Η χώρα έχει εισέλθει σε ένα καυτό δεκαήμερο γεμάτο διλήμματα, εκβιασμούς, αντιστάσεις. Δέκα μέρες για γερά νεύρα και σκληρούς παίκτες που αναμένεται να συγκλονίσουν τη χώρα –για να παραφράσουμε το γνωστό βιβλίο του Τζον Ριντ -, με όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά: συμφωνία με τους Ευρωπαίους ή αδιέξοδο που θα μας οδηγήσει σε πιστωτική ασφυξία.
Η Ευρώπη σε όλους τους τόνους έχει περιγράψει το σκληρό πλαίσιο εφαρμογής των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η χώρα. Και εργαλείο πίεσης είναι το χρήμα. Το πρώτο δείγμα ήρθε από την ΕΚΤ, η οποία αποφάσισε να μην αποδέχεται τα ελληνικά ομόλογα για την παροχή ρευστότητας ώσπου να υπάρξει συμφωνία για νέο πρόγραμμα. Η κίνησή της ενσωματώνει την απειλή για πλήρη διακοπή ρευστότητας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ελληνική οικονομία.
Πλέον κάθε μέρα είναι κρίσιμη…

Κρίσιμες συζητήσεις

Την Τετάρτη 11 του μηνός συνεδριάζει εκτάκτως το Eurogroup προκειμένου ο υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης να παρουσιάσει το ελληνικό σχέδιο σε όλους τους υπουργούς της ευρωζώνης. Κατά τις πληροφορίες οι Ευρωπαίοι επιδίωκαν το Συμβούλιο υπουργών Οικονομικών να γίνει νωρίτερα, ακόμη και μέσα στο Σαββατοκύριακο, αλλά επικράτησαν πιο ψύχραιμες φωνές που είπαν ότι η νέα κυβέρνηση δεν έχει πάρει ακόμη ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Την Πέμπτη 12 του μηνός το ελληνικό ζήτημα θα έρθει στη Σύνοδο Κορυφής, με την πρώτη συμμετοχή του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα. Προβλέπεται μια μαραθώνια συνεδρίαση όπου θα συζητηθούν όλες οι δυνατές λύσεις και η πολιτική διάσταση –οι επιπτώσεις –μιας συμφωνίας ή μιας ρήξης.
Ενδεικτικό των προθέσεων των Ευρωπαίων το ότι την Παρασκευή το βράδυ ο επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ απηύθυνε τελεσίγραφο στην κυβέρνηση λέγοντας ότι «η επόμενη προγραμματισμένη συνεδρίαση του Eurogroup, τη Δευτέρα 16η Φεβρουαρίου, θα είναι η τελευταία ευκαιρία της Ελλάδας να αιτηθεί μια παράταση της διάσωσης».
Αν όχι, η πιο κρίσιμη ημέρα θα είναι η 19η Φεβρουαρίου, οπότε η ΕΚΤ μπορεί να σφίξει ακόμη περισσότερο τη στρόφιγγα ρευστότητας του ELA που έχει μείνει ανοιχτή για τις τράπεζες.
Η κυβέρνηση από την πλευρά της επικαλείται τη λαϊκή εντολή, διαμηνύει διά του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση να ζητήσει παράταση του Μνημονίου και να δεχθεί έλεγχο και ολοκλήρωση της αξιολόγησης για ένα πρόγραμμα για το οποίο αποκλειστικά υπεύθυνη είναι η προηγούμενη κυβέρνηση.
Σκληρό πόκερ

