«Πολιτικό σεισμό» αποκαλεί ο ισπανικός Τύπος την εμφάνιση του κόμματος Podemos, το οποίο ιδρύθηκε τον Ιανουάριο και σήμερα, μόλις 10 μήνες αργότερα, έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις για τις γενικές εκλογές που θα διεξαχθούν σε έναν χρόνο. Η δημοτικότητα του Podemos, που σημαίνει «Μπορούμε», αποτελεί την πρώτη σοβαρή απειλή στο δικομματικό σύστημα της Ισπανίας από τον θάνατο του δικτάτορα Φράνκο και την εγκαθίδρυση της δημοκρατίας πριν από 40 χρόνια.
Ηγέτης του Podemos, το οποίο εκφράζει τη νέα ισπανική Αριστερά και έχει τις ρίζες του στους «Ιντιγνάδος», τους «Αγανακτισμένους» του 2011, είναι ο 36χρονος Πάμπλο Ιγκλέσιας, πρώην μέλος της κομμουνιστικής Νεολαίας, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης και νυν ευρωβουλευτής. Το κόμμα είναι δομημένο γύρω από «κύκλους», δηλαδή ομάδες πολιτών που έχουν κοινό ότι ζουν στην ίδια περιοχή ή ασκούν το ίδιο επάγγελμα ή μοιράζονται κάποιο κοινό ενδιαφέρον.
Ενώ στην πρώτη δημοσκόπηση που συμπεριέλαβε το Podemos, το κόμμα είχε καταγράψει μόλις το 0,2% των προτιμήσεων, στις ευρωεκλογές του Μαΐου ήρθε τέταρτο με 8%, ποσοστό που μεταφράζεται σε 1.200.000 ψήφους. Από όλους αυτούς τους ψηφοφόρους, το 25% δεν είχε ψηφίσει στις γενικές εκλογές του 2011, ενώ το 36% είχε ψηφίσει Σοσιαλιστές (PSOE). Σήμερα το Podemos έχει περισσότερα από 208.000 εγγεγραμμένα μέλη, έχοντας ξεπεράσει το PSOE. Ο Ιγκλέσιας είναι ο πολιτικός ηγέτης με τη μεγαλύτερη δημοτικότητα.
Στην Ισπανία της κρίσης, οι τράπεζες κάνουν έξωση σε 500 οικογένειες την ημέρα λόγω απλήρωτων δόσεων στεγαστικού δανείου, ενώ εκατομμύρια σπίτια μένουν άδεια, η ανεργία στους νέους κάτω των 30 ετών ξεπερνά το 50%, 2 εκατομμύρια νοικοκυριά δεν έχουν κανένα εισόδημα, 5,9 εκατομμύρια άτομα είναι άνεργοι και 700.000 Ισπανοί έχουν ξενιτευθεί λόγω οικονομικών προβλημάτων.

«Η κάστα είναι υπεύθυνη για όλα αυτά» λέει το Podemos, εννοώντας βεβαίως την «κάστα» των πολιτικών του PSOE και του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) που εναλλάσσονται στην εξουσία και σήμερα 2.000(!) από τα στελέχη τους είναι υπό έρευνα για διαφθορά. Γύρω από την «κάστα» χορεύει ένα γαϊτανάκι διαπλοκής: επιχειρηματίες, τραπεζίτες, ανώτεροι κρατικοί λειτουργοί, ΜΜΕ.

«Ο κόσμος υπέφερε προσωπικά, ιδιωτικώς, δεχόμενος έξωση από το σπίτι του, αγωνιζόμενος να πληρώσει το στεγαστικό, χάνοντας τη δουλειά του. Το κίνημα των Αγανακτισμένων έβαλε στο τραπέζι την ιδέα ότι αυτά τα ιδιωτικά προβλήματα δεν ήταν καθόλου ιδιωτικά αλλά συλλογικά. Στην πραγματικότητα είναι πολιτικά προβλήματα με πολιτικές λύσεις. Ο ρόλος μας είναι να μετατρέψουμε την κοινωνική αγανάκτηση σε πολιτική ενέργεια».
Το Podemos, εκτός από το ότι δίνει φωνή στους αριστερούς Ισπανούς που δεν εκφράζονταν από τα υπάρχοντα κόμματα, επιθυμεί να φέρει την ανατροπή όχι μόνο στην «κάστα» αλλά και σε ολόκληρη την πολιτική ηθική που επικρατεί στην Ισπανία. «Το Podemos υπερασπίζεται τα δικαιώματα των πολιτών, ενώ συντηρητικοί και σοσιαλδημοκράτες φροντίζουν τα συμφέροντα των οικονομικά ισχυρών» λέει το κόμμα.
Σύμφωνα με κύριο άρθρο της κεντροαριστερής «El Pais», «η συσσωρευμένη οργή των πρόσφατων ετών έκανε τον κόσμο να πιστέψει ότι το Podemos είναι η καλύτερη εναλλακτική για να τιμωρηθούν τα παραδοσιακά κόμματα επειδή απέτυχαν να βελτιώσουν την πολιτική και οικονομική κατάσταση».
Το αποτέλεσμα των τελευταίων ευρωεκλογών είναι εύγλωττο: PP και PSOE έλαβαν μαζί μόλις το 49% των ψήφων ενώ στις προηγούμενες ευρωεκλογές είχαν λάβει το 81%. Οι αναλυτές πιστεύουν ότι η άνοδος του Podemos δεν οφείλεται μόνο στην «ψήφο διαμαρτυρίας» αλλά και στο ότι το δικομματικό σύστημα της Ισπανίας βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Πρόγραμμα ριζικών αλλαγών στην οικονομία και στους θεσμούς
«Κούρεμα» του χρέους και φόροι για τους πλούσιους

