Σε μαγνήτη επενδυτικών κεφαλαίων, τα οποία φιλοδοξούν να «γευθούν» υπεραξίες και κέρδη, εξελίσσεται το ελληνικό κρασί.

Παρά το μικρό… δέμας του, αφού η ετήσια αξία των πωλήσεών του είναι χαμηλότερη από τα έσοδα της μεγαλύτερης ζυθοποιίας της χώρας, περίπου 350 εκατ. ευρώ, έχει καταφέρει χάρη στον δυναμισμό που εκπέμπουν τα 1.600 περίπου οινοποιεία του να προσελκύσει ισχυρό αγοραστικό ενδιαφέρον.

Δεν είναι τυχαίο πως ηχηρά ονόματα δίνουν ψήφο εμπιστοσύνης στον ελληνικό αμπελώνα καθώς από τους πρώτους που είναι φιγουράρουν ο διάσημος έλληνας μπασκετμπολίστας Γιάννης Αντετοκούνμπο και η οικογένειά του!

Η ισχύς εν τη ενώσει

Η έλευση νέων επενδυτών, οι οποίοι έρχονται να στοιχηθούν δίπλα στους παραδοσιακούς παίκτες, φέρνει και μια νέα τάση, άγνωστη μέχρι πρότινος στον χώρο: αυτή δεν είναι άλλη από την τάση συγκέντρωσης.

Η δημιουργία μεγαλύτερων και πιο εύρωστων σχημάτων θεωρείται κομβικής σημασίας στην προσπάθεια των «νεοφώτιστων δυνάμεων» να αναβαθμίσουν το προϊόν και μαζί τη διεθνή ανταγωνιστικότητά του.

Το κατακερματισμένο τοπίο που υπάρχει σήμερα δεν φαίνεται να βοηθάει στην προσπάθεια ανάπτυξης που οραματίζονται. Οι συνέργειες και η αύξηση της παραγωγικής δυναμικότητας μπορούν να δώσουν νέα ώθηση στις ελληνικές ετικέτες.

Η νέα οντότητα

Πρωταγωνιστικό ρόλο στο νέο σκηνικό που στήνεται διεκδικούν οι ομογενείς επιχειρηματίες από τη Σουηδία, τα αδέλφια Ηλίας και Θωμάς Γεωργιάδης.

Μέσα από τα Ελληνικά Οινοποιεία, στα οποία συμμετέχει μεταξύ άλλων η οικογένεια Αντετοκούνμπο, φιλοδοξούν να οικοδομήσουν έναν ισχυρό παίκτη, ο οποίος θα ενώσει οινοποιίες που έχουν γράψει Ιστορία.

Στην ομπρέλα της νέας οντότητας έχουν ενταχθεί ήδη η ιστορική Μπουτάρης και το Κτήμα Σεμέλη του Μιχάλη Σάλλα, ενώ έχει μπει στην τελική ευθεία η ανέγερση πρότυπου οινοποιείου στην περιοχή Μουζάκι στο Costa Navarino – μια επένδυση ύψους περίπου 12 εκατ. ευρώ – σε συνεργασία με την Temes του Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου.

Τα Ελληνικά Οινοποιία συνεχίζουν να φλερτάρουν και με τα περιουσιακά στοιχεία της Tsantalis που έχουν βγει στο σφυρί, ενώ εξακολουθούν να σκανάρουν την ελληνική αγορά για νέες εξαγορές, με απώτερο στόχο την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Το «βαρύ» χαρτοφυλάκιο

Φιλόδοξα σχέδια για το ελληνικό κρασί έχει και η οικογένεια Αναστασίου. Με όχημα τον όμιλο Cavino, ο οποίος εδρεύει στο Αίγιο, τα αδέλφια Γιάννης και Θεόδωρος Αναστασίου οραματίζονται να δημιουργήσουν τον εθνικό πρωταθλητή στο κρασί με τη συνέργεια/συνεργασία και άλλων κορυφαίων παικτών της εγχώριας οινικής σκηνής.