Ωστόσο όλοι έχουν αντιληφθεί ότι στο πόκερ που παίζεται κατά τις διαπραγματεύσεις με τους Ευρωπαίους η συζήτηση ξεκινά με σκληρά χτυπήματα, αλλά καταλήγει σε πιο ήπιες θέσεις, και πάντοτε στο τέλος τα περιθώρια συμβιβασμού μένουν ανοιχτά. Αλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι οι επιπτώσεις από ένα «ναυάγιο» θα είναι δραματικές για την Ελλάδα και τεράστιες για την ευρωζώνη.
Ετσι παρασκηνιακά βρίσκεται σε εξέλιξη μια παράλληλη διαπραγμάτευση για τα σημεία –μέτρα και πολιτικές –που θα συγκροτούν ένα εθνικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων χωρίς ποσοτικοποιημένους στόχους, το οποίο θα μπορούσαν να αποδεχθούν οι Ευρωπαίοι, ώστε να δώσουν τον χρόνο στην Ελλάδα και στη νέα κυβέρνηση.
Το «κλειδί» για την άρση του αδιεξόδου είναι η κυβέρνηση να αναλάβει ισχυρές δεσμεύσεις ότι θα συνεχίσει το πρόγραμμα των διαρθρωτικών αλλαγών και θα σεβαστεί την αρχή ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, ώσπου να καταλήξουν από κοινού στο νέο πρόγραμμα που θα διαδεχθεί οριστικά το Μνημόνιο.
Την ευκαιρία αυτή θα έχει απόψε ο Πρωθυπουργός μέσω των προγραμματικών δηλώσεων που θα αναγνώσει στη Βουλή. Εκεί αναμένεται να προσδιορίσει τα όρια της κυβέρνησης προκειμένου να κερδίσει το πρόγραμμα-«γέφυρα» που θα οδηγεί με ασφάλεια την έξοδο της χώρας από το πενταετές Μνημόνιο σε μια νέα οικονομική πολιτική.
Εγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι προετοιμασμένος να αναφερθεί σε συγκεκριμένα μέτρα και πολιτικές που θα επιτρέπουν να συνεχιστεί η σκληρή διαπραγμάτευση, με στόχο την ανεύρεση συμβιβαστικής λύσης. Οπως έλεγε ο Πρωθυπουργός σε συνομιλητές του, «θα πω την αλήθεια για τη διαπραγμάτευση» και θα περιγράψει τα περιθώρια που υπάρχουν για αλλαγές στο κράτος, στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και ένα μέρος των μέτρων για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης. Το πλήρες πρόγραμμα της κυβέρνησης για ένα «Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο» θα συνδυαστεί με τις δυνατότητες που υπάρχουν μετά τη νέα συμφωνία με τους Ευρωπαίους.
Σε κάθε περίπτωση η τρόικα τελειώνει, θέση την οποία φαίνεται ότι μπορεί να αποδεχθούν οι εταίροι μας. Στη συνέχεια και ως τη Σύνοδο Κορυφής της Πέμπτης η Ελλάδα αναμένεται να αποστείλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το πρώτο draft του Εθνικού Σχεδίου Μεταρρυθμίσεων που ολοκληρώνει ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης.
Το γερμανικό τείχος

Οπως λένε πηγές που συμμετείχαν στην περιοδεία του υπουργού Οικονομικών στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, στη Φρανκφούρτη και στο Βερολίνο, κατέστη σαφές ότι η Γερμανία θα επιμείνει ως την τελευταία στιγμή στην «τεχνική παράταση» του υφιστάμενου προγράμματος.
Τα επιχειρήματα υπέρ της πρότασης είναι τα εξής:

1. Θα δοθεί ο χρόνος στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ολοκληρώσουν την αξιολόγηση του προγράμματος που εκπνέει, δηλαδή να κλείσουν τα βιβλία.

2. Θα μείνει ανοιχτή η δυνατότητα καταβολής της τελευταίας δόσης της βοήθειας από το ESM ύψους 1,9 δισ. ευρώ αλλά και της μεταφοράς των κερδών 1,9 δισ. ευρώ από τα κέρδη των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα.

3. Ταυτόχρονα θα παραταθεί η ισχύς των ομολόγων ύψους 11,4 δισ. ευρώ τα οποία έχουν εκδοθεί, επιβαρύνουν το χρέος και κατέχει το ΤΧΣ για να καλύψει –αν παραστούν –τυχόν κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών.
Αυτό που κατέστη σαφές είναι ότι πλέον δεν υφίστανται οι προϋποθέσεις ούτε καν να συζητηθεί η δυνατότητα της προληπτικής πιστωτικής γραμμής (ECCL) που ήταν στους σχεδιασμούς της κυβέρνησης Σαμαρά.
Νέο πρόγραμμα