Το Podemos ζητεί αναδιανομή του πλούτου, διατήρηση της δωρεάν Παιδείας και Υγείας για όλους, δωρεάν πρόσβαση στις αμβλώσεις και στο δικαίωμα στην ευθανασία, σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία. Το κόμμα φιλοδοξεί να μην είναι απλώς ένα όχημα για δυσαρεστημένους αριστερούς αλλά να συμμετάσχει στην άσκηση εξουσίας. Ιδού οι βασικές θέσεις του προγράμματός του.

Οικονομία
Καινοτομία
Δημιουργία θέσεων εργασίας μέσω της ενίσχυσης της οικονομίας που βασίζεται στην καινοτομία, λαμβάνοντας υπόψη κριτήρια κοινωνικής υπευθυνότητας, ηθικής και περιβαλλοντικά. Πρωταγωνιστικός ρόλος για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Εργασιακά

35 ώρες

Μείωση του ωραρίου εργασίας σε 35 ώρες την εβδομάδα και του ορίου συνταξιοδότησης στα 60 χρόνια. Δικαίωμα όλων σε ένα βασικό εισόδημα ύψους αντίστοιχου με το κατώφλι της φτώχειας που να εξασφαλίζει ένα κατώτατο επίπεδο διαβίωσης.
Χρέος

«Κούρεμα»

Ελεγχος δημόσιου και ιδιωτικού χρέους για να βρεθεί ποια τμήματά του είναι παράνομα, «κούρεμα» και αναδιάρθρωσή του –αμφότερα σε συντονισμό με άλλες χώρες της ΕΕ.
ΕΚΤ

Αγορά χρέους

Δημιουργία μηχανισμών δημοκρατικού και κοινοβουλευτικού ελέγχου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Τροποποίηση του καταστατικού της προκειμένου να έχει ως κύριους στόχους τη δημιουργία θέσεων εργασίας στο σύνολο της ΕΕ, την πρόληψη κερδοσκοπικών επιθέσεων και τη χρηματοδότηση των κρατών-μελών μέσω της άμεσης αγοράς του δημόσιου χρέους χωρίς περιορισμούς.
Οίκοι αξιολόγησης

Ενας και της ΕΕ

Δημιουργία ενός Δημόσιου Ευρωπαϊκού Οίκου Αξιολόγησης.
Τράπεζες

Κατάργηση απορρήτου

Εκδημοκρατισμός των τραπεζών και απαγόρευση των ληστρικών προϊόντων. Κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου πανευρωπαϊκά.
Ιδιωτικοποιήσεις

Με δημοψήφισμα

Επαναφορά σε δημόσιο έλεγχο των στρατηγικών τομέων της οικονομίας, όπως τηλεπικοινωνίες, ενέργεια, τρόφιμα, συγκοινωνίες, Υγεία, φάρμακα. Κάθε ιδιωτικοποίηση αυτών να επικυρώνεται μέσω δημοψηφίσματος.
Φορολογία

Υψηλή για τους «έχοντες»

Κατάργηση όλων των δυνατοτήτων για φοροαποφυγή που προσφέρουν τα παραθυράκια της νομοθεσίας στους κατόχους μεγάλων περιουσιών και στις επιχειρήσεις. Κατάργηση των φορολογικών παραδείσων στην Ευρώπη και διεθνής συντονισμός για την κατάργησή τους παγκοσμίως. Αυστηρότερες κυρώσεις για τους φοροφυγάδες.
Παραγωγή

