Ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, παρουσίασε στους δημοσιογράφους ένα ειρηνευτικό σχέδιο 20 σημείων. Το σχέδιο αυτό βασίστηκε σε ένα αρχικό αμερικανικό προσχέδιο με 28 σημεία, το οποίο ουσιαστικά θα οδηγούσε την Ουκρανία σε συνθηκολόγηση.  Από όσα είπε ο Ζελένσκι προκύπτει ότι η Ουκρανία είναι πλέον ανοιχτή στην διενέργεια εκλογών ταυτόχρονα με ένα δημοψήφισμα για την έγκριση της ειρηνευτικής συμφωνίας, με βάση το σχέδιο που παρουσίασε και το οποίο η ρωσική πλευρά θα λάβει από τους Αμερικανούς σήμερα.

Με βάση τα όσα ειπώθηκαν, έχει αναπτυχθεί επιπλέον ένα σχέδιο για παροχή τριμερών εγγυήσεων ασφαλείας από Ουκρανία, ΗΠΑ και Ευρώπη, αλλά και μια διμερής συμφωνία ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας και ΗΠΑ. Επιπλέον άλλο έγγραφο εστιάζει στην οικονομική συνεργασία μεταξύ Κιέβου και Ουάσινγκτον και περιγράφεται ως «οδικός χάρτης για την ευημερία της Ουκρανίας».

Σήμερα στη Μόσχα το ουκρανικό σχέδιο, τι ακολουθεί

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν ουκρανικά μέσα ενημέρωσης το σχέδιο αυτό θα το λάβει σήμερα η Μόσχα και εάν εγκριθεί, τότε ένα τελικό έγγραφο θα πρέπει να υπογραφεί από τους ηγέτες της Ουκρανίας, των ΗΠΑ, της Ευρώπης και της Ρωσίας. Οι υπογράφοντες από την ευρωπαϊκή πλευρά δεν έχουν ακόμη καθοριστεί.

Η ουκρανική πλευρά υποστηρίζει ότι με την υπογραφή της συμφωνίας αναμένεται να μπει αμέσως σε εφαρμογή μια εκεχειρία. Για να τεθεί σε ισχύ, η συμφωνία πρέπει να κυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο, αλλά και να  λάβει την έγκριση από τον λαό της Ουκρανίας μέσω δημοψηφίσματος που θα πραγματοποιηθεί εντός 60 ημερών (πιθανότατα μαζί με τις εκλογές).

Υπάρχει ακόμα ασυμφωνία με ΗΠΑ για Ζαπορίζια και Ντονμπάς

Μέχρι στιγμής, Ουκρανία και ΗΠΑ δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία σε δύο βασικά σημεία του αναθεωρημένου σχεδίου. Πιο συγκεκριμένα πρόκειται για τα σημεία 12 και 14, δηλαδή για τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια και τον έλεγχο της περιοχής του Ντονμπάς, που πλήττεται από τον πόλεμο από το 2014. Στο κείμενο της συμφωνίας δεν γίνεται καμία αναφορά στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Τα 20 σημεία του Σχεδίου

Αυτά είναι όλα τα σημεία του σχεδίου που έδωσε στην δημοσιότητα ο Ζελένσκι:

  • Οι υπογράφοντες επιβεβαιώνουν ότι η Ουκρανία είναι κυρίαρχο κράτος.
  • Το έγγραφο συνιστά πλήρη και αδιαμφισβήτητη συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Θα δημιουργηθεί μηχανισμός παρακολούθησης της γραμμής συγκρούσεων με χρήση δορυφορικής μη επανδρωμένης επιτήρησης για έγκαιρη ανίχνευση παραβιάσεων.
  • Η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας.
  • Το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας θα παραμείνει στις 800.000 άτομα σε καιρό ειρήνης.
  • Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τα υπογράφοντα ευρωπαϊκά κράτη θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις τύπου «Άρθρου 5». Εφαρμόζονται τα εξής:

1) Εάν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, θα ενεργοποιηθεί συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση και όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας θα επανέλθουν.
2) Εάν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία ή πυροβολήσει σε ρωσικό έδαφος χωρίς πρόκληση, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα θεωρηθούν άκυρες. Αν η Ρωσία επιτεθεί στην Ουκρανία, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα ενεργοποιηθούν.
3) Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την παροχή των εγγυήσεων ασφαλείας. (Η διάταξη αυτή έχει αφαιρεθεί.)
4) Οι προηγούμενες διμερείς συμφωνίες ασφάλειας μεταξύ Ουκρανίας και περίπου 30 χωρών θα παραμείνουν σε ισχύ.

