Χιλιάδες Νεοϋορκέζοι καλούνται σήμερα να ψηφίσουν στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών, για να επιλέξουν ποιος θα διεκδικήσει τη δημαρχία της πόλης, σε μια από τις πιο κρίσιμες πολιτικές αναμετρήσεις των τελευταίων ετών με τους Ρεπουμπλικανούς να έχουν ήδη επιλέξει ως υποψήφιο τον 71χρονο Κέρτις Σλίβα.
Η μάχη για το χρίσμα των Δημοκρατικών ξεκινά σήμερα με διαδικασία σταδιακού αποκλεισμού και θα ολοκληρωθεί έως τις αρχές Ιουλίου. Τα δύο φαβορί είναι εκ διαμέτρου αντίθετοι πολιτικοί: ο 67χρονος Αντριου Κουόμο, πρώην κυβερνήτης της Νέας Υόρκης και πρόσωπο του κομματικού κατεστημένου, και ο 33χρονος Ζοχράν Μαμντάνι, εκπρόσωπος της αριστερής, σοσιαλιστικής πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος.
Ο Ζοχράν Μαμντάνι, μέλος της Πολιτειακής Βουλής της Νέας Υόρκης και δημοκρατικός σοσιαλιστής, έχει αναδειχθεί ως μια από τις πιο αναπάντεχες δυνάμεις στην προεκλογική μάχη για τη δημαρχία της Νέας Υόρκης στις εκλογές του 2025. Παρά το γεγονός ότι σε πολλές δημοσκοπήσεις εξακολουθεί να υστερεί έναντι του έμπειρου και πασίγνωστου πολιτικού Άντριου Κουόμο, η δυναμική της εκστρατείας του δείχνει να καταφέρνει να κλείσει την ψαλία, ενισχύοντας την πιθανότητα να αναδειχθεί νικητής.
Μία πιθανή νίκη του δεν θα ήταν απλά μια πολιτική έκπληξη. Θα αποτελούσε μια κρίσιμη καμπή για το κόμμα των Δημοκρατικών, το οποίο αντιμετωπίζει σοβαρές δυσκολίες μετά τις απώλειες στις εθνικές εκλογές του 2024. Επιπλέον, θα προσέδιδε δύναμη και έμπνευση σε κινήματα και πολιτικούς του αριστερού φάσματος, που επιχειρούν να αμφισβητήσουν το παραδοσιακό πολιτικό κατεστημένο.
Το μεγάλο στοίχημα της διακυβέρνησης του «Μεγάλου Μήλου»
Η θέση του δημάρχου της Νέας Υόρκης είναι μία από τις πιο επίζηλες αλλά και πιο απαιτητικές διοικητικές θέσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Ο επόμενος δήμαρχος θα διαχειρίζεται έναν προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 115 δισεκατομμύρια δολάρια, πάνω από 300.000 εργαζόμενους και το μεγαλύτερο αστυνομικό σώμα των ΗΠΑ. Παράλληλα, θα πρέπει να αντιμετωπίζει καθημερινά ζητήματα όπως η αποχιονιστική πολιτική και η συντήρηση δρόμων και υποδομών, το λεγόμενο «μουντό και πρακτικό» κομμάτι της διακυβέρνησης.
Αυτή η διπλή φύση του ρόλου — μεταξύ κοινωνικής πολιτικής και τεχνικών, διοικητικών απαιτήσεων — είναι μια πρόκληση που ενίοτε έχει δημιουργήσει εσωτερικές αντιθέσεις που προκάλεσαν μεγάλες απογοητεύσεις. Ο πρώην δήμαρχος Μπιλ ντε Μπλάζιο είχε αναφερθεί πολλές φορές σε αυτή τη σύγκρουση μεταξύ ιδεολογίας και καθημερινότητας.
Το παράδειγμα του Μπράντον Τζόνσον στο Σικάγο
Ο Μαμντάνι, όπως αναφέρει το Politico, καλείται να ακολουθήσει τα βήματα του Μπράντον Τζόνσον, του δημάρχου του Σικάγο που υποστηρίχθηκε από σοσιαλιστικές οργανώσεις και το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής (DSA) όταν επικράτησε πριν δύο χρόνια έναντι της Λόρι Λάιτφουτ. Ωστόσο, η θητεία του Τζόνσον έχει σημαδευτεί από πολιτικές αποτυχίες, παρεμβάσεις που απορρίφθηκαν από το Δημοτικό Συμβούλιο και απογοήτευση στους ψηφοφόρους. Μάλιστα, η συντακτική ομάδα της Chicago Tribune έγραψε πρόσφατα ένα καυστικό άρθρο με τίτλο «Θέλετε να μάθετε πώς θα κυβερνούσε ένας σοσιαλιστής δήμαρχος στη Νέα Υόρκη; Ρωτήστε το Σικάγο».
