Πλήρης ημερών εκοιμήθη ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος. Βρέθηκε στην κεφαλή της Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας της Αλβανίας και κέρδισε τη διεθνή αναγνώριση και εκτίμηση λόγω της πνευματικής και κοινωνικής του δράσης.

Το άρθρο του στο «ΒΗΜΑ», ανήμερα των Χριστουγέννων του 2002, συμπυκνώνει τις ιδέες και τα πιστεύω με βάση τα οποία λειτούργησε σε όλη του την πορεία:

«Μετά τον αιφνιδιασμό της 11ης  Σεπτεμβρίου 2001 διάφορες σκέψεις και προτάσεις για τη συμμετοχή των θρησκειών στην καταπολέμηση της βίας άρχισαν να προβάλλονται.

»Οι διαθρησκειακές συσκέψεις και επιτροπές πύκνωσαν, και όλο και περισσότερο γίνεται αποδεκτό ότι για την ενίσχυση της ειρηνικής προσπάθειας στο παγκόσμιο πεδίο επιβάλλεται η καλλιέργεια ηπίου κλίματος μεταξύ των οπαδών των διαφόρων θρησκειών, η ανάδειξη του ειρηνικού πυρήνα του θρησκευτικού συναισθήματος.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.2002, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Διάλογος

»Είχα την ευκαιρία να μετέχω ήδη από το 1970 σε διάφορες διαθρησκειακές επιστημονικές συναντήσεις, ως καθηγητής της Ιστορίας των Θρησκευμάτων του Πανεπιστημίου Αθηνών.

»Οι σχετικές συζητήσεις συνοδεύονταν άλλοτε από ικανοποίηση και ελπίδες, άλλοτε από απογοητεύσεις. Κάθε προσπάθεια άλλωστε έχει τα όριά της. Ο διαθρησκειακός διάλογος μπορεί πάντως να διευκολύνει στην καλύτερη κατανόηση βασικών πλευρών της θρησκευτικής εμπειρίας άλλων λαών και πολιτισμών.

»Ο διάλογος αυτός δεν είναι μια αφηρημένη συνάντηση μεταξύ θρησκευτικών συστημάτων, αλλά επικοινωνία μεταξύ προσώπων που μετέχουν στην ίδια ανθρώπινη φύση. Δεν σημαίνει βέβαια ότι κατά τη διεξαγωγή του θα σιγήσουμε για τις ιδιαιτερότητες της θρησκευτικής μας πίστεως ή θα αρνηθούμε την ταυτότητά μας.

«Άλλο όμως να εκθέτουμε την πίστη μας και τις αλήθειες στις οποίες στηρίζεται η ζωή μας, και άλλο να είμαστε επιθετικοί, υποτιμώντας ή και διαστρεβλώνοντας τις απόψεις των διπλανών μας και καλλιεργώντας αντιπάθεια και εχθρότητα»

»Το ζητούμενο παραμένει πώς μπορεί κανείς, μένοντας πιστός και ακόμη αντλώντας έμπνευση από τις θρησκευτικές πεποιθήσεις του, να εργασθεί ουσιαστικά για την ειρήνη στη σύγχρονη οικουμένη.

«ΤΟ ΒΗΜΑ», 25.12.2002, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» | «ΤΑ ΝΕΑ»

Ειρήνη

»Μακροπρόθεσμη παγκόσμια ειρήνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την ειρήνη μεταξύ των θρησκειών. Σε όλες υπάρχουν σπέρματα σεβασμού προς τους άλλους ανθρώπους.

»Τα διάφορα θρησκεύματα είναι οργανικά σύνολα και, καθώς βιώνονται από ζωντανούς ανθρώπους, είναι τα ίδια ζωντανοί οργανισμοί. Εχουν μια ιδιαίτερη πνευματική εντελέχεια.

»Δέχονται επιρροές, αφομοιώνουν νέες ιδέες, υιοθετούν άλλες που συναντούν στην εξέλιξή τους, προσαρμόζονται σε νέες προσκλήσεις.

»Οι διαθρησκειακές συναντήσεις καλλιεργούν την ειρηνική διάθεση μεταξύ των ανά τον κόσμο θρησκευτικών παραγόντων. Μέσα σ’ αυτές γεννιέται ένα είδος γνωμικού λόγου και δημοτικού τραγουδιού του παγκόσμιου χωριού που λέγεται πλανήτης γη, με θέμα την ειρήνη. Σημειώνω τρεις χαρακτηριστικές φράσεις:

“Κανένας πόλεμος δεν είναι ιερός. Η ειρήνη είναι ιερή”.

“Εγκλημα στο όνομα της θρησκείας είναι έγκλημα κατά της ίδιας της θρησκείας”

“Το ιερό λάδι της θρησκείας δεν προορίζεται για να δυναμώνει τη φωτιά του πολέμου, αλλά για να επουλώνει τα τραύματα, να μαλακώνει τις καρδιές”.

»Γενικά πιστεύω ότι ο διάλογος και οι κοινές διακηρύξεις είναι προτιμότερα από τη σιωπή και την επιφυλακτικότητα, μέσα στις οποίες τρέφονται η καχυποψία και συχνά το μίσος.

»Επιπλέον οι συναντήσεις αυτές με τα κοινά ανακοινωθέντα και μηνύματά τους δίνουν μεγαλύτερη εμβέλεια σε ιδέες καταλλαγής και συνεννοήσεως. Και οι σοβαρές ιδέες έχουν τη δική τους μακροπρόθεσμη δυναμική επίδραση».