  • Η Ρωσία θα θεσμοθετήσει τη μη επιθετική στάση της έναντι της Ευρώπης και της Ουκρανίας σε όλους τους απαραίτητους νόμους και έγγραφα, κυρώνοντάς τα μέσω της Κρατικής Δούμας.
  • Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της ΕΕ σε καθορισμένο χρονικό σημείο και θα έχει βραχυπρόθεσμη προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.

«Μέχρι σήμερα, το χρονοδιάγραμμα της ένταξης της Ουκρανίας είναι διμερής συζήτηση μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, χωρίς προς το παρόν επιβεβαίωση από την Ευρώπη», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί επίσης εγγύηση ασφάλειας και γι’ αυτό θέλουμε να θέσουμε ημερομηνία — για παράδειγμα το 2027 ή 2028».

  • Η Ουκρανία θα λάβει παγκόσμιο πακέτο ανάπτυξης, λεπτομερώς περιεγραμμένο σε ξεχωριστή συμφωνία, που καλύπτει διάφορους οικονομικούς τομείς:

1) Δημιουργία ταμείου ανάπτυξης για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενους τομείς, όπως τεχνολογία, data centers και τεχνητή νοημοσύνη.
2) Οι ΗΠΑ και οι αμερικανικές εταιρείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για την αποκατάσταση, εκσυγχρονισμό και λειτουργία των υποδομών φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων αγωγών και αποθηκευτικών εγκαταστάσεων.
3) Κοινές προσπάθειες για την ανοικοδόμηση πολεμικά πληγέντων περιοχών, εστιάζοντας στην αποκατάσταση και εκσυγχρονισμό πόλεων και κατοικιών.
4) Προτεραιότητα στην ανάπτυξη υποδομών.
5) Επέκταση της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων.
6) Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παρέχει ειδικό πακέτο χρηματοδότησης για την επιτάχυνση αυτών των προσπαθειών.
7) Δημιουργία ομάδας υψηλού επιπέδου, με διορισμό κορυφαίου παγκόσμιου οικονομικού εμπειρογνώμονα ως διαχειριστή ευημερίας για την παρακολούθηση της εφαρμογής του στρατηγικού σχεδίου ανάκαμψης και της μελλοντικής ευημερίας.

  • Δημιουργία ταμείων για την αποκατάσταση της ουκρανικής οικονομίας, την ανοικοδόμηση των πληγέντων περιοχών και την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών ζητημάτων, με στόχο τη συγκέντρωση $800 δισ., εκτιμώμενου κόστους των ζημιών από τον πόλεμο.
  • Επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων για συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
  • Η Ουκρανία επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παραμείνει μη πυρηνική χώρα, σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση Πυρηνικών Όπλων.
  • Έλεγχος του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια και αποκατάσταση του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Καχόφκα.

Οι ΗΠΑ προτείνουν κοινή λειτουργία του εργοστασίου στη Ζαπορίζια από Ουκρανία, Ρωσία και ΗΠΑ, με 33% για κάθε χώρα, ενώ οι ΗΠΑ θα είναι ο κύριος επιβλέπων.
Η Ουκρανία αντιτίθεται σε ρωσικό έλεγχο του σταθμού και προτείνει διαχείριση από κοινοπραξία ΗΠΑ-Ουκρανίας, με το 50% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας να πηγαίνει σε περιοχές υπό ουκρανικό έλεγχο και οι ΗΠΑ να διαχειρίζονται το υπόλοιπο 50%.

«Πιστεύουμε ότι για να γίνει όλα αυτά με ασφάλεια, ο πυρηνικός σταθμός Ζαπορίζια, η πόλη Ενεργοντάρ και ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός Καχόφκα πρέπει να αποστρατιωτικοποιηθούν, γιατί αυτή τη στιγμή υπάρχουν ρωσικά στρατεύματα και πόλεμος, και δεν υπάρχει το απαραίτητο επίπεδο ασφάλειας», δήλωσε ο Ζελένσκι.

