Η κοινή ανησυχία των χωρών κυρίως του ευρωπαϊκού Νότου, να υπάρξει μια κοινή πολιτική για το προσφυγικό και μια ουσιαστική προοπτική για ανάπτυξη, αποτυπώθηκε στη συζήτηση που έχει γίνει έως τώρα στη Σύνοδο των 27 ηγετών στη Μπρατισλάβα, σύμφωνα με πληροφορίες που προκύπτουν από τις συνομιλίες.
Το πρώτο σκέλος της Συνόδου, η πρώτη συνεδρία εργασιών που αφορούσε στην ανίχνευση/διάγνωση των προβλημάτων, ολοκληρώθηκε. Η συζήτηση επ’ αυτών συνεχίστηκε και στο ανεπίσημο γεύμα των ηγετών (που πραγματοποιήθηκε σε πλωτό εστιατόριο, στο Δούναβη), καθώς λόγω χρόνου 7 εκ των 27 αρχηγών -μεταξύ των οποίων και οι Αλέξης Τσίπρας και Ματέρο Ρέντσι- δεν είχαν τοποθετηθεί στην πρώτη συνεδρία. Η συζήτηση στο ανεπίσημο γεύμα θα αφορούσε σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, παρεμπίπτοντα θέματα.
Το τρίτο σκέλος της Συνόδου το οποίο ξεκίνησε τις εργασίες του λίγο μετά τις 17:00 το απόγευμα της Παρασκευής (ολοκληρώθηκε λίγο πριν τις 20:00) δηλαδή τη δεύτερη συνεδρία εργασιών, απασχόλησε η συζήτηση για τις προτάσεις και λύσεις επί των προβλημάτων.
«Οδικός χάρτης» Τούσκ
Νωρίς το απόγευμα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ υπέβαλε στους 27 ηγέτες έναν οδικό χάρτη όπου καταγράφονται τα βασικά θέματα στα οποία θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα κατά τους επόμενους έξι μήνες.
Το γαλλογερμανικό δίδυμο έκανε ιδιαίτερη μνεία στην επανεκίνηση της ευρωπαϊκής άμυνας, κάτι που φαίνεται ότι επιθυμούν όλες οι χώρες.
Η Γαλλία «καταβάλλει τη βασική προσπάθεια για την ευρωπαϊκή άμυνα» όμως «δεν μπορεί να το κάνει μόνη της», προειδοποίησε ο Ολάντ. «Αν οι ΗΠΑ επιλέξουν να απομακρυνθούν, η Ευρώπη πρέπει να είναι σε θέση να αμυνθεί από μόνη της» υπογράμμισε.
Γαλλία και Γερμανία παρουσίασαν στην Μπρατισλάβα μια κοινή πρωτοβουλία με βάση την οποία θα εγκρίνονται ευκολότερα οι εξωτερικές επιχειρήσεις της ΕΕ και θα ενισχυθεί η χρηματοδότησή τους. Η αποχώρηση της Βρετανίας, που ανέκαθεν προτιμούσε να στηρίζεται στο ΝΑΤΟ, προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να προχωρήσει το θέμα της κοινής ευρωπαϊκής άμυνας, σημείωσαν διπλωματικές πηγές, ιδίως σε μια περίοδο που η Ευρώπη βρίσκεται περικυκλωμένη από κρίσεις, πολέμους και τρομοκρατία.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει κυρίως κοινούς στρατιωτικούς πόρους, ένα ενιαίο γενικό επιτελείο και τη δημιουργία πριν από το τέλος του έτους ενός ευρωπαϊκού ταμείου για να δοθεί ώθηση στην έρευνα και την καινοτομία στην αμυντική βιομηχανία.