Η εφημερίδα σχολίασε ότι όσα ακούγονταν ωραία σε θεωρητικό επίπεδο, μετατράπηκαν σε «δυσλειτουργία, που οφείλεται σε οικονομικά λάθη και πολιτική ανωριμότητα», εθυμίζοντας μάλιστα ότι ο Μαμντάνι είναι «αναμφίβολα πιο ριζοσπαστικός» από τον Τζόνσον.
Η σκληρή κριτική και οι ανησυχίες για την απειρία
Ο 33χρονος πολιτικός έχει την υποστήριξη ηγετικών προσωπικοτήτων της αριστεράς, όπως ο Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάνδρια Οκάσιο-Κορτές, όμως δέχεται σφοδρά πλήγματα από δισεκατομμυριούχους μέσω επιτροπών που χρηματοδοτούν τον Κουόμο. Τα κυριότερα επιχειρήματα εναντίον του αφορούν την έλλειψη κυβερνητικής και διοικητικής εμπειρίας.
Ο Τζον Φράνκο, που υπηρέτησε στην διοίκηση Σάντερς στο Μπέρλινγκτον τη δεκαετία του ’80, υπενθυμίζει την ανάγκη του πρακτικού αποτελέσματος: «Ο Μπέρνι είχε πει κάποτε, «Αν δεν καθαρίσουμε τα πεζοδρόμια και δεν φτιάξουμε τους δρόμους, ο κόσμος δεν θα ανεχτεί αυτή την σοσιαλιστική φλυαρία». Πρέπει να πείσεις τον κόσμο ότι έχουμε καλές ιδέες αλλά και ότι ξέρουμε να διοικούμε».
REUTERS/Kylie Cooper
Το όραμα Μαμντάνι: Πάγωμα ενοικίων, δωρεάν λεωφορεία και δημοτικά παντοπωλεία
Στο επίκεντρο του προγράμματός του Μαμντάνι βρίσκεται η πρόταση για πάγωμα των ενοικίων σε 1 εκατομμύριο διαμερίσματα, η επιβολή μεγαλύτερων φόρων στους πλουσίους έτσι ώστε να γίνει δωρεάν η χρήση των λεωφορείων και η δημιουργία δημοτικών παντοπωλείων που θα προσφέρουν φθηνότερα αγαθά.
Παράλληλα, ηο Μαμντάνι έχει πραγματοποιήσει συναντήσεις με υψηλόβαθμους πρώην αξιωματούχους της πόλης, όπως η Μαρία Τόρες-Σπρίνγκερ, πρώην πρώτη αναπληρώτρια δήμαρχος υπό τον Έρικ Άνταμς, ο Πάτρικ Γκασπάρντ, σύμβουλος πρώην δημάρχων και πρέσβης στη Νότια Αφρική, και ο Στίβεν Μπανκς, πρώην επίτροπος κοινωνικών υπηρεσιών, θέλοντας να δείξει την πρόθεσή του να μάθει από την εμπειρία εκείνων και να προετοιμαστεί για τις πραγματικότητες της διακυβέρνησης.
Η πολιτική αντιπαράθεση με το κατεστημένο και οι προκλήσεις
Ο Μαμντάνι θα βρεθεί αντιμέτωπος με την επίμονη αντίδραση του κατεστημένου της Νέας Υόρκης, με κυρίαρχο παράγοντα την κυβερνήτη Κάθι Χότσουλ, η οποία έχει ήδη απορρίψει τις προτάσεις του για αύξηση των φόρων στους πλουσίους. Επίσης, η ιδέα για δωρεάν αστικά λεωφορεία απαιτεί έγκριση από το Κογκρέσο, γεγονός που δείχνει πόσο δύσκολη θα είναι η υλοποίηση του προγράμματός του.
Σύμφωνα όμως με τους επικεφαλείς της εκστρατείας τουο Μαμντάνι έχει καταφέρει να οικοδομήσει ευρείες συμμαχίες, ακόμη και με οργανώσεις και πολιτικούς που δεν ανήκουν στον αριστερό χώρο, όπως το συντηρητικό Ινστιτούτο Μανχάταν.
