Ο Νίκολα Ντιμιτρόφ έχει κυκλωμένες στο ημερολόγιό του μία σειρά από κρίσιμες ημερομηνίες. Η κρισιμότερη όμως φαίνεται ότι είναι η 24η Μαρτίου. Εκείνη την ημέρα πρόκειται να διεξαχθεί το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) στις Βρυξέλλες και στην ημερήσια διάταξή του θα είναι το ζήτημα της χορήγησης ή μη ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Για τον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, τον άνθρωπο που έβαλε την υπογραφή του στη Συμφωνία των Πρεσπών για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας, η απόφαση των υπουργών Εξωτερικών θα είναι κομβικής σημασίας.
«Η Συμφωνία των Πρεσπών αποτελεί πια κομμάτι του Διεθνούς Δικαίου, αλλά τώρα έχουμε ανάγκη να κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο ξεκινώντας τις ενταξιακές συνομιλίες. Αυτό θα μας βοηθήσει να θεραπεύσουμε τη ρήξη στον λαό μας» λέει ο κ. Ντιμιτρόφ, με τον οποίο «Το Βήμα» συνομίλησε μετά το πέρας των εργασιών της Διάσκεψης Υψηλού Επιπέδου για τα Δυτικά Βαλκάνια, η οποία πραγματοποιήθηκε την περασμένη Δευτέρα 24 Φεβρουαρίου στη Θεσσαλονίκη. Ο υπουργός Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας χαρακτήρισε πολύ σημαντική την ελληνική πρωτοβουλία, που απέδειξε ότι η Αθήνα εξακολουθεί να στηρίζει την ευρωπαϊκή προοπτική της περιοχής που ξεκίνησε, άλλωστε, από την ίδια πόλη το 2003 (επί ελληνικής προεδρίας).
Αργή και επίπονη προσέγγιση με την Ευρώπη
Η διαδικασία της προσέγγισης και της ένταξης στους ευρωατλαντικούς θεσμούς απεδείχθη πάντως αργή και επίπονη, καθώς η Βόρεια Μακεδονία οδεύει προς τις εκλογές της 12ης Απριλίου. Η εμπλοκή, κυρίως λόγω της άρνησης της Γαλλίας, στη χορήγηση της πολυπόθητης ημερομηνίας τον περασμένο Οκτώβριο, προκάλεσε εσωτερική κρίση στη βαλκανική χώρα και οδήγησε στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Ο Νίκολα Ντιμιτρόφ δεν κρύβει τον προβληματισμό του. «Αισθανόμαστε λίγο σαν τον κεντρικό ήρωα της ταινίας «Η μέρα της Μαρμότας», ο οποίος πρέπει να τα κάνει όλα τέλεια για να ξυπνήσει την επόμενη ημέρα. Δεν νομίζω ότι είμαστε τέλειοι, καμία χώρα δεν μπορεί να είναι τέλεια. Πιστεύω όμως ότι η υπόθεσή μας είναι ισχυρή» σημειώνει. «Επενδύσαμε στην επίλυση δύσκολων ζητημάτων, κάναμε μια δημοκρατική στροφή στη χώρα. Εχουμε ακόμη δουλειά να κάνουμε, αλλά προχωράμε στη σωστή κατεύθυνση. Καταφέραμε επίσης να ολοκληρώσουμε την τελευταία εκκρεμούσα νομοθεσία, η οποία ήταν σημαντική για ορισμένα κράτη-μέλη, αλλά και για τους δικούς μας πολίτες, διασφαλίζοντας τη συνέχιση των δικαστικών υποθέσεων αλλά και την ύπαρξη ενός σώματος δημοσίων εισαγγελέων που θα κυνηγήσουν τη βαθιά διαφθορά. Ο επικεφαλής αυτού του σώματος θα εκλέγεται από τους ίδιους τους εισαγγελείς και δεν θα ορίζεται από τα πολιτικά κόμματα στο κοινοβούλιο» μας εξηγεί.
Πυκνό χρονοδιάγραμμα και προσδοκίες
Τα βλέμματα είναι πλέον στραμμένα στις εξελίξεις εντός του Μαρτίου. Το χρονοδιάγραμμα είναι πυκνό. Τις προσεχείς ημέρες, κατά πάσα πιθανότητα στις 4 Μαρτίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δημοσιεύσει τις Εκθέσεις Προόδου για τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία. Ακολούθως, θα διεξαχθούν οι δύο γύροι τοπικών εκλογών στη Γαλλία, στις 15 και 22 Μαρτίου. Αυτή η εκλογική αναμέτρηση θεωρήθηκε από πολλούς ένας από τους λόγους της σκληρής στάσης του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν το περασμένο φθινόπωρο. Δύο ημέρες μετά τον δεύτερο γύρο, στις 24 Μαρτίου, θα λάβει χώρα το κρίσιμο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων. Κι αν οι υπουργοί Εξωτερικών των «27» δεν καταφέρουν να συμφωνήσουν, τα πάντα θα αποφασιστούν από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 26ης και της 27ης Μαρτίου στις Βρυξέλλες.