Στον τομέα της ασφάλειας, οι Ευρωπαίοι ηγέτες επιβεβαίωσαν ότι συμφωνούν στην ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. «Οι περισσότεροι συγκλίνουν σε αυτό το σημείο, ζητούν κυρίως την γρήγορη ανάπτυξη ενός νέου ευρωπαϊκού σώματος συνοριοφυλάκων», ανέφερε ευρωπαίος διπλωμάτης.
Ο πρώτος κύκλος τοποθετήσεων των ηγετών
Ειδικότερα, από πληροφορίες που προέκυπταν σε σχέση με τον πρώτο κύκλο τοποθετήσεων στη Σύνοδο:
Η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ φαίνεται ότι έκανε μια γενική τοποθέτηση, χωρίς αιχμές, προς το παρόν τουλάχιστον.
Ο Γάλλος Πρόεδρος Φρανσουά Ολαντ φέρεται να τοποθετήθηκε για την ανάγκη κοινωνικής προστασίας, κοινής άμυνας και ασφάλειας, και αναφέρθηκε σε έναν οδικό χάρτη, σχέδιο της Μπρατισλάβα, για την ανάπτυξη, την ασφάλεια και τους νέους.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι έχει μιλήσει για κοινή μεταναστευτική πολιτική και ασφάλεια, για ανάπτυξη με έμφαση σε ανταγωνιστικούς τομείς (π.χ. ψηφιακή τεχνολογία).
Σύμφωνα επίσης με πληροφορίες, ο Πορτογάλος πρωθυπουργός Αντόνιο Κόστα χαρακτήρισε σημαντική την παρέμβαση Γιούνκερ την Τετάρτη στο Ευρωκοινοβούλιο, επισημαίνοντας ότι στην Ευρώπη επικρατεί ανασφάλεια και φόβος για την απώλεια της απασχόλησης και της κοινωνικής προστασίας. Τόνισε ότι χρειάζεται κοινή προσπάθεια για το προσφυγικό, καθώς δεν μπορεί ο καθένας μόνος του. Επίσης, κατά πληροφορίες, ο κ. Κόστα, αναφερόμενος στη Σύνοδο των Μεσογειακών Χωρών της ΕΕ, στην Αθήνα, και στο σχετικό σχόλιο που είχε κάνει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, είπε ότι δεν μπορεί ένας υπουργός να σχολιάζει το «ποιος» συναντιέται και «γιατί».
Ο πρωθυπουργός της Μάλτας, Τζόζεφ Μουσκάτ, υπογράμμισε την ανάγκη για κοινωνική Ευρώπη, ανάπτυξη και κοινή πολιτική για το Μεταναστευτικό.
Μεταξύ των τοποθετήσεων που έγιναν, ο πρωθυπουργός της Σουηδίας Στεφάν Λεβάν επίσης μίλησε για την ανάγκη κοινωνικής Ευρώπης.
Μίνι κρουαζιέρα των «27» στον Δούναβη
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες, που συμμετέχουν σήμερα στην άτυπη σύνοδο κορυφής της Μπρατισλάβας προκειμένου να συζητήσουν το μέλλον της ΕΕ, απόλαυσαν λίγες στιγμές χαλάρωσης κάνοντας μια μικρή κρουαζιέρα στον Δούναβη.
Λίγο μετά το μεσημέρι, οι ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων έφυγαν από το επιβλητικό κάστρο που φιλοξενεί τη σύνοδό τους για να περάσουν ένα δίωρο στον ποταμό-σύμβολο της Ευρώπης.
«Ο Δούναβης συνδέει ουσιαστικά όλη την Ευρώπη”, σχολίασε ο οικοδεσπότης της συνόδου, ο πρωθυπουργός της Σλοβακίας Ρόμπερτ Φίτσο, εξηγώντας την επιλογή της κρουαζιέρας.
