Μηνύματα ψυχραιμίας από τις πολυεθνικές

«Ακόμη και με δραχμή, αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πώς θα διατηρήσουμε το μερίδιο αγοράς που έχουμε σήμερα» έλεγε την περασμένη εβδομάδα κορυφαίο στέλεχος πολυεθνικού ομίλου σε συνομιλητή του στη διάρκεια συζήτησης για την οικονομική κατάσταση.

Τους τελευταίους μήνες είναι γεγονός πως η ψυχραιμία των πολυεθνικών ομίλων που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά –επί της ουσίας ελέγχουν την ελληνική αγορά καταναλωτικών προϊόντων –είναι εντυπωσιακή.

Ηπιοι τόνοι

Δεν έχει καμία σχέση με την πολιτική που ακολούθησαν το 2012. Τότε με το σενάριο του Grexit στην ημερήσια διάταξη πανικόβαλαν με τη συμπεριφορά τους όλη την αγορά, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις. Ομως από τις πρώτες ημέρες του 2015 η πολιτική αναστάτωση και η οικονομική χαλαρότητα που άρχισαν να γίνονται εμφανείς δεν φαίνεται να τους τρομοκράτησαν –ούτε φυσικά η πτώση κατά 5% – 10%, ανάλογα με την κατηγορία των προϊόντων, στο πρώτο δίμηνο του 2015.

Αντιθέτως τα στελέχη των πολυεθνικών ομίλων εξέπεμπαν σταθερά μηνύματα ψυχραιμίας, φροντίζοντας ωστόσο να σημειώνουν τα «κενά» στην αλγεβρική εξίσωση της ελληνικής κρίσης (επενδυτικό κλίμα κ.λπ.).

Είναι προφανές ότι εν πρώτοις η στάση τους εκπλήσσει –πόσω μάλλον όταν τα ίδια στελέχη υποστηρίζουν δοθείσης ευκαιρίας πως αντίστοιχα μηνύματα ψυχραιμίας λαμβάνουν όλη αυτή την περίοδο και από τα κεντρικά των μητρικών τους ομίλων στη Γενεύη ή στο Λουξεμβούργο. Και φυσικά είναι αναντίστοιχη αυτή η συμπεριφορά με το αρνητικό ως «πολεμικό» κλίμα.

Το σενάριο της δραχμής το 2012 προέβλεπε κυρίως τον περιορισμό της πιστωτικής τους έκθεσης στην αγορά. Ετσι κι αλλιώς οι πολυεθνικοί όμιλοι πληρώνονται σε πολύ λίγες ημέρες από τις αλυσίδες των σουπερμάρκετ –καμία σχέση με τον χρόνο αποπληρωμής των ελληνικών προμηθευτικών εταιρειών. Ως εκ τούτου η έκθεσή τους στην αγορά είναι περιορισμένη και η ζημιά που θα υποστούν στο δραματικό ενδεχόμενο της αλλαγής νομίσματος δεν θα τους κλονίσει.

Από την άλλη πλευρά, όπως έλεγαν πηγές της αγοράς, οι πολυεθνικοί όμιλοι στη διάρκεια της ελληνικής κρίσης έχασαν ως και το 40% των πωλήσεών τους, ενώ τα κέρδη τους έχουν περιοριστεί αρκετά, αν δεν έχουν εξανεμιστεί. Εχει ίσως ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως συμπλήρωναν οι ίδιες πηγές, ότι σχεδόν το σύνολο των πολυεθνικών ομίλων έχει υποπέσει σε ένα στρατηγικό σφάλμα, το οποίο δεν ξέρουν πώς θα διορθώσουν.

Πρόκειται για την πληθώρα των προσφορών που καθημερινά κατακλύζουν τα ράφια των σουπερμάρκετ. Εξηγούν συγκεκριμένα ότι με την εκδήλωση της κρίσης τα επιτελεία των πολυεθνικών ομίλων εκτίμησαν πως η κρίση θα είναι παροδική, δεν θα κρατήσει περισσότερο από δυο-τρία χρόνια και για να αντιμετωπίσουν αυτή τη δύσκολη περίοδο αποφάσισαν να μην «πειράξουν» τις ονομαστικές τιμές των προϊόντων τους και να εντείνουν τις προσφορές, ως μια παροδική τακτική. Οταν όμως διαπίστωσαν ότι έπεσαν έξω στις εκτιμήσεις τους και η καταναλωτική ζήτηση συνέχισε να υποχωρεί τότε συνέχισαν σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διατηρήσουν όσο είναι δυνατόν τα μερίδιά τους. Και φυσικά αυτή η εμπορική πολιτική ακολουθείται για έκτο συνεχή χρόνο.

Ισχυρή θέση

Τη μεγάλη ζημιά λοιπόν την έχουν υποστεί, αλλά σε καμία περίπτωση δεν περιορίζει τη δυναμική τους στην αγορά. Μάλιστα, στους κλάδους όπου υπάρχει ανταγωνισμός μεταξύ πολυεθνικών και ελληνικών εταιρειών το πλεονέκτημα των πρώτων είναι εντυπωσιακά υψηλό. Και τούτο λόγω της ισχυρής οικονομικής του θέσης. Ακριβώς το αντίθετο από ό,τι συμβαίνει στην πλειοψηφία των ελληνικών επιχειρήσεων. Το δραματικό ενδεχόμενο της αλλαγής του νομίσματος, με εξαίρεση την αποσταθεροποίηση των πρώτων μηνών και τους αρχικούς «τραυματισμούς», θα βελτιώσει ακόμη περισσότερο τη θέση τους στην αγορά.

Ωστόσο το κακό σενάριο που κυρίως προκρίνεται ως πλέον ισχυρό δεν είναι η αλλαγή του νομίσματος –ή τουλάχιστον όχι άμεσα –αλλά η παραμονή της χώρας σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας για διάστημα π.χ. ως δύο μήνες. Σε μια τέτοια περίπτωση οι πολυεθνικοί όμιλοι έχοντας το πλεονέκτημα της οικονομικής ευρωστίας θα συνεχίσουν να κερδίζουν μερίδια αγοράς.

Σε κάθε περίπτωση, οι πολυεθνικοί όμιλοι έχουν συγκριτικό πλεονέκτημα και μεσοπρόθεσμα θα είναι οι κερδισμένοι της ελληνικής αγοράς…