Ποιος είναι ο Ζοχράν Μαμντάνι
Ο Ζοχράν Μαμντάνι γεννήθηκε στις 18 Οκτωβρίου 1991 στην Καμπάλα της Ουγκάντα, σε οικογένεια ινδικής καταγωγής. Ο πατέρας του, Μαχμούντ Μαμντάνι, είναι διακεκριμένος καθηγητής μεταποικιακών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια, ενώ η μητέρα του, Μίρα Ναιρ, είναι γνωστή Ινδο-Αμερικανή σκηνοθέτιδα με έργα όπως το «Monsoon Wedding» και το «Salaam Bombay!». Το μεσαίο όνομά του, Κουάμε, το πήρε προς τιμήν του επαναστάτη και πρώτου πρωθυπουργού της Γκάνας, Κουάμε Νκρουμάχ.
Η οικογένεια μετακόμισε στην Νότια Αφρική, όπου ο Μαμντάνι φοίτησε στη St. George’s Grammar School, πριν εγκατασταθούν στη Νέα Υόρκη, όπου φοίτησε στο Bank Street School for Children και στο Bronx High School of Science. Σπούδασε Africana Studies στο Bowdoin College, όπου συνίδρυσε το τοπικό παράρτημα των Students for Justice in Palestine και συμμετείχε σε κινήματα κατά του ιμπεριαλισμού και υπέρ της κοινωνικής δικαιοσύνης. Απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα το 2018.
Προτού ασχοληθεί με την πολιτική, εργάστηκε ως σύμβουλος πρόληψης κατασχέσεων κατοικιών, βοηθώντας χαμηλόμισθους ιδιοκτήτες να αποφύγουν εξώσεις. Η εμπειρία αυτή τον έφερε αντιμέτωπο με συστημικές ανισότητες στην αγορά στέγασης και τον ώθησε στην πολιτική.
Ένας σοσιαλιστής στην πολιτική σκηνή της Νέας Υόρκης
Ο Μαμντάνι αυτοπροσδιορίζεται ως δημοκρατικός σοσιαλιστής και είναι μέλος του Muslim Democratic Club of New York. Η εκλογική του περιφέρεια περιλαμβάνει σημαντικές μουσουλμανικές και αραβικές κοινότητες, καθώς και περιοχές με έντονη αριστερή δραστηριότητα.
Έχει υπηρετήσει σε σημαντικές επιτροπές της Πολιτειακής Βουλής, όπως αυτές της ενέργειας, των πόλεων, της φορολογίας ακινήτων και των δικαιωμάτων των μεταναστών, έχοντας συνεισφέρει στη σύνταξη και υποστήριξη πληθώρας νομοθετικών πρωτοβουλιών.
Η δημόσια εικόνα του είναι διχαστική: υποστηρίζεται από ακτιβιστές και προοδευτικούς πολίτες αλλά δέχεται επιθέσεις από συντηρητικούς και κεντρώους που θεωρούν τις θέσεις του ριζοσπαστικές.
Η μάχη της Τρίτης και το μέλλον του αριστερού κινήματος
Οι εκλογές της 24ης Ιουνίου αποτελούν δοκιμασία όχι μόνο για τον ίδιο τον Μαμντάνι, αλλά και για ολόκληρο το Δημοκρατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής, που βλέπει στην υποψηφιότητά του μια μοναδική ευκαιρία να αποκτήσει μια από τις πιο ισχυρές διοικητικές θέσεις στη χώρα.
Η πολιτική του καμπάνια έχει κινητοποιήσει πάνω από 45.000 εθελοντές και προσελκύσει το ενδιαφέρον νέων ψηφοφόρων που αναζητούν ριζικές αλλαγές στην πόλη τους. Όπως λέει η Γκρέις Μάουσερ, συν-πρόεδρος της τοπικής οργάνωσης του DSA, «η εκλογή ενός σοσιαλιστή δημάρχου στη μεγαλύτερη πόλη της χώρας θα στείλει ένα ισχυρό μήνυμα και θα εμπνεύσει όσους αγωνίζονται για τα συμφέροντα της εργατικής τάξης».
Ταυτόχρονα, η πρόκληση για τον Μαμντάνι είναι τεράστια: να αποδείξει ότι η ριζοσπαστική ιδεολογία μπορεί να συνυπάρξει με την πρακτική διαχείριση ενός δήμου-γίγαντα, να καταφέρει να συνεργαστεί με πολιτικούς διαφορετικών αποχρώσεων και να υλοποιήσει το πρόγραμμα που υπόσχεται.
Σε συνέντευξή του στο WNYC, όταν ρωτήθηκε εάν οι υποστηρικτές του θα απογοητευτούν επειδή το πρόγραμμά του «δεν είναι ρεαλιστικό», απάντησε:
«Πολλοί το είπαν αυτό και για την εκστρατεία μας στην αρχή. Κι όμως, τώρα βρισκόμαστε μια μέρα πριν ανατρέψουμε μια πολιτική δυναστεία».