Προς αυτή την κατεύθυνση, στοχεύουν σε δύο εξαγορές που θα διευρύνουν περαιτέρω το χαρτοφυλάκιο των προϊόντων του ομίλου Cavino, το οποίο περιλαμβάνει ήδη τα ΠΟΠ Μαυροδάφνη και Μοσχάτο Πατρών, το απόσταγμα Μπαμπατζίμ και τα κρασιά Santo Wines του Συνεταιρισμού Σαντορίνης. Είχε προηγηθεί στα τέλη του 2024 η εξαγορά του Κτήματος Νέμειον του οινοποιού Γιώργου Βασιλείου με έδρα τη Νεμέα.

Μια εξαγορά που έδωσε στην αχαϊκή οινοποιία πρόσβαση σε μια σημαντική ζώνη, αυτή του αγιωργίτικου, όπου μέχρι σήμερα δεν είχε παρουσία με ιδία παραγωγή.

Σε επενδυτικό οίστρο

Σε επενδυτικό οίστρο βρίσκονται και άλλοι μεγάλοι παίκτες του κλάδου. Ενδεικτικά, το Κτήμα Τσέλεπου του οινολόγου Γιάννη Τσέλεπου έχει στα σκαριά επενδύσεις περίπου 8 εκατ. ευρώ την επόμενη τριετία, οι οποίες περιλαμβάνουν την αναβάθμιση των οινοποιείων σε Τρίπολη και Νεμέα, που αποτελεί και το «βαρύ πυροβολικό» του κτήματος, και την ανέγερση αποθηκευτικών χώρων (στη Νεμέα).

Επιπλέον, προχώρησε στην εξαγορά γης στην περιοχή Μαντέμι της Νάουσας, όπου θα καλλιεργήσει αμπέλια και παράλληλα θα χτίσει ένα μικρό πρότυπο οινοποιείο.

Σύγχρονη μονάδα στήνει και η εταιρεία Κυρ-Γιάννη της οικογένειας Μπουτάρη στο Αμύνταιο, προκειμένου να εκμεταλλευθεί τις μοναδικές ποικιλίες της περιοχής. Πρόκειται για επένδυση ύψους 8 εκατ. ευρώ, η οποία έχει ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2030.

Σε φουλ ρυθμούς και το Κτήμα Σκούρα του πρώην προέδρου του ΣΕΟ Γιώργου Σκούρα, το οποίο πριν από περίπου ενάμιση χρόνο εξαγόρασε οινοποιείο στη Μαντίνεια, μια περιοχή που αποτελούσε διακαή πόθο του γνωστού οινοποιού.

Τρομάζουν οι δασμοί Τραμπ

Τον ύπνο τους έχουν χάσει οι έλληνες εξαγωγείς κρασιού στην προοπτική να επιβληθούν δασμοί 30% στα εισαγόμενα ευρωπαϊκά προϊόντα. Ως εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη τη χαρακτηρίζει ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικού Οίνου (ΣΕΟ) Στέλλιος Μπουτάρης, ο οποίος μιλώντας στο «Βήμα» λέει πως εάν δεν αλλάξει κάτι μέχρι τότε, θα υπάρχουν σοβαρά προβλήματα για τους έλληνες οινοποιούς που δραστηριοποιούνται στην άλλη άκρη του Ατλαντικού.

Πιέσεις

Ο κ. Μπουτάρης τονίζει πως το συγκεκριμένο ποσοστό δασμών είναι μη διαχειρίσιμο. Η εκτόξευση των δασμών, όπως λέει, θα αυξήσει κατακόρυφα και τις ανάγκες ρευστότητας των εισαγωγέων, καθώς καλούνται να καταβάλουν σημαντικά μεγαλύτερα ποσά κατά τον εκτελωνισμό, πριν καν διαθέσουν το προϊόν στην αγορά.

