Είναι το γεγονός που κόβει στα δύο τον εκδοτικό μας χρόνο: η Διεθνής Εκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης (ΔΕΒΘ). Με σύνθημα «Α(Ι)νθρώπινη Δημιουργικότητα» και τιμώμενη χώρα την Ιταλία, η εφετινή 21η ΔΕΒΘ περιμένει τους επαγγελματίες και το κοινό στους χώρους της ΔΕΘ-HELEXPO, από την Πέμπτη 8 έως την Κυριακή 11 Μαΐου. Γράφαμε πέρυσι ότι αυτός ο θεσμός του βιβλίου, που συμπλήρωσε μια εικοσαετία ζωής, έχει αποδειχθεί εξαιρετικά ανθεκτικός και σημείο αναφοράς της εκδοτικής μας ζωής υπερβαίνοντας την οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας, τις προκλήσεις της πρόσφατης πανδημίας, τις πολλαπλές δυσκολίες χρηματοδότησης και τις αλλαγές φορέων διοργάνωσης.

Εκθεση, φεστιβάλ και επιχειρηματικότητα

Με την εφετινή διοργάνωση, την πρώτη που υλοποιείται από το Ελληνικό Ιδρυμα Βιβλίου και Πολιτισμού (ΕΛΙΒΙΠ), θα καταθέσει τα διαπιστευτήριά του ο νεοσύστατος φορέας του βιβλίου. Είναι μια «μεταβατική έκθεση» εξηγεί στο «Βήμα» ο πρόεδρός του, Νίκος Μπακουνάκης, «η οποία ετοιμάστηκε στην ουσία μέσα σε δυόμισι μήνες», ακολουθώντας αναγκαστικά την πεπατημένη δίνοντας έμφαση εφέτος στην επικοινωνία και στην προσπάθεια να αυξηθεί η ορατότητα της ΔΕΒΘ μέσα στην πόλη – ένα πάγιο ζητούμενο των εκδοτών – με μπάνερ και ενημερωτικό σταντ στο αεροδρόμιο αλλά και σε βασικά σημεία της πόλης και στα μέσα μαζικής μεταφοράς, σε συνεργασία με τον Αερολιμένα Θεσσαλονίκης, τον Δήμο Θεσσαλονίκης και φορείς της πόλης.

Περισσότεροι από 400 εκθέτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό συμμετέχουν στη ΔΕΒΘ, η οποία συνδυάζει την εμπορική έκθεση με την έννοια του λογοτεχνικού φεστιβάλ. Στο πρόγραμμά της ενσωματώνει, κατά παράδοση, το 11ο Φεστιβάλ Νέων Λογοτεχνών και το 9ο Φεστιβάλ Μετάφρασης, συνέδρια και εργαστήρια, ενώ περισσότεροι από 1.000 έλληνες και ξένοι ομιλητές θα συμμετάσχουν σε 450 εκδηλώσεις. Υπάρχει πάντοτε η Παιδική και Εφηβική Γωνιά, με αφορμή επετείους έχουν προγραμματιστεί ποικίλα αφιερώματα, με ξεχωριστά εκείνα για τα εκατόχρονα από τη γέννηση του Μανόλη Αναγνωστάκη και του Μίκη Θεοδωράκη, η έκθεση θα επεκταθεί σε βιβλιοθήκες, μουσεία, καφέ και εστιατόρια της πόλης ενώ αναμένεται να κυριαρχήσουν οι συζητήσεις για το βιβλίο και τον πολιτισμό στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης και των αλγορίθμων.