Παρά τη ζέστη που επικρατεί στη σλοβακική πρωτεύουσα, οικοδεσπότες και φιλοξενούμενοι επιβιβάστηκαν στο Regina Danubia, ένα πολυτελές κρουαζιερόπλοιο μήκους 70 μέτρων, που νοικιάστηκε από την Μπρατισλάβα για σήμερα, με την ευκαιρία της συνόδου. Η “Βασίλισσα του Δούναβη”, που περιγράφεται ως “Πλωτό συνεδριακό μέγαρο”, σήκωσε άγκυρα συνοδευόμενη από έναν στολίσκο από περιπολικά σκάφη ασφαλείας.
«Λόγω της συνόδου δεν επιτρέπεται σε κανένα πλοίο» να πλεύσει τον Δούναβη από το μεσημέρι έως τις 18.00 (ώρα Ελλάδας), διευκρίνισε ο Πετρ Πάβλασεκ, ένας υπεύθυνος για τις ποτάμιες συγκοινωνίες της Σλοβακίας.
Το κυρίως “πιάτο” του γεύματος των Ευρωπαίων ηγετών περιλάμβανε τις σχέσεις της ΕΕ με το Λονδίνο μετά το δημοψήφισμα υπέρ του Brexit.
“Η σύνοδος της Μπρατισλάβας ήταν μέχρι στιγμής μια ειλικρινής συζήτηση για τις επιλογές που έχουμε ώστε να προχωρήσει προς τα εμπρός η ΕΕ. Βρισκόμαστε στην ίδια βάρκα – κυριολεκτικά”, ήταν το μήνυμα που έστειλε στο Twitter ο πρωθυπουργός της Μάλτας Τζόζεφ Μούσκατ.
Για να κυλήσει πιο ευχάριστα η συζήτηση, οι Ευρωπαίοι ηγέτες μπόρεσαν να γευτούν το λευκό κρασί της Σλοβακίας που, όπως είπε με υπερηφάνεια ο Φίτσο, είναι “παγκόσμιας κλάσης”.
Το πρόγραμμα της συνόδου περιλάμβανε επίσης μια επίσκεψη στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, το Danubiana Meulensteen Art Museum στο Κούνοβο, κοντά στα σύνορα της Σλοβακίας με την Αυστρία και την Ουγγαρία, όμως ματαιώθηκε λόγω της χαμηλής στάθμης των υδάτων του Δούναβη. Όπως εξήγησε ο Σλοβάκος πρωθυπουργός, το κρουαζιερόπλοιο είναι αδύνατον να πιάσει στην Ντανουμπιάνα, γι’ αυτό θα επιστρέψει στην Μπρατισλάβα.
Χαμηλές προσδοκίες, ενδοσκόπηση και «χαρακώματα» στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο
Mε χαμηλές προσδοκίες και με φόντο τη διάσταση απόψεων μεταξύ των «27» -την οποία υπογραμμίζει η πρόθεση των «Τεσσάρων του Βίζεγκραντ» να υποβάλουν κοινό κείμενο θέσεων- ξεκινά η άτυπη Σύνοδος της ΕΕ στην Μπρατισλάβα.
Η Σύνοδος, που γίνεται χωρίς τη Βρετανία, έχει στις προτεραιότητές της τον προσανατολισμό της Ευρώπης μετά το σοκ του Brexit, την ασφάλεια και τα εξωτερικά σύνορα, όπως και την οικονομία. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι τις τελευταίες ημέρες έχουν κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου περιγράφοντας τη συγκυρία για την ΕΕ: Ο μεν Γιούνκερ είχε χαρακτηρίσει καθοριστικό το επόμενο 12μηνο, ο δε πρόεδρος της Ευρωβουής Μάρτιν Σουλτς έφτασε στο σημείο να πει πως «εάν δεν προσέξουμε, η ΕΕ μπορεί να αποτύχει».
«Αυτό που χρειάζεται τώρα η Ευρώπη είναι ένα νέο όραμα και μια συμπαγή ατζέντα για αλλαγή» υπογράμμισε ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας προσερχόμενος στην άτυπη Σύνοδο των 27 αρχηγών και κυβερνήσεων της ΕΕ, στη Μπρατισλάβα.