Αντίθετα, η Ελλάδα θα χρειαστεί ένα νέο πρόγραμμα που θα υποστηριχθεί και οικονομικά προκειμένου να καλυφθούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες του 2015.
Ωσπου να φθάσουμε όμως σε αυτό το σημείο για μια συμφωνία-«πακέτο» που θα θέτει νέους δημοσιονομικούς στόχους μετά την ελάφρυνση του χρέους και θα καθορίζει τη χρηματοδοτική βοήθεια και τη διαδικασία εποπτείας από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η ελληνική πλευρά ζητεί χρόνο μέσα από το πρόγραμμα-«γέφυρα».
Τα επιχειρήματα υπέρ αυτής της πρότασης είναι κατά κύριο λόγο πολιτικά:

1. Η κυβέρνηση θα σηματοδοτήσει το τέλος του Μνημονίου, εγκαταλείποντας τη δυνατότητα να ζητήσει την τελευταία δόση της βοήθειας από το ESM (1,9 δισ. ευρώ), αλλά όχι και την επιστροφή κερδών από τα ομόλογα.

2. Η έγκριση του νέου προγράμματος και η εποπτεία της ελληνικής οικονομίας θα επιστρέψουν πλέον θεσμικά στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και των τραπεζών στην ΕΚΤ. Αυτό θα σημάνει οριστικό τέλος της τρόικας –ένας ισχυρός συμβολισμός για τη νέα κυβέρνηση.

3. Τα ομόλογα του ΤΧΣ, εκτός ίσως από ένα μικρό μαξιλάρι 2-3 δισ. ευρώ για τις τράπεζες, θα ακυρωθούν ελαφρύνοντας ισόποσα το χρέος ή, αν συναποφασιστεί με τους Ευρωπαίους, θα «αλλάξουν σκοπό» και θα αποτελέσουν χρηματοδοτικό μαξιλάρι στο νέο πρόγραμμα.
Ο «οδικός χάρτης»

Υπό αυτές τις συνθήκες το κυβερνητικό συμβούλιο εργαζόταν σε όλα τα επίπεδα από την Πέμπτη το βράδυ ως και σήμερα προκειμένου να αποτυπώσει στις προγραμματικές δηλώσεις που θα αναγνωστούν το βράδυ στη Βουλή με σαφήνεια την οικονομική πολιτική και τις αλλαγές που θα γίνουν.
Το Μέγαρο Μαξίμου θα επιδιώξει οι προγραμματικές δηλώσεις να μεταδίδουν σαφές στίγμα στους Ευρωπαίους για τις προθέσεις της κυβέρνησης και να περιγράφουν τον «οδικό χάρτη των μεταρρυθμίσεων».
Στο πλαίσιο αυτό κανένας δεν θα εκπλαγεί αν ο κ. Τσίπρας ανακοινώσει:
  • Νέο φορέα αξιοποίησης δημόσιας περιουσίας με ανεξάρτητη διοίκηση ή γενικό γραμματέα, στον οποίο θα ενσωματωθούν το ΤΑΙΠΕΔ, η ΕΤΑΔ και τα ακίνητα-«φιλέτα» της παραλιακής ζώνης που η κυβέρνηση Σαμαρά διαπραγματευόταν να πουλήσει εκτός του γενικότερου πλαισίου.
  • Αλλαγές στη φορολογία με ελαφρύνσεις στους χαμηλόμισθους και συνταξιούχους και ταυτόχρονα επιβαρύνσεις για υψηλά εισοδήματα, αλλά και για τη μεγάλη περιουσία.
  • Κατάργηση φοροαπαλλαγών που ισχύουν και εξαιρέσεων από τον ΦΠΑ, όπως για τα μεγάλα τουριστικά νησιά του Αιγαίου (Μύκονος, Σαντορίνη, Ρόδος κ.ά.).
  • Αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα με συγχωνεύσεις Ταμείων, μέτρα ανακούφισης των χαμηλοσυνταξιούχων, αλλά και σταδιακή κατάργηση των εξαιρέσεων πρόωρης συνταξιοδότησης σε Δημόσιο και τράπεζες.
  • Νέο μισθολόγιο στο Δημόσιο.
  • Επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων και σταδιακή αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