  • Η Ουκρανία και η Ρωσία θα εισάγουν σχολικά προγράμματα που προάγουν την κατανόηση και την ανεκτικότητα διαφορετικών πολιτισμών, καταπολεμούν τον ρατσισμό και τις προκαταλήψεις. Η Ουκρανία θα εγκρίνει τους κανόνες της ΕΕ για θρησκευτική ανεκτικότητα και προστασία των μειονοτικών γλωσσών.
  • Στις περιοχές Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, η γραμμή των στρατιωτικών θέσεων κατά την ημερομηνία υπογραφής θα αναγνωρίζεται ως η de facto γραμμή μετώπου.

1) Προσδιορισμός κινήσεων στρατευμάτων για το τέλος του πολέμου και δημιουργία ενδεχόμενων «ελεύθερων οικονομικών ζωνών», με απόσυρση των ρωσικών στρατευμάτων.
2) Η Ρωσία πρέπει να αποσύρει τα στρατεύματά της από κατεχόμενες περιοχές των Ντνιπροπετρόφσκ, Μικολάεφ, Σούμι και Χάρκοβο για να τεθεί σε ισχύ η συμφωνία.
3) Διεθνείς δυνάμεις θα τοποθετηθούν κατά μήκος της γραμμής μετώπου για την παρακολούθηση της εφαρμογής της συμφωνίας.
4) Τα μέρη συμφωνούν να ακολουθούν τους κανόνες των Συμβάσεων της Γενεύης του 1949 και των πρόσθετων πρωτοκόλλων τους, συμπεριλαμβανομένων των καθολικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

«Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου οι Ρώσοι θέλουν να αποσυρθούμε από την περιοχή Ντονέτσκ, ενώ οι Αμερικανοί προσπαθούν να βρουν τρόπο να μην αποσυρθούμε επειδή είμαστε κατά της απόσυρσης», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Σκέφτονται αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη ή ελεύθερη οικονομική ζώνη, δηλαδή μια μορφή που να ικανοποιεί και τις δύο πλευρές. Θεωρούμε την ελεύθερη οικονομική ζώνη ως ενδεχόμενο που ένα κυρίαρχο κράτος να επιλέξει. Αγωνιζόμαστε για μία λέξη — «ενδεχόμενο». Πιστεύουμε ότι τέτοιες ενδεχόμενες οικονομικές ζώνες μπορούν να υπάρξουν», πρόσθεσε.

  • Ρωσία και Ουκρανία δεσμεύονται να μην χρησιμοποιούν βία για την αλλαγή εδαφικών διατάξεων και θα επιλύουν τις διαφορές με διπλωματικά μέσα.
  • Η Ρωσία δεν θα εμποδίζει την Ουκρανία να χρησιμοποιεί τον ποταμό Δνείπερο και τη Μαύρη Θάλασσα για εμπορικούς σκοπούς. Θα υπάρξει ξεχωριστή ναυτική συμφωνία που θα εξασφαλίζει ελευθερία πλοήγησης και μεταφοράς, με την αποστρατιωτικοποίηση της χερσονήσου Κινμπερν υπό ρωσικό έλεγχο.
  • Δημιουργία ανθρωπιστικής επιτροπής που θα εξασφαλίζει:

1) Ανταλλαγή όλων των αιχμαλώτων.
2) Απελευθέρωση όλων των κρατουμένων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών και πολιτικών κρατουμένων.
3) Λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την ανακούφιση των θυμάτων της σύγκρουσης.

  • Η Ουκρανία πρέπει να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
  • Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική και η εφαρμογή της θα παρακολουθείται από το Συμβούλιο Ειρήνης, με πρόεδρο τον Τραμπ. Στην παρακολούθηση θα συμμετέχουν Ουκρανία, Ευρώπη, ΝΑΤΟ, Ρωσία και ΗΠΑ. Οι παραβάσεις θα οδηγούν σε κυρώσεις.
  • Η εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ αμέσως μόλις όλα τα μέρη συμφωνήσουν στη συμφωνία.

Σημειώνεται ότι τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης δεν μοιάζουν ιδιαίτερα θετικά ως προς κάποιες από τις προβλέψεις του σχεδίου που παρουσιάστηκε.