Οι Αμερικανοί επιστρέφουν στο Ιβο Τζίμα

Η στρατιωτική βάση είναι ανοιχτή για τους ξένους μόνο μία μέρα κάθε χρόνο, και μόνο για τους βετεράνους, τις οικογένειές τους και λίγους δημοσιογράφους που ταξιδεύουν μαζί τους. Εβδομήντα χρόνια από τη φοβερή μάχη, 26 Αμερικανοί που πολέμησαν εκεί επέστρεψαν εφέτος στο Ιβο Τζίμα, για να τιμήσουν την επέτειο.

Στα 90 τους, οι περισσότεροι επισκέπτονται το νησί για πρώτη φορά μετά το 1945. Ο ενθουσιασμός και η συγκίνηση δεν κρύβονται, καθώς κοιτάζουν επίμονα την ογκώδη μάζα του βουνού Σουριμπάτσι, 7 χλμ. μακριά στο νότιο άκρο του νησιού.

Το 1945 ήταν ένα θηριώδες ιαπωνικό φρούριο, γεμάτο σήραγγες, καταφύγια και πυροβολεία. Περισσότεροι από 500 νεαροί αμερικανοί πεζοναύτες έχασαν τη ζωή τους την πρώτη ημέρα της μάχης που σημάδεψε τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στον Ειρηνικό.

Πολλοί από αυτούς έπεσαν νεκροί από πυρά που προέρχονταν από το Σουριμπάτσι.

Χρειάστηκαν τέσσερις ημέρες για να φτάσουν, πολεμώντας σκληρά, στην κορυφή και να στήσουν την σημαία των ΗΠΑ. Η φωτογραφία τους εκεί είναι ίσως η πιο διάσημη στο πολεμικό ρεπορτάζ όλων των εποχών.Κέρδισε το Πούλιτζερ και χρησιμοποιήθηκε από τις ΗΠΑ για να εμπνέει το έθνος επί δεκαετίες. Ολοι οι άνδρες της φωτογραφίας έγιναν διάσημοι. Αλλά η ιστορία τους ήταν τραγική: από τους έξι που φαίνονται στη φωτογραφία, οι τρεις σκοτώθηκαν στη μάχη λίγο αργότερα.

Φοβούμενος ότι θα υπήρχαν προβλήματα ηθικού και δημοσίων σχέσεων αν όλοι σκοτώνονταν, ο στρατός των ΗΠΑ απέσυρε τους επιζώντες. Ενας από αυτούς, ο Ινδιάνος Αϊρα Χέιζ, έμαθε στις ΗΠΑ για τους θανάτους των συμπολεμιστών του που έμειναν στο νησί και οι ενοχές κατέστρεψαν τη ζωή του.

Σαν να μην έφτανε αυτό, ο κόσμος δεν τον άφηνε να ξεχάσει –μέχρι τον θάνατό του, άνθρωποι πήγαιναν στο σπίτι του για να τους υπογράψει αυτόγραφο. Αλλά ο Χέιζ θεωρούσε ότι εγκατέλειψε τους συντρόφους του να πεθάνουν στο Ιβο Τζίμα και κατέληξε αλκοολικός.

Ο Χέρσελ «Γούντι» Ουίλιαμς στέκεται σιωπηλός στην κορυφή του Σουριμπάτσι. Φοράει το Μετάλλιο Τιμής του Κογκρέσου, το υψηλότερο παράσημο ανδρείας της Αμερικής. Την ημέρα που υψώθηκε η αστερόεσσα, ο Γούντι πολεμούσε τους Ιάπωνες, πιο κάτω, με ένα φλογοβόλο. Ηταν η πιο επικίνδυνη δουλειά στο Σώμα των Πεζοναυτών.

«Σκέφτομαι εκείνους που δεν γύρισαν πίσω» λέει. «Σκέφτομαι τους ήρωες που πέθαναν εδώ. Εχασα τους καλύτερους φίλους μου στο Ιβο Τζίμα».

Μέσα από τον καπνό και το χάος της μάχης στην πεδιάδα, ο Γούντι θυμάται πως κοίταξε ψηλά και είδε ξαφνικά την σημαία των ΗΠΑ να κυματίζει πάνω στο βουνό. Οι άνδρες άρχισαν να ζητωκραυγάζουν στις γραμμές των ΗΠΑ και τα πολεμικά πλοία να χαιρετίζουν με ομοβροντίες την αστερόεσσα.

«Ηταν η σημαία που έκανε τη διαφορά» λέει ο Γούντι. «Ηταν η πρώτη φορά που καταλάβαμε ιαπωνικό έδαφος. Αυτό μας είπε ότι κερδίζουμε. Μέχρι εκείνο το σημείο υπήρχαν πολλοί από εμάς που δεν πίστευαν ότι θα νικήσουμε».

Ενας μικροκαμωμένος γηραιός κύριος με κοστούμι και γραβάτα στέκεται ελαφρώς χώρια από τους Αμερικανούς. Ο 88χρονος Τσουρούτζι Ακικούσα είναι ο μοναδικός ιάπωνας βετεράνος στην ομάδα. Κοιτάζει και εκείνος το βουνό, που του ξεπνάει φοβερές αναμνήσεις.

«Είναι πολύ δύσκολο» λέει δακρυσμένος. «Εικόνες από όσα περάσαμε πλημμυρίζουν το μυαλό μου. Νιώθω μεγάλη, πολύ μεγάλη θλίψη».

Το 1945 ο Ακικούσα ήταν ένας 18χρονος χειριστής ασυρμάτου στο ιαπωνικό Ναυτικό. Το πρωινό της 19ης Φεβρουαρίου κοίταξε έξω από το καταφύγιό του και είδε την τεράστια αμερικανική δύναμη εισβολής.

«Συγκλονίστηκα. Πώς μπορούσαν να έχουν τόσο πολλά πλοία; Ηταν περισσότερα από όσα είχε όλο το ιαπωνικό Ναυτικό μαζί. Τότε συνειδητοποίησα ότι θα χάσουμε τον πόλεμο» λέει.

Ο Ακικούσα τραυματίστηκε από την αρχή – έχασε τρία δάχτυλα από το δεξί χέρι. Καθώς η μάχη μαινόταν επί εβδομάδες, οι συνθήκες μέσα στις σήραγγες γινόταν δραματική. Οι ιάπωνες στρατιώτες είχαν ξεμείνει από πυρομαχικά και πέθαιναν από την πείνα. Αλλά η παράδοση ήταν αδιανόητη.

Ενας πεζοναύτης των ΗΠΑ έσυρε αναίσθητο τον Ακικούσα έξω από μια σήραγγα στο τέλος της μάχης, τον Μάρτιο, όταν 20.000 ιάπωνες στρατιώτες είχαν σκοτωθεί. Μόνο 1.000 αμυνόμενοι επέζησαν στο Ιβο Τζίμα.

Οι Αμερικανοί του σφίγγουν το χέρι και φωτογραφίζονται μαζί του. Ειλικρινής συμφιλίωση ή συλλογή αναμνηστικών; Ενα είναι βέβαιο: οι νικητές και ο ηττημένος βετεράνος, όλοι λένε πως νιώθουν την ίδια απέχθεια για τον πόλεμο.