Ηδη αρκετοί εισαγωγείς, με τους δασμούς στο 10%, πιέζουν τους έλληνες οινοποιούς να μειώσουν τις τιμές τους για να συνεχίσουν να δίνουν παραγγελίες.
Αυτό σημαίνει πως με την επιβολή του 30% υπάρχει ο κίνδυνος πολλοί εισαγωγείς να στραφούν σε παραγωγούς από τρίτες χώρες, που πλέον θα έχουν αρκετά φθηνότερες τιμές.

Η ζημιά που έχει προκληθεί στις πωλήσεις των ευρωπαϊκών κρασιών από τον περασμένο Απρίλιο, οπότε επιβλήθηκε δασμός εισαγωγής 10% στις ΗΠΑ, εκτιμάται σε περίπου 12%. Εάν ο δασμός των ΗΠΑ οριζόταν στο εύρος 17%-20%, και λαμβάνοντας υπόψη την τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία – η αξία του δολαρίου ΗΠΑ ήδη έχει μειωθεί κατά 15% σε σύγκριση με το ευρώ –, η εκτιμώμενη ζημιά θα έφτανε το 30%.

7 ευρώ ανά κιλό

Το ελληνικό κρασί δεν έχει την πολυτέλεια να χάσει μια αγορά σαν την αμερικανική, αφού είναι από τις δυναμικές και πολλά υποσχόμενες εκτός συνόρων.
Ειδικότερα για το ελληνικό κρασί οι ΗΠΑ αποτελούν τη δεύτερη πιο σημαντική αγορά με 19% της αξίας των συνολικών εξαγωγών, με τη μέση τιμή εξαγωγής να ξεπερνά για πρώτη φορά τα 7 ευρώ ανά κιλό, καθιστώντας την αγορά των ΗΠΑ θεμελιώδη για την οικονομική βιωσιμότητα του οινοπαραγωγικού τομέα της Ελλάδας και των αγροτικών κοινοτήτων που αυτός συντηρεί.

Συνολικά, η αγορά των ΗΠΑ είναι η σημαντικότερη για τα ευρωπαϊκά κρασιά, αντιπροσωπεύοντας το 27% σε αξία και το 21% σε όγκο. Το ευρωπαϊκό κρασί, ύψους 4,88 δισεκατομμυρίων ευρώ, που εξήχθη στις ΗΠΑ το 2024 εκτιμάται ότι απέφερε έσοδα 22 δισεκατομμυρίων δολαρίων στις αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στα τρία επίπεδα της αγοράς.

«Οι ευρωπαϊκές εξαγωγές οίνου δεν βλάπτουν την οικονομία των ΗΠΑ – αντίθετα, τη στηρίζουν» δήλωσε πρόσφατα ο πρόεδρος του ΣΕΟ σε ανακοίνωση που εξέδωσε. «Λόγω του τρι-επίπεδου συστήματος (three tier system) διανομής αλκοόλ στις ΗΠΑ – υφίσταται διαχωρισμός παραγωγού/εισαγωγέα, διανομέα και λιανοπωλητή – εκτιμάται ότι για κάθε 1 δολάριο που παράγεται από τις εξαγωγές ευρωπαϊκού κρασιού προς τις ΗΠΑ τα αμερικανικά δίκτυα διανομής και ο τομέας HORECA κερδίζουν 4,50 δολάρια».

Διπλός «συναγερμός» στη Σαντορίνη

Μπροστά στην τρίτη διαδοχική χρονιά συρρίκνωσης βρίσκεται ο αμπελώνας της Σαντορίνης, σημαίνοντας συναγερμό για το μέλλον του θηραϊκού κρασιού. Η παρατεταμένη ξηρασία και η λειψυδρία που μαστίζουν το νησί αναμένεται να οδηγήσουν σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα την παραγωγή του φετινού τρύγου, καταγράφοντας νέα ιστορικά χαμηλά. Η κλιματική αλλαγή δείχνει το σκληρό της πρόσωπο, δοκιμάζοντας την ανθεκτικότητα ενός μοναδικού αμπελώνα που έχει ιστορία χιλιάδων χρόνων.

