Την Premium Friday (Παρασκευή των προνομίων) θεσπίζει η Ιαπωνία, για να πείσει τους εργαζόμενους σε μεγάλες εταιρείες που δουλεύουν πολλές ώρες πέραν του ωραρίου τους, να φεύγουν νωρίτερα από τη δουλειά τους κάθε τελευταία Παρασκευή του μήνα. Την πρωτοβουλία αυτή, δηλαδή να μπορεί να φεύγει κανείς από το γραφείο του στις 3 μ.μ., υποστήριξε και η ιαπωνική κυβέρνηση.
Δίνοντας το παράδειγμα, ο πρωθυπουργός Σίνζο Άμπε αποφάσισε να χαρίσει στον εαυτό του ένα απόγευμα διαλογισμού σε ναό του Τόκιο.
Η 34χρονη Μάκι Σουζούκι διάλεξε να επισκεφθεί ένα μουσείο μαζί με συναδέλφους της, προτού γευματίσει σε ένα izakaya (παραδοσιακό εστιατόριο).
«Στην Ιαπωνία, δεν είναι στην κουλτούρα μας να κάνουμε μεγάλες διακοπές» εξομολογείται η ίδια, υπάλληλος του ομίλου ποτών Suntory Holdings. «Είναι πολύ δύσκολο, αλλά το να έχεις ελεύθερο ένα απόγευμα είναι δυνατό» είπε αναφερόμενη στις ενοχές που αισθάνονται οι συνάδελφοί της στη δουλειά.
Το πρόγραμμα έχει κατ’ αρχάς στόχο να αναζωογονήσει την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο και αναμένεται, κατά δεύτερο λόγο, να συμβάλει στην αλλαγή του τρόπου που εργάζονται οι Γιαπωνέζοι, η αξία των οποίων μετράται ανάλογα με τις ώρες του μόχθου.
Οι επιχειρήσεις άρπαξαν την εμπορική ευκαιρία βάζοντας στις διαφημίσεις τους την επιγραφή «Premium Friday» και οργανώνοντας happenings, όπως προσφορές για ταξίδια το Σαββατοκύριακο ή ειδικά μενού στα εστιατόρια. Σε άλλη περίπτωση, ναυλώθηκε τρένο για μια εξόρμηση μερικών ωρών συνοδεία αλκοόλ. Άλλοι κάνουν προσφορές για την εγγραφή σε υπηρεσίες συναντήσεων ή ακόμη για ιατρικές εξετάσεις.
Ωστόσο, πολλές είναι οι εταιρίες, στις οποίες οι μισθωτοί θα εργαστούν πολλές ώρες αφού πέσει η νύχτα, χωρίς να αλλάξουν καθόλου τις συνήθειές τους. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε από την αλυσίδα καταστημάτων Tsutaya, που δημοσιεύθηκε στον Τύπο, μόνο το 3% των 1.603 υπαλλήλων που ρωτήθηκαν είπαν ότι τους αφορά η Premium Friday.
«Όταν μίλησα για την Premium Friday στους φίλους μου, μου είπαν ‘μα τι λες;’» αναφέρει η Νάμι Καβασάκι, 43 ετών, υπάλληλος επίσης στον Suntory.
Η Καβασάκι ενημερώθηκε από την εταιρία της αλλά υποχρεώθηκε να αφαιρέσει ώρες από την κανονική άδειά της για να έχει το δικαίωμα σε ένα παρατεταμένο Σαββατοκύριακο, όπως συνέβη στην πλειονότητα των επιχειρήσεων. Το ίδιο ισχύει και στις αυτοκινητοβιομηχανίες Toyota και Nissan, 500 υπάλληλοι των οποίων δοκίμασαν την εμπειρία.
Άλλοι είχαν καλύτερες διευθετήσεις, όπως οι υπάλληλοι του ομίλου SoftBank που είχαν τη δυνατότητα να φύγουν νωρίτερα χωρίς μείωση της άδειάς τους, σύμφωνα με εκπρόσωπο του γίγαντα των τηλεπικοινωνιών. Και από τον Απρίλιο, θα έχουν ακόμη το δικαίωμα σε ένα πριμ 10.000 γεν τον μήνα (83 ευρώ) για να τα ξοδέψουν αυτή την ημέρα ή μια άλλη.
«Οι Ιάπωνες δυσκολεύονται να πάρουν μια μέρα ρεπό, άρα πρέπει να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε καθένας να επιτρέπει στον εαυτό του να φεύγει με άδεια» δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο Μασανάο Ουέντα, αξιωματούχος της ομοσπονδίας εργοδοτών Keidanren, που ελπίζει να ενισχυθεί η κατανάλωση βραχυπρόθεσμα.
Ο διπλός σκοπός του Premium Friday προκαλεί σκεπτικισμό στους αναλυτές. «Αυτή η εκστρατεία δεν πρόκειται να αυξήσει ξαφνικά την κατανάλωση ή να σταματήσει τις μακρές ημέρες εργασίας» εκτιμά ο Ναόκο Κούγκα, του ινστιτούτου ερευνών NLI. Θα χρειαστούν περισσότερα για να πειστούν τα ιαπωνικά νοικοκυριά να καταναλώνουν περισσότερο, έπειτα από χρόνια αποπληθωρισμού που τους ενστάλαξαν μια τάση προς τη σύνεση, λέει.
Όσον αφορά τον τρόπο εργασίας, είναι ένα τεράστιο έργο που καμία κυβέρνηση μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να μεταρρυθμίσει. Αν και η νόμιμη διάρκεια εργασίας στην Ιαπωνία είναι 40 ώρες την εβδομάδα, πολλές εταιρίες εκθέτουν τους εργαζόμενούς τους στον κίνδυνο θανάτου από υπερβολική εργασία (karoshi).
Η διαφημιστική εταιρία Dentsu κατηγορήθηκε το περασμένο έτος για την αυτοκτονία νεαρής υπαλλήλου, η οποία έβαλε τέλος στη ζωή της ανήμερα των Χριστουγέννων του 2015, αφού είχε δουλέψει έως και 130 ώρες επιπλέον τον μήνα.
Η περίπτωσή της, που έλαβε μεγάλη δημοσιότητα, έδωσε νέα πνοή στη δημόσια συζήτηση για το σύστημα αξιολόγησης των υπαλλήλων ανάλογα με την αντοχή τους, ένα μοντέλο που γεννήθηκε αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και σήμερα βρίσκεται στα όριά του.