Οι γαλλικές ανησυχίες περί της μεθοδολογίας της διεύρυνσης θεωρείται ότι έχουν διασκεδαστεί έπειτα από τη δημοσιοποίηση της πρότασης της Κομισιόν για έναν πιο αξιόπιστο τρόπο ελέγχου της προόδου των υποψήφιων προς ένταξη χωρών. «Η νέα μεθοδολογία επιλύει ορισμένες από τις ανησυχίες των κρατών-μελών και περιλαμβάνει την επιλογή της αναστρεψιμότητας (reversibility)» τονίζει ο κ. Ντιμιτρόφ. «Ενα κράτος-μέλος μπορεί να εκκινήσει αυτή τη διαδικασία και απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία για να εμποδιστεί. Προβλέπονται επίσης οφέλη για όσους επιτυγχάνουν τους στόχους, καθώς και πρόσβαση σε περισσότερα κονδύλια. Αν προσθέσετε σε αυτό και την επικείμενη Εκθεση Προόδου στις αρχές Μαρτίου, τότε έχουμε τα συστατικά για μια επιτυχία. Θα είναι σημαντικό για εμάς, για την περιοχή, για τις γειτονικές μας χώρες» λέει. Ο υπουργός Εξωτερικών προσθέτει άλλη μία παράμετρο με ιδιαίτερη σημασία: «Είναι σημαντικό και για την ίδια την Ευρώπη, επειδή η σημερινή Επιτροπή έχει τη φιλοδοξία να είναι γεωπολιτική και να διαδραματίσει μεγαλύτερο ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις. Αν η ΕΕ δεν μπορεί να κάνει τη διαφορά στα Δυτικά Βαλκάνια, μια περιοχή περικυκλωμένη από κράτη-μέλη, θα είναι πολύ δύσκολο να έχει ανάλογες φιλοδοξίες πέραν της ευρωπαϊκής γεωγραφίας».
«Οχι» στη διγλωσσία για τις Πρέσπες
Η εσωτερική πολιτική κατάσταση δεν είναι φυσικά ανέφελη. Αξιόπιστες δημοσκοπήσεις δεν υπάρχουν, ενώ η διαφορά ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα, το σοσιαλδημοκρατικό SDSM του Ζόραν Ζάεφ και το κεντροδεξιό VMRO-DPMNE του Κρίστιαν Μίτσκοφσκι, φαίνεται να κινείται εντός των ορίων του στατιστικού λάθους. Αναμφίβολα, κρίσιμος παράγοντας θα είναι το πώς θα ψηφίσουν οι Αλβανοί της χώρας, αν και τις τελευταίες ημέρες σημειώθηκε μια σημαντική εξέλιξη: το SDSM συμφώνησε προεκλογικά να κατέλθει στην αναμέτρηση της 12ης Απριλίου μαζί με το κόμμα BESA, το τρίτο σε δύναμη κόμμα των Αλβανών μετά το DUI και τη Συμμαχία για τους Αλβανούς.
Ωστόσο το πρόσφατο περιστατικό με την πρώην, πλέον, υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Πολιτικής Ρασέλα Μιζράχι και την απομάκρυνση της πινακίδας που ανέγραφε «Δημοκρατία της Μακεδονίας» από το υπουργείο της ανέδειξε τα πιθανά προβλήματα που θα μπορούσαν να ανακύψουν με την εφαρμογή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η προερχόμενη από το VMRO-DPMNE υπουργός απομακρύνθηκε, αλλά ο κ. Ντιμιτρόφ δεν μασάει τα λόγια του. «Πρέπει να είμαστε έντιμοι με τον λαό και συνεπείς με τους ψηφοφόρους» μας εξηγεί. «Μπορεί να είναι θεμιτό να έχει κάποιος μια τέτοια ατζέντα, αλλά πρέπει στη συνέχεια να λαμβάνουμε υπόψη τις συνέπειες. Δεν είναι δίκαιο να λέμε δημόσια ότι η Συμφωνία των Πρεσπών πρέπει να ακυρωθεί αλλά πίσω από κλειστές πόρτες να λέμε σε ξένους συνομιλητές ότι είναι μια πραγματικότητα και πρέπει να την αποδεχθούμε. Το VMRO-DPMNE υπερψήφισε τη Συνθήκη της Ουάσιγκτον (σ.σ.: η ιδρυτική πράξη του ΝΑΤΟ), αλλά προσπάθησε να εκθέσει αυτούς που ψήφισαν τις τροπολογίες στο Σύνταγμα. Είναι εναντίον της Συμφωνίας των Πρεσπών, αλλά τους αρέσουν τα αποτελέσματά της» καταλήγει. Οσο για την εφαρμογή της Συμφωνίας, εκτιμά ότι «πάντα μπορούμε να τα πάμε καλύτερα» αλλά είναι θετικό που «μπορούμε να συζητάμε τα θέματα που ανακύπτουν με καλή πίστη και χωρίς θα θέτουμε σε κίνδυνο ολόκληρη τη διαδικασία. Είμαστε μαζί σε όλο αυτό και πρέπει να δείξουμε στους πολίτες μας ότι είναι προς το συμφέρον και των δύο πλευρών».
