Ο Ομπάμα ενώνει τη φωνή του με την Ελλάδα

Η πρόσφατη έκκληση του αμερικανού προέδρου Μπαράκ Ομπάμα να χαλαρώσει η λιτότητα στην Ελλάδα είναι αξιοσημείωτη _ και όχι μόνο επειδή προσυπογράφει την θέση της νεοεκλεγμένης ελληνικής κυβέρνησης στις διαπραγματεύσεις με τους επίσημους δανειστές της. Τα σχόλια του Ομπάμα αποτελούν ρήξη με την μακρά παράδοση της σιωπής που τηρούν επισήμως οι ΗΠΑ στις ευρωπαϊκές νομισματικές υποθέσεις.

Όσοι επικρίνουν το ευρώ ή την διαχείρισή του κινδυνεύουν να τους απορρίψουν ως Αγγλοσάξονες ή, χειρότερα, ως πολέμιους της Ευρώπης. Η βρετανίδα πρωθυπουργός Μάργκαρετ Θάτσερ είχε διαβλέψει ορθά την τρέλα μιας ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης.

Γι’ αυτό ακριβώς η δήλωση του Ομπάμα αποτελεί μια πνοή φρέσκου αέρα. Μια μέρα νωρίτερα, η γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είχε δηλώσει ότι η Ελλάδα δεν πρέπει να περιμένει περαιτέρω ελάφρυνση του χρέους και ότι οφείλει να διατηρήσει τη λιτότητα. Εν τω μεταξύ, ύστερα από μέρες κεκαλυμμένων απειλών, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα βρίσκεται στα πρόθυρα του να διακόψει την χρηματοδότηση προς τις ελληνικές τράπεζες. Οι φύλακες της χρηματοοικονομικής σταθερότητας μεγεθύνουν το αποσταθεροποιητικό bank run.

Η ρήξη του Ομπάμα με την παραδοσιακή σιωπή είναι ακόμη πιο αξιοσημείωτη διότι ούτε καν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δεν αντιτίθεται στην ορθοδοξία που επιβάλει η Γερμανία. Όπως δήλωσε η επικεφαλής του Κριστίν Λαγκάρντ, «ένα δάνειο είναι ένα δάνειο και αποτελεί ένα συμβόλαιο. Η αθέτηση, η αναδιάρθρωση, η αλλαγή των όρων έχουν επιπτώσεις».

Οι καθυστερήσεις και τα λάθη στον χειρισμό της ελληνικής κρίσης ξεκίνησαν νωρίς. Τον Ιούλιο του 2010, η Λαγκάρντ, που ήταν τότε υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας, παραδέχθηκε την ζημιά που προκλήθηκε από εκείνες τις αρχικές καθυστερήσεις.

Πολλές κατηγορίες μπορούν να διατυπωθούν. Ο Ομπάμα ενδεχομένως άργησε να φθάσει στο σωστό συμπέρασμα, αλλά εξέφρασε αυτό που θα έπρεπε να ήταν μια προφανής αλήθεια: «Δεν μπορείς να συνεχίζεις να πιέζεις χώρες που βρίσκονται εν μέσω ύφεσης».

Αν τα λόγια του Ομπάμα μετρούν, πρέπει να συνεχίσει να πιέζει υπέρ του είδους της συμφωνίας που χρειάζεται η Ελλάδα _ μια συμφωνία που να ολισθαίνει μάλλον προς την υπερβολικά πολλή άφεση χρέους, παρά προς την υπερβολικά λίγη. Πρόσφατες αναλύσεις δείχνουν ότι η ελάφρυνση του επίσημου χρέους της Ελλάδας είναι αναμφίβολα επιθυμητή διότι ακόμη μία ψευδο-συμφωνία θα κρατήσει την ελληνική οικονομία σε ύφεση και το πρόβλημα σύντομα θα επανέλθει. Αν οι ευρωπαϊκές ευαισθησίες πρέπει να ικανοποιηθούν, η αποπληρωμή του ελληνικού χρέους να σχεδιαστεί για εκατονταετία.

Εν τέλει, η άφεση χρέους ωφελεί τόσο τους πιστωτές όσο και τους δανειζόμενους. Οι πιστωτές το γνωρίζουν τουλάχιστον από τον 16ο αιώνα, όταν ο βασιλιάς Φίλιππος Β’ της Ισπανίας έγινε ο πρώτος επίσημος που έκανε στάση πληρωμών. Όπως είπε και ο Χριστός, «είναι πιο ευλογημένο να δίνεις παρά να παίρνεις».

Οι ευρωπαϊκές Αρχές πρέπει να καταλάβουν ότι η επόμενη πράξη της ελληνικής αυτής τραγωδίας δεν θα περιοριστεί στην Ελλάδα. Αν η ανακούφιση δεν επέλθει, η πολιτική δυσαρέσκεια θα εξαπλωθεί, οι εξτρεμιστικές δυνάμεις θα ενισχυθούν και η επιβίωση της ίδιας της Ευρωπαΐκής Ενωσης θα τεθεί σε κίνδυνο.