Τον επαγγελματικό χαρακτήρα της έκθεσης τονώνει το συγκροτημένο διεθνές επαγγελματικό πρόγραμμα της ΔΕΒΘ που διανύει την τρίτη του χρονιά. Εφέτος φιλοξενεί 30 συμμετοχές από επιφανείς εκδοτικούς οίκους και επαγγελματίες 19 χωρών (Καναδάς, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Γερμανία, Ισπανία, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Ινδία, Πολωνία, Λιθουανία, Εσθονία, Σερβία, Αργεντινή, Αίγυπτο, Τουρκία, Ρουμανία, Μπανγκλαντές, Αρμενία) που θα ανταλλάξουν εμπειρίες και καλές πρακτικές για τις προκλήσεις της εκδοτικής επιχειρηματικότητας σε τρεις θεματικούς άξονες («Λογοτεχνία εν κινήσει», «Διεθνείς αγορές βιβλίου», «Το μέλλον είναι τώρα»).

Κοντινοί ορίζοντες

Με αφιέρωμα στον Αντρέα Καμιλέρι και στον Ούγκο Πρατ και τη θεματική «Κοντινοί ορίζοντες» η Ιταλία φέρνει στη Θεσσαλονίκη το νέο δυναμικό της. «Η συμμετοχή της Ιταλίας ως τιμώμενης χώρας στη ΔΕΒΘ θα προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία σε συγγραφείς, εκδότες, μεταφραστές, αναγνώστες και επαγγελματίες του εκδοτικού κλάδου να συναντηθούν και να ανταλλάξουν εμπειρίες» σχολιάζει στο «Βήμα» ο Φραντσέσκο Νέρι, διευθυντής του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών, το οποίο υποστήριξε τη διοργάνωση της ιταλικής συμμετοχής αξιοποιώντας την εμπειρία της μακράς παρουσίας του στην Ελλάδα.

«Οι τέσσερις ημέρες της έκθεσης θα είναι αφιερωμένες στην κατανόηση του παρόντος των πολιτιστικών μας σχέσεων και στον προγραμματισμό για το μέλλον, προσφέροντας μια εξαιρετική ευκαιρία για άμεσες συναντήσεις που θα φέρουν τις δύο χώρες μας ακόμη πιο κοντά» κατέληξε, προσκαλώντας το κοινό της έκθεσης να ανακαλύψει τον σύγχρονο ιταλικό πολιτισμό και τους πρωταγωνιστές του.

Μια πλειάδα ιταλών συγγραφέων, μεταξύ των οποίων ο Αντόνιο Μαντσίνι, ο Ρομπέρτο Καμούρι, η Μάρτα Μπαρόνε, ο Ματέο Στρουκούλ κ.ά., θα βρεθούν στη Θεσσαλονίκη, όπου η Αντρέα Μαρκολόνγκο και ο Λουίτζι Γκουαρνιέρι θα συνομιλήσουν με έλληνες συγγραφείς και μεταφραστές για στοιχεία που συνδέουν τις δύο λογοτεχνικές παραδόσεις (τη θάλασσα, τους μύθους, την αρχαιότητα αλλά και τη ζωή του Ούγκο Φόσκολο).

Οι σχέσεις με μια χώρα με εκδοτική δυναμική

Οι σχέσεις γειτονίας και πολιτισμικών ανταλλαγών της χώρας μας με την Ιταλία είναι αρχαίες. Στον χώρο των γραμμάτων, τα νεότερα χρόνια αρκεί να θυμηθούμε τη γόνιμη επίδραση των λογοτεχνών της ιταλικής χερσονήσου στη λογοτεχνία της Κρητικής Αναγέννησης αλλά και, στον χώρο των επαγγελματιών του βιβλίου, την κορυφαία συνεισφορά των ελλήνων λογίων, διορθωτών και τυπογράφων στις πρώτες εκδόσεις της Φλωρεντίας, της Πάντοβας και κυρίως της Βενετίας.