Τόνισε ότι «χρειαζόμαστε μια κοινωνική Ευρώπη, με ανάτπυξη, απασχόληση και ευημερία για όλους, για τους νέους της και όλους τους πολίτες της». «Χρειαζόμαστε» σημείωσε «μια Ευρώπη που να μπορεί να διαχειρίζεται τη μετανάστευση αποτελεσματικά και με ανθρωπιστικό τρόπο».
Ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι «σε κάθε περίπτωση αυτό που δεν πρέπει να κάνει η Ευρώπη είναι να συνεχίσει να υπνοβατεί προς τη λάθος κατεύθυνση».
Ο πρωθυπουργός επισήμανε ότι η σημερινή σύνοδος είναι η πρώτη συζήτηση μετά το βρετανικό δημοψήφισμα και εξέφρασε την ελπίδα του «ότι θα βρούμε ένα κοινό βήμα, ένα θετικό βήμα».
«Η σημερινή σύνοδος διεξάγεται για την εξομάλυνση των διαφορών μας. Χρειαζόμαστε ενότητα ώστε η Ευρώπη να μπορεί να λειτουργεί», δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ προσερχόμενος.
«Είμαστε σε μια κρίσιμη κατάσταση στην Ευρώπη. Δεν μπορούμε σε λίγους μήνες να λύσουμε τα προβλήματα χρόνων όπως είναι η ανεργία, η τρομοκρατία και το αυξανόμενο κύμα των μεταναστών, δήλωσε η γερμανίδα καγκελάριος» Άγκελα Μέρκελ προσερχόμενη στη Σύνοδο Κορυφής.
Ο πρωθυπουργός της προεδρεύουσας Σλοβακίας, Ρόμπερτ Φίτσο, ανέφερε προσερχόμενος στο χώρο της Συνόδου πως «θέλουμε όλοι να δείξουμε ενότητα», εκφράζοντας την ελπίδα πως η Σύνοδος θα είναι στο τέλος «σε θέση να ετοιμάσουμε έναν οδικό χάρτη για τα πιο βασικά θέματα».
«Η ατζέντα των συνομιλιών θα αφορά την ασφάλεια, την προστασία της Ευρώπης, την προετοιμασία για το μέλλον και το να δώσουμε ελπίδα για τους νέους» ανέφερε προσερχόμενος ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ.
Από την πλευρά του Βελγίου, ο πρωθυπουργός Ξαβιέ Μπετέλ ανέφερε πως «είμαστε εδώ για να δείξουμε ότι μπορούμε να συζητήσουμε για να βρούμε λύσεις και να δώσουμε τον οδικό χάρτη για το μέλλον», σημειώνοντας πως «ξεχνάμε πως η Ευρώπη είναι και η καθημερινή ζωή των πολιτών της».
Οι θέσεις της ελληνικής κυβέρνησης
Ειδικότερα, οι θέσεις με τις οποίες προσέρχεται η ελληνική πλευρά στη Σύνοδο της Μπρατισλάβας για τα τρία κεντρικά θέματα συζήτησης:
Ασφάλεια-Άμυνα
Σε ό,τι αφορά τον άξονα «Ασφάλεια- Άμυνα», η κυβέρνηση θεωρεί ότι κάθε βήμα ενίσχυσης της άμυνας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και της εσωτερικής ασφάλειας, πρέπει να συνοδεύεται από μια ουσιαστική αναβάθμιση της εξωτερικής πολιτικής και του διεθνούς ρόλου της ΕΕ. Δηλαδή, να λειτουργήσει η ΕΕ ως παράγοντας ειρήνης και σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή και ειδικά στην περιοχή της Μεσογείου και να συμβάλλει θετικά στην διευθέτηση των περιφερειακών κρίσεων.
