Ετοιμος είναι ο «οδικός χάρτης» για την αγροτική ανάπτυξη της χώρας, την ίδια ώρα που η κυβέρνηση έχει να αντιμετωπίσει μια ύπαιθρο που… βράζει, εν αναμονή των κρίσιμων αποφάσεων οι οποίες αφορούν φορολογικές επιβαρύνσεις του αγροτικού εισοδήματος.
Το βασικό «εργαλείο» χάραξης πολιτικής στον τομέα της γεωργίας, το νέο «Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014 – 2020», υποβλήθηκε επικαιροποιημένο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έπειτα από μήνες διαβουλεύσεων με τους εταίρους. Ο ελληνικός φάκελος είχε αποσταλεί στις υπηρεσίες της Κομισιόν πριν από έναν χρόνο (Ιούλιο 2014), από την ηγεσία του τότε υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, αλλά επεστράφη με εκατοντάδες παρατηρήσεις και… αστερίσκους.
Και ο Πρωθυπουργός
Η ελληνική πρόταση περιμένει πλέον την τελική έγκριση από τον επίτροπο Γεωργίας της ΕΕ κ. Φιλ Χόγκαν και σύμφωνα με πληροφορίες θα παρουσιαστεί επισήμως τις επόμενες ημέρες, παρουσία του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα. Ο κ. Τσίπρας αναμένεται ότι θα επισκεφθεί εντός της εβδομάδας το υπουργείο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκειμένου να συζητήσει με τον αρμόδιο αναπληρωτή υπουργό κ. Βαγγέλη Αποστόλου τόσο για το μείζον ζήτημα της φορολόγησης των αγροτών όσο και για τις προκλήσεις του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ο αγροτικός κόσμος και οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο της γεωργίας και των τροφίμων περιμένουν ως «μάννα εξ ουρανού» τα 4,7 δισ. ευρώ που αποτελούν την κοινοτική συμμετοχή στο Πρόγραμμα. Μάλιστα, υπολογίζεται ότι μαζί με την εθνική και ιδιωτική συμμετοχή θα «κινητοποιήσει» συνολικούς πόρους άνω των 6 δισ. ευρώ.
Τα capital controls
Ωστόσο, ακόμη και αν εγκριθεί άμεσα το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης από την ΕΕ, αποτελεί ζητούμενο πώς θα μπορέσουν να υλοποιηθούν τα μέτρα που περιλαμβάνει, με τους ισχύοντες περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων (capital controls). Με εξαίρεση εκείνο που αφορά την ενίσχυση των νέων αγροτών, το οποίο μπορεί άμεσα να προχωρήσει, στα υπόλοιπα απαιτείται συμμετοχή των επιχειρήσεων, των αγροτικών συμπράξεων ή των αγροτών που για να ωφεληθούν θα πρέπει να εξασφαλίσουν τα κεφάλαια της συμμετοχής τους.
Το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020, το οποίο αποτελεί τον Β’ Πυλώνα της ΚΑΠ (Κοινή Αγροτική Πολιτική), σύμφωνα με τον κ. Αποστόλου, διαρθρώνεται γύρω από δύο αλληλένδετους στόχους. Ο πρώτος αφορά τη σταδιακή απεξάρτηση της ελληνικής αγροτικής οικονομίας από τις επιδοτήσεις με σταδιακή μετάβαση σε ένα ποιοτικό μοντέλο γεωργίας με εξαγωγικό προσανατολισμό και διαφοροποιημένες τιμές και ο δεύτερος τη συνολικότερη ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών της χώρας ώστε να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική αναβάθμιση της ελληνικής υπαίθρου.
Οι επιλογές
Οι στρατηγικές επιλογές για την αγροτική ανάπτυξη που θα υλοποιηθούν την περίοδο 2014-2020 συνοψίζονται σε πέντε προτεραιότητες με επίκεντρο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του πρωτογενούς τομέα, της επιχειρηματικότητας, της αξίαςτων εγχώριων αγροτικών προϊόντων και του κοινωνικού ιστού στις αγροτικές περιοχές καθώς και την προστασία του περιβάλλοντος και των φυσικών πόρων.
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της παραγωγικότητας, μεταξύ άλλων, προσεγγίζεται αφενός μέσα από την ενίσχυση ιδιωτικών επενδύσεων με στόχο τον εκσυγχρονισμό των γεωργικών εκμεταλλεύσεων με σχέδια βελτίωσης, τα οποία αφορούν 7.500 επενδύσεις και αφετέρου με την υποστήριξη βασικών δημοσίων υποδομών (εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα).