Ποιες είναι προσδοκίες από την ανανέωση των εκδοτικών σχέσεων με την Ιταλία – η οποία ήταν τιμώμενη χώρα και στη Διεθνή Εκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης τον περασμένο Οκτώβριο – ρωτήσαμε τον πρόεδρο του ΕΛΙΒΙΠ. «Κάθε τιμώμενη χώρα έρχεται στη ΔΕΒΘ με την ιδιαίτερη δυναμική της» απαντά. «Η Ιταλία είναι μία από τις μεγαλύτερες αγορές βιβλίου στον κόσμο. Με τζίρο 3 δισεκατομμύρια ευρώ και μεγάλο αριθμό τίτλων, φέρνει στη Θεσσαλονίκη τη δυναμική της εκδοτικής βιομηχανίας της. Η συμμετοχή της αυτή συμβαίνει παράλληλα με μια αύξηση των ιταλικών τίτλων που μεταφράζονται στα ελληνικά αλλά και με την ανάδυση μιας νέας γενιάς ελλήνων μεταφραστών. Επομένως, οι σχέσεις των δύο χωρών στον τομέα του βιβλίου μπαίνουν σε μια νέα φάση».

Οι έλληνες συγγραφείς, και οι εκδότες τους, ενδιαφέρονται βεβαίως για την είσοδο σε αυτή την αγορά. Ποιες είναι οι προοπτικές τους; «Οι εννέα από τις 30 συμμετοχές στο επαγγελματικό πρόγραμμα είναι ιταλοί εκδότες, με σκοπό να γνωρίσουν τη χώρα μας και τη δική μας εκδοτική πραγματικότητα» απαντά ο ίδιος, «και σε συνεργασία με ιταλούς ελληνιστές και μεταφραστές να μεταφράσουν ελληνικά έργα στα ιταλικά, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει το πρόγραμμα GreekLit».

INFO

Πότε: 8-11 Μαΐου 2025

Πού: ΔΕΘ-HELEXPO, περίπτερα 12, 13, 14, 15

Μπορείτε να δείτε αναλυτικά τους συμμετέχοντες και το πρόγραμμα της έκθεσης στο www.thessalonikibookfair.gr

Στοιχεία για το εκδοτικό προφίλ της Ιταλίας

Η Eνωση Ιταλών Εκδοτών (Associazione Italiana Editori-AIE) σκοπεύει να παρουσιάσει το εκδοτικό προφίλ της Ιταλίας στη ΔΕΒΘ με λεπτομερή στοιχεία. Μια πρόγευση, με αριθμούς, μας έδωσαν απαντώντας σε ερωτήματα του «Βήματος».

Το 2024, σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία, κυκλοφόρησαν στην Ιταλία 68.637 τίτλοι (δεν συμπεριλαμβάνονται οι αυτοεκδόσεις και τα εκπαιδευτικά βιβλία). Οι πωλήσεις στο γενικό εμπόριο (consumer market) ανήλθαν το ίδιο έτος στα 1.522,1 εκατ. ευρώ (υπολογίζονται μόνο τα έντυπα βιβλία, που πωλούνται σε φυσικά και ηλεκτρονικά καταστήματα και σε μεγάλης κλίμακας διανομή). Πρώτη σε πωλήσεις είναι η ξένη μυθοπλασία, ακολουθούμενη από τα παιδικά βιβλία και την ιταλική μυθοπλασία.

Στην Ιταλία μεταφράστηκαν (σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία για το 2023) περίπου 9.000 τίτλοι. Στον χώρο της μυθοπλασίας (τόσο της ξένης όσο και της ιταλικής) σημαντική θέση έχει η λεγόμενη «genre fiction», ιδιαίτερα το αστυνομικό μυθιστόρημα/θρίλερ και τα αισθηματικά μυθιστορήματα. Οσον αφορά, τέλος, εναλλακτικές μορφές βιβλίου, το 2024, η αγορά των ηλεκτρονικών (ebooks) και των ακουστικών βιβλίων (audiobooks), σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στοιχεία, αναμένεται να κυμανθεί στα 85 εκατ. ευρώ και στα 30 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα. Μαζί, αντιπροσωπεύουν περίπου το 7% της συνολικής αγοράς του γενικού εμπορίου.