Ο Γιάννης Τσέλεπος, οινολόγος και ιδιοκτήτης του ομώνυμου Κτήματος με παρουσία στο νησί, περιγράφει την κατάσταση που επικρατεί στο νησί. «Τα πράγματα είναι πολύ δύσκολα» σημειώνει χαρακτηριστικά μιλώντας στο «Βήμα».

Απευθύνει μάλιστα έκκληση προς την πολιτεία, λέγοντας πως χρειάζεται κρατική στήριξη για να αποφευχθούν τα χειρότερα. «Είμαστε στο σημείο μηδέν. Είναι ώρα αποφάσεων. Ηρθε ο καιρός να περάσουμε από τα λόγια στην πράξη» υπογραμμίζει εκφράζοντας την αγωνία του κλάδου.

Εξίσου σοβαρός, σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων που γνωρίζουν σε βάθος την αγορά, είναι ο κίνδυνος της νοθείας των κρασιών ΠΟΠ Σαντορίνης. Τελευταία, παρατηρείται κατακόρυφη αύξηση των εισαγωγών σταφυλιών και μούστου από άλλες περιοχές της Ελλάδας, χωρίς τα απαραίτητα συνοδευτικά έγγραφα, δημιουργώντας βάσιμες υποψίες για… παιχνίδια με την αυθεντικότητα του κρασιού.

«Αυτή η πρακτική», όπως λένε πηγές που επιθυμούν να διατηρήσουν την ανωνυμία τους, «όχι μόνο υπονομεύει την ποιότητα και τη μοναδική ταυτότητα του σαντορινιού κρασιού, αλλά αποτελεί και θανάσιμη απειλή για την οικονομική βιωσιμότητα των παραγωγών του νησιού».

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως οι παραδοσιακοί αμπελουργοί της Σαντορίνης βρίσκονται επικοινωνίας, εξετάζοντας λύσεις για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση που διαμορφώνεται εν όψει του φετινού τρύγου. Ο προβληματισμός τους είναι έντονος, καθώς πλήττονται περισσότερο: σε αντίθεση με τα υπόλοιπα οινοποιεία που διατηρούν εγκαταστάσεις στο νησί αλλά έχουν και άλλες πηγές εσόδων, οι αμιγώς τοπικοί παραγωγοί εξαρτώνται αποκλειστικά από την τοπική σοδειά.

Ολα αυτά έρχονται σε μια εποχή που οι πωλήσεις παρουσιάζουν σοβαρές αρρυθμίες. Αυτό οφείλεται τόσο στην κάμψη της τουριστικής κίνησης προς το νησί, η οποία επηρεάζει άμεσα την τοπική κατανάλωση, όσο και στα εμπόδια στις εξαγωγές που υψώνουν και οι δασμοί Τραμπ.

Αναγνώριση

Μάλιστα, κάποιοι περιγράφουν με μελανά γράμματα το ενδεχόμενο ο αμερικανός πρόεδρος να επιμείνει σε δασμούς 30% στις εισαγωγές ευρωπαϊκών προϊόντων από την 1η Αυγούστου. Και αυτό γιατί ένα μεγάλο κομμάτι των εξαγωγών κατευθύνεται στη αμερικανική αγορά και η δυνατότητα εύρεσης εναλλακτικών αγορών μέσα σε τόσο σύντομο διάστημα θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο.

Να σημειωθεί πως η πρώτη εμφιάλωση σαντορινιού κρασιού πραγματοποιήθηκε μόλις το 1985, σηματοδοτώντας την έναρξη μιας νέας, διεθνούς εποχής για την τοπική οινοποιία. Σήμερα, τα κρασιά του κυκλαδίτικου νησιού τυγχάνουν παγκόσμιας αναγνώρισης για την υψηλή τους ποιότητα και τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους και γι’ αυτό υπολογίζεται ότι αρκετά πωλούνται σε τιμές πάνω από 60 ευρώ η φιάλη!