Ακόμη, θα δοθούν κίνητρα για την καλύτερη οργάνωση των παραγωγών σε βιώσιμα συλλογικά σχήματα (ομάδες και οργανώσεις παραγωγών), προκειμένου να επιτευχθεί αμεσότερη πρόσβαση σε αγορές, προμηθευτές και επενδύσεις και να ενισχυθεί η διαπραγματευτική ισχύς τους έναντι των μεσαζόντων και των προμηθευτών.
Ιδιαίτερη μέριμνα θα ληφθεί για την ηλικιακή ανανέωση του παραγωγικού δυναμικού του πρωτογενούς τομέα, μέσω της παροχής κινήτρων για την εγκατάσταση νέων αγροτών, αξιοποιώντας την τάση επιστροφής στα χωράφια νέων ανθρώπων με σημαντικά προσόντα (εκπαίδευση και εμπειρία). Υπολογίζεται ότι θα ενισχυθούν περί τους 14.000 αυτοαπασχολούμενους νέους αγρότες.
Προτεραιότητα αποτελεί και η αύξηση της προστιθέμενης αξίας των γεωργικών προϊόντων με μέτρα και δράσεις που δίνουν κίνητρα για την πιστοποίηση των ποιοτικών γεωργικών προϊόντων, την προβολή τους μέσα από οργανωμένα σχήματα δικτύωσης ντόπιων παραγωγών και επιχειρήσεων πρώτης μεταποίησης και εμπορίας (clusters) και προωθούν επενδύσεις για καθετοποίηση της παραγωγής.
Συμπράξεις
Σημαντικό ρόλο στην προώθηση των τοπικών προϊόντων μπορούν να παίξουν και οι Αγροδιατροφικές Συμπράξεις, οι οποίες αποτελούν τον συνδετικό κρίκο της παραγωγής τροφίμων και των φορέων του πρωτογενούς τομέα με την εφοδιαστική αλυσίδα, τους χώρους εστίασης, τον χώρο του εμπορίου και των καταναλωτών κ.λπ.
Ειδικότερα, προβλέπονται 340 επενδυτικά σχέδια για μεταποίηση γεωργικών προϊόντων, ενίσχυση 2.100 νέων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, στήριξη ίδρυσης ή εκσυγχρονισμού 4.500 επιχειρήσεων εκτός γεωργικού τομέα. Μέσω αυτών των μέτρων εκτιμάται ότι μπορούν να δημιουργηθούν και να διατηρηθούν περίπου 28.440 θέσεις εργασίας.
Παράλληλα, το νέο Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στην προστασία του περιβάλλοντος, των φυσικών πόρων και στην αντιμετώπιση ή προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η οποία καταδεικνύεται από τη δέσμευση να κατευθυνθούν σε σχετικές δράσεις πόροι που αντιστοιχούν τουλάχιστον στο 30% του συνόλου των πόρων του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης.
Ακόμη, μέσα από σχέδια ανάπλασης οικισμών και στοιχείων της υπαίθρου, τα οποία υλοποιούνται από τα τοπικά προγράμματα LEADER, ενθαρρύνεται η ανάδειξη της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς των αγροτικών περιοχών. Το νέο πρόγραμμα LEADER παρέχει δυνατότητες και για την ενίσχυση του κοινωνικού ιστού στην ελληνική ύπαιθρο με στήριξη ειδικών κατηγοριών του πληθυσμού (π.χ. γυναίκες, άνεργοι κ.λπ.) και δημιουργία συμπληρωματικών εισοδημάτων στη γεωργική απασχόληση (αγροτουρισμός, οικοτεχνία, βιοτεχνία κ.ά.) ώστε να εξασφαλιστεί η συνολική βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων στις αγροτικές περιφέρειες.
ΜΕΤΑΣΤΡΟΦΗ
12% των πόρων σε νέα μέτρα
Στο νέο πρόγραμμα περίπου το 88% των πόρων αφορά μέτρα που συναντάμε σε κάθε προγραμματική περίοδο, όπως σχέδια βελτίωσης, στήριξη νέων αγροτών, μεταποίηση, εγγειοβελτιωτικά και αρδευτικά έργα, γεωργοπεριβαλλοντικές δράσεις και επενδύσεις εκτός πρωτογενούς τομέα μέσω Leader. Υπάρχουν όμως και νέα μέτρα (περίπου το 12% των πόρων) στα οποία περιλαμβάνονται συστήματα παροχής συμβουλών, επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, διευρυμένης συνεργασίας και εισαγωγής καινοτομίας, ανάπτυξη πολύ μικρών γεωργικών εκμεταλλεύσεων κ.λπ., τα οποία κρίνονται απολύτως απαραίτητα για την επιτυχία του στόχου της προοδευτικής μεταστροφής του παραγωγικού μοντέλου της χώρας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
