό της προτιμάται σε ποικίλα έργα, ως ένα από τα καλύτερα σε παγκόσμια εμβέλεια. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης μας είναι μία από τις σημαντικότερές στην παγκόσμια παραγωγή μαρμάρου συμβάλλοντας παράλληλα στην εθνική μας οικονομία.
Το μάρμαρο, λόγω της έντονης λάμψης, ετυμολογικά προέρχεται από την αρχαία λέξη μάρμαρος, που σημαίνει λαμπερός λίθος. Στην εμπορική γλώσσα ως μάρμαρο θεωρείται κάθε κρυσταλλικό πέτρωμα με ορυκτολογική σύσταση, στην οποία επικρατούν κυρίως ορυκτά με σκληρότητα 3 έως 4 της σκληρομετρικής κλίμακας Mohs και το οποίο επιπλέον επιδέχεται κοπή, λείανση και στίλβωση, ώστε να είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί ως διακοσμητικό ή δομικό υλικό.
Η μορφή του προέρχεται από ασβεστόλιθους, δηλαδή ιζηματογενή ανθρακικά πετρώματα, τα οποία εξαιτίας της θερμότητας και της πίεσης στον φλοιό της Γης σχηματίζονται ανάλογα. Εκτός από λευκό, τα μάρμαρα χαρακτηρίζονται από ποικίλα χρώματα και φυσικά μοτίβα, τις βένες. Το μάρμαρο, από την αρχαιότητα, διακοσμεί τόπους λατρείας, όπως μνημεία, ναούς, αλλά ακόμα και σπίτια και εξωτερικούς χώρους.
Η εξόρυξή του από τις μαρμαροφόρες περιοχές μπορεί να γίνει με διάφορες τεχνικές. Η πιο διαδεδομένη τεχνική είναι η απόσπαση μαρμάρων από το μητρικό πέτρωμα με τη χρήση συρματοκοπής ή άλλου παρόμοιου υλικού. Η συρματοκοπή πραγματοποιείται με αδαμαντοφόρο σύρμα και παρέχει τη δυνατότητα κοπής μαρμάρου και λοιπών πετρωμάτων, όπως χάλυβα, μετάλλων ή σκυροδέματος. Η εξόρυξη γίνεται σε μεγάλο βαθμό με τη χρήση συρματοκοπών ή άλλου ειδικού εξοπλισμού.
Μια μονάδα συρματοκοπής αποτελείται από ηλεκτροκινητήρα, σιδηροτροχιά, ηλεκτρονικό χειριστήριο και το σύρμα που προαναφέρθηκε. Ωστόσο, εφαρμόζεται κατά 10%, μια και είναι πιο ξεπερασμένη και επιβλαβής για το περιβάλλον σε περιπτώσεις που το υλικό είναι ιδιαίτερα συμπαγές. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στη χρήση εκρηκτικών μηχανισμών.
Η υπόγεια εξόρυξη και η προστασία του περιβάλλοντος
Αντιθέτως, υπάρχει μια καινοτόμος και φιλική προς το περιβάλλον τεχνική, η οποία αξιοποιείται και στην πόλη της Δράμας. Η τεχνική αυτή στηρίζεται στην υπόγεια εξόρυξη, η οποία σέβεται το οικοσύστημα. Πρόσφατα μάλιστα οι εντυπωσιακές σήραγγες εξόρυξης λευκού μαρμάρου αποτέλεσαν το ιδανικό, υποβλητικό σκηνικό για τα γυρίσματα ταινίας με τη συμμετοχή διεθνών αστέρων του Χόλιγουντ.
Στην περιοχή της Δράμας δραστηριοποιούνται πάνω από 40 επιχειρήσεις μαρμάρου, ενώ λειτουργούν περισσότερα από 100 αδειοδοτημένα λατομεία, με πιο βασικό το λατομείο του Βώλακα. Η παραγωγή μαρμάρου στη Δράμα κυμαίνεται στους 25.000 τόνους τον χρόνο ανά λατομείο. Η αξιοποίησή του στο εσωτερικό της πόλης γίνεται κυρίως για έργα που τη διακοσμούν, όπως εκκλησίες, μνημεία, αγάλματα, όπως είναι το άγαλμα της Ελευθερίας στο Δημοτικό Κήπο της πόλης.
