Στις 23 Νοεμβρίου 2026 παρατείνεται η εκδίκαση των αιτήσεων που αφορούν τη δικαστική αναδιοργάνωση στην Πολωνία, μία κίνηση που έρχεται να επιβεβαιώσει, κατά πολλούς παρατηρητές, τη συνεχιζόμενη «κρίση κράτους δικαίου» στη χώρα.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έδωσε παράταση στην πολωνική κυβέρνηση, ζητώντας «ταχεία δράση» για τη διόρθωση των «συστημικών προβλημάτων» στη Δικαιοσύνη.

Περισσότερες από 1.100 εκκρεμείς υποθέσεις κατά της Πολωνίας, όλες σχετικές με τη δικαστική μεταρρύθμιση που ξεκίνησε το 2017, βρίσκονται στα χέρια του ΕΔΔΑ. Από αυτές, οι περίπου 900 έχουν αναβληθεί -και τώρα ξαναπαρατάθηκαν- με βάση την εμβληματική πιλοτική απόφαση στην υπόθεση Wałęsa κατά Πολωνίας (Νοέμβριος 2023).

Σε εκείνη την απόφαση, το Δικαστήριο είχε ήδη διαπιστώσει παραβιάσεις θεμελιωδών αρχών, όπως η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και η διάκριση των εξουσιών, τονίζοντας ότι οι παραβάσεις αυτές πηγάζουν από «δυσλειτουργία της εθνικής νομοθεσίας και πρακτικής».

Το Δικαστήριο του Στρασβούργου υπογραμμίζει με έμφαση ότι το πρωταρχικό, συστημικό πρόβλημα παραμένει η ελαττωματική διαδικασία δικαστικών διορισμών μέσω του ανασυγκροτημένου Εθνικού Συμβουλίου Δικαιοσύνης (ΕΣΔ). Αυτή η διαδικασία «εγγενώς και συνεχώς πλήττει την ανεξαρτησία των διοριζόμενων δικαστών».

Ανησυχία προκαλεί ακόμη το γεγονός ότι ο νόμος που ψηφίστηκε τον Ιούλιο του 2024, με στόχο την αποκατάσταση του δικαιώματος των δικαστών να εκλέγουν τα μέλη του ΕΣΔ και τον περιορισμό της παρέμβασης της εκτελεστικής εξουσίας, δεν έχει ακόμη θεσμοθετηθεί.

Οι δεσμεύσεις της Βαρσοβίας και η δύσκολη μεταρρύθμιση

Η πολωνική κυβέρνηση ζήτησε τη νέα παράταση, επικαλούμενη τη «μαζική κλίμακα των μεταρρυθμίσεων» που απαιτούνται. Μεταξύ των μέτρων που ανακοινώθηκαν είναι το «Σχέδιο Νόμου για την Αποκατάσταση του Δικαιώματος σε Ανεξάρτητο και Αμερόληπτο Δικαστήριο», το οποίο ρυθμίζει τις επιπτώσεις των αποφάσεων του ΕΣΔ από το 2018 έως το 2025.

Το ΕΔΔΑ, παρότι έκανε δεκτή την αίτηση για παράταση, σημειώνει ότι η εκτέλεση της πιλοτικής απόφασης επιβλέπεται στενά από την Επιτροπή Υπουργών.

Εν αναμονή, το Δικαστήριο ξεκαθαρίζει ότι θα συνεχίσει να εξετάζει τις υποθέσεις που εγείρουν διαφορετικά ζητήματα σε σχέση με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, πέραν του κεντρικού συστημικού προβλήματος.