Επισημαίνεται ότι άλλωστε αυτό το θέμα συζητήθηκε εκτενώς στην Αθήνα, με πιο χαρακτηριστική την επισήμανση του Γάλλου Προέδρου Φρανσουά Ολαντ, ότι σε μια περίοδο διεθνών ανακατατάξεων, η αναβάθμιση της Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ είναι κάτι περισσότερο από αναγκαία και -το πιο σημαντικό- αφορά ιδιαίτερα τον χώρο της Μεσογείου.
Προσφυγικό-Μεταναστευτικό
Σε αντίθεση με τη γνωστή και μη εποικοδομητική στάση που επέδειξαν ιδιαίτερα στο αποκορύφωμά του και έκτοτε οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης αναφορικά με την αντιμετώπιση-διαχείριση της πρόκλησης του προσφυγικού, επιδίωξη της ελληνικής κυβέρνησης είναι να ενισχυθεί η άποψη που υποστηρίζει την επίλυση του προσφυγικού στην βάση της αλληλεγγύης ανάμεσα στα κράτη-μέλη και της δίκαιη κατανομή των βαρών της προσφυγικής κρίσης. Υπάρχει και εδώ έδαφος από την Διακήρυξη της Αθήνας.
Επιπλέον, την Τετάρτη και ο Ζ.Κ.Γιούνκερ συνέκλινε προς αυτή την άποψη, μιλώντας για την ανάγκη για αλληλεγγύη και δίκαιη κατανομή των βαρών της προσφυγικής κρίσης ανάμεσα στα κράτη-μέλη, προώθηση της μετεγκατάστασης και επανεγκατάστασης προσφύγων, καθώς και τη σύσταση ευρωπαϊκής ακτοφυλακής και συνοριοφυλακής για τον έλεγχο των συνόρων της ΕΕ, συνεργασία με τρίτες χώρες προέλευσης ή διέλευσης μεταναστών για την αντιμετώπιση των αιτιών της μετανάστευσης.
Οικονομία
Ο αντίκτυπος της Συνόδου της Αθήνας φαίνεται ότι είναι ήδη μεγάλος, ενώ και ο Ζ.Κ. Γιούνκερ στην τοποθέτηση του την Τετάρτη κινήθηκε σε μεγάλο βαθμό προς την κατεύθυνση αυτή. Βασικά σημεία που θα τεθούν τόσο από την ελληνική πλευρά όσο και από ηγέτες άλλων χωρών, είναι ο διπλασιασμός του «πακέτου Γιούνκερ», η μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή του Συμφώνου Δημοσιονομικής Σταθερότητας, η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και του αθέμιτου φορολογικού ανταγωνισμού ανάμεσα στα κράτη-μέλη, η σύνδεση της ανάπτυξης με την κοινωνική συνοχή, η διέξοδος προς μια πιο κοινωνική Ευρώπη, με μέτρα για την αντιμετώπιση των κοινωνικών και περιφερειακών ανισοτήτων.
Το πρόγραμμα του Αλέξη Τσίπρα
Το πρόγραμμα του πρωθυπουργού στην σύνοδο στην Μπρατισλάβα έχει ως εξής:
- 09:00-09:30 ‘Αφιξη στον χώρο της Συνόδου (Κάστρο Μπρατισλάβας) και υποδοχή από τον πρωθυπουργό της Σλοβακίας
- 10:00-12:30 1η συνεδρία εργασιών
- 12:45-13:00 Οικογενειακή φωτογραφία
- 13:30-15:00 Ανεπίσημο γεύμα
- 15:00-15:30 Επίσκεψη στην Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης της Μπρατισλάβας
- 16:00-18:00 2η συνεδρία εργασιών
- 18:30-19:30 Συνέντευξη Τύπου / Ενημέρωση Απεσταλμένων Συντακτών
- Αναχώρηση προς Αθήνα
