Κάλπες με δίλημμα για το ευρώ

Στην πλέον ριψοκίνδυνη επιλογή, από οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής άποψης, οδηγήθηκε ο κ. Αλ. Τσίπρας την Παρασκευή προκηρύσσοντας δημοψήφισμα με δίλημμα το «Ναι» ή το «Οχι» στη συμφωνία που προτείνουν οι εταίροι και την οποία η κυβέρνηση απορρίπτει επιλέγοντας τη ρήξη με τους εταίρους.

Το βάρος στους πολίτες

Με τον τρόπο αυτόν ο Πρωθυπουργός μεταθέτει στους πολίτες το βάρος της απόφασης για κάτι πολύ μεγαλύτερο από τη συμφωνία την ίδια, καθώς για ολόκληρη την Ευρώπη η απόφαση που καλούνται να λάβουν οι έλληνες πολίτες την ερχόμενη Κυριακή 5 Ιουλίου μοιραία μεταφράζεται στο αν η χώρα θα παραμείνει στο ευρώ και θα διαφυλάξει τις κατακτήσεις της σε όλα τα πεδία οι οποίες συντελέστηκαν την προηγούμενη 40ετία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η απόφαση του κ. Τσίπρα δεν ελήφθη το απόγευμα της Παρασκευής, άμα τη επιστροφή του από τις επεισοδιακές συναντήσεις των Βρυξελλών. Το βέβαιον είναι ότι στο κεντρικό επιτελείο της κυβέρνησης η σκέψη προϋπήρχε. Στις 19 Απριλίου 2015 ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Ι. Δραγασάκης σε συζήτησή του με «Το Βήμα» είχε ερωτηθεί: «Σκέφτεστε την προσφυγή στις κάλπες ή την προκήρυξη δημοψηφίσματος;». Η απάντησή του ήταν: «Στο πίσω μέρος του μυαλού μας αυτές είναι δυνατότητες αναζήτησης διεξόδου εφόσον διαπιστωθεί αδιέξοδο». Οπως μεταφέρουν με υπονοούμενα και μετρημένες αναφορές πρόσωπα που βρέθηκαν κοντά στον Πρωθυπουργό κατά τη διάρκεια της προηγούμενης εβδομάδας, η απόφαση του Πρωθυπουργού ουσιαστικά ελήφθη ήδη από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας. Ειδικότερα, από τη στιγμή που η πρόταση που έφερε την υπογραφή του κ. Τσίπρα και προέβλεπε τις εναλλακτικές προτάσεις της κυβέρνησης απορρίφθηκε από τους εκπροσώπους των δανειστών, η σκέψη περί δημοψηφίσματος κέρδισε έδαφος.

Εκτιμάται δε ότι στην απόφαση αυτή τη σύμφωνη γνώμη τους εξέφρασαν ο στενός του συνεργάτης Ν. Παππάς και ο υπουργός Οικονομικών Ι. Βαρουφάκης, ο οποίος έσπευσε να επικροτήσει την ανακοίνωση του κ. Τσίπρα με αναρτήσεις του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Αυτόπτες μάρτυρες στις συναντήσεις των Βρυξελλών μετέφεραν την έντονη ανησυχία τους για τις εξελίξεις, επηρεασμένοι από ένα στοιχείο: τον συνεχή εκνευρισμό και την έντονη συναισθηματική φόρτιση του κ. Τσίπρα, ο οποίος στο περιθώριο των συναντήσεων είχε συχνά εκρήξεις οργής και δήλωνε «δεν είναι αυτό η Ευρώπη», επικαλούμενος κατ’ επανάληψη τη δημοκρατία και την αλληλεγγύη.

Οπως εκτιμούν οι ίδιες πηγές, ο κύβος ουσιαστικά ερρίφθη έπειτα από τη σύντομη συνάντηση του Πρωθυπουργού με την Ανγκελα Μέρκελ και τον Φρανσουά Ολάντ το πρωί της Παρασκευής, από την οποία προσδοκούσε θετικό αποτέλεσμα, χωρίς πάντως να τους ενημερώσει για την απόφασή του.

Ακολούθησε η δήλωσή του κατά την αποχώρησή του από τις εργασίες της Συνόδου στην οποία μίλησε για «εκβιασμούς» και «τελεσίγραφα», χωρίς όμως κανείς να υποψιαστεί τι ακριβώς είχε στο μυαλό του. Ανυποψίαστοι ήταν και οι περισσότεροι υπουργοί της κυβέρνησης, οι οποίοι ανέμεναν παγωμένοι την επιστροφή του κ. Τσίπρα στην Αθήνα.

Η απόφαση του Πρωθυπουργού και του Υπουργικού Συμβουλίου να προκηρύξουν δημοψήφισμα στην παρούσα συγκυρία και τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή υποκρύπτει, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις πολιτικών παραγόντων από τις δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου, πολλούς κινδύνους περιπλοκής.

Σύμφωνα με κάποιες πρώτες αντιδράσεις, η προκήρυξη δημοψηφίσματος, πέραν των διαδικαστικών ζητημάτων που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο μπορούν να λυθούν, επιδεινώνει δραματικά το περιβάλλον για την επόμενη ημέρα, με σοβαρότερο κίνδυνο αυτόν του διχασμού των πολιτών για ένα θέμα το οποίο τις τελευταίες δεκαετίες ήταν λυμένο: τη θέση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην ΟΝΕ.

Κάλπη σε κλίμα πόλωσης

Ηδη από τις πρώτες δηλώσεις και τοποθετήσεις μετά την ανακοίνωση του δημοψηφίσματος διαφάνηκε πως η πόλωση θα κυριαρχήσει. Μείζον θέμα εγείρεται σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις του αποτελέσματος.

Η κυβέρνηση παίρνοντας θέση υπέρ του «Οχι» στη συμφωνία θεωρεί δεδομένο ότι ένα ενδεχόμενο τέτοιο αποτέλεσμα δεν συνεπάγεται και «Οχι» στο ευρώ, χωρίς να υπάρχει καμία εγγύηση ότι αυτό θα εκληφθεί με τον ίδιο τρόπο και από τους εταίρους. Μάλλον το αντίθετο, δεδομένων των δηλώσεων που έχουν προηγηθεί σε ανύποπτο χρόνο αλλά και με βάση όσα είχαν διαμειφθεί όταν ο Γ. Παπανδρέου είχε εκδηλώσει αντίστοιχη πρόθεση το 2011.

Στην περίπτωση που η κυβέρνηση χάσει το δημοψήφισμα και οι πολίτες αποφασίσουν «Ναι», η κυβέρνηση, παρά τη νωπή λαϊκή εντολή που έλαβε προ πέντε μηνών, στην ουσία θα έχει απολέσει κάθε πολιτική νομιμοποίηση και θα είναι αναγκασμένη να παραδώσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.