Η εικόνα που παραπέμπει στην αρχαιοελληνική γλυπτική είναι τα αγάλματα και τα οικοδομήματα από λευκό μάρμαρο. Υπήρχαν δύο τύποι αρχαίων λατομείων, τα μόνιμα λατομεία και τα συγκυριακά λατομεία.
Ενα ευρέως γνωστό λατομείο βρίσκεται στην Αλυκή της Θάσου, είναι μερικώς βυθισμένο και το μάρμαρό του χρησιμοποιήθηκε στην αρχαία Ελλάδα για πάνω από 1.200 χρόνια. Η μεταφορά ογκόλιθων από τα λατομεία στο εργαστήριο δεν ήταν πάντα εύκολη, γιατί πολύ συχνά η απόσταση ήταν μεγάλη και το έδαφος ορεινό και ανώμαλο, ενώ άλλες φορές μεσολαβούσε θάλασσα. Εν γένει φθηνότερη μεταφορά θεωρείτο η θαλάσσια και γινόταν με «φορτηγίδες λιβαγωγούς».
Μεγάλα έργα που φτιάχτηκαν από μάρμαρο
Το μάρμαρο της Δράμας έχει, επίσης, μεγάλη ζήτηση στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, η εξαγωγή μαρμάρου πλησιάζει το 98% της παραγωγής. Τα πιο διαδεδομένα μάρμαρα είναι το μάρμαρο του Βώλακα που προτιμάται από την Κίνα και το μάρμαρο της Θάσου που προτιμάται από την Αραβία. Ενα σημαντικό έργο με δραμινό μάρμαρο είναι τοποθετημένο στο Αμπου Ντάμπι και ονομάζεται Μεγάλο Τζαμί.
Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί το σημαντικότερο τα τελευταία 50 χρόνια στον τομέα του μαρμάρου σε παγκόσμια κλίμακα, αφού χρειάστηκαν περισσότεροι από 100.000 τόνοι πρώτης ποιότητας δραμινού κατάλευκου μαρμάρου και η ολοκλήρωση της κατασκευής διήρκεσε 4 έτη. Ενα ακόμη αξιοσημείωτο έργο είναι το Τζαμί στην πόλη Σαλί, της Τσετσενικής Δημοκρατίας της Ρωσίας, το οποίο χρειάστηκε 3 έτη για να ολοκληρωθεί και 36.000 τόνους θασίτικου μαρμάρου, το οποίο επεξεργάστηκαν δραμινές επιχειρήσεις.
Πλήθος από τεμένη, εμπορικά κέντρα, κυβερνητικά κτίρια και άλλες εμβληματικές κατασκευές έχουν επενδυθεί με μάρμαρα από τη Δράμα σε όλες τις γωνιές του πλανήτη, από τη Μέκκα και τη Μεδίνα ως τη Σιγκαπούρη και από το Πεκίνο ως τη Νέα Υόρκη. Τα έργα αυτά αποτελούν σημαντικό επίτευγμα για τη Δράμα και τις επιχειρήσεις της.
Μεγάλος αριθμός εργαζομένων της περιοχής απασχολείται στον τομέα της εξόρυξης, επεξεργασίας και διανομής των μαρμάρων σε διάφορους τομείς εξειδίκευσης, όπως μεταλλειολόγοι, ειδικοί χειριστές, επεξεργαστές μαρμάρων, λογιστές, άτομα που ασχολούνται με το μάρκετινγκ, ακόμα και πωλητές, συνεισφέροντας σημαντικά στα οικονομικά της πόλης.
Ακριβές αντίγραφο της Νίκης της Σαμοθράκης κατασκευάστηκε από μάρμαρο Θάσου σε εργοστάσιο στη Δράμα με διαστάσεις όμοιες με του πρωτότυπου, με ακρίβεια χιλιοστού και βάρος περίπου 6,5 τόνους από ρομπότ ιδιοκτησίας σημαντικής δραμινής επιχείρησης.
Ετσι σήμερα και με βοηθό την αξιοποίηση και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, το δραμινό μάρμαρο είναι περιζήτητο σε όλο τον κόσμο. Η αξιοποίηση του προνομίου αυτού διευρύνει τη φήμη της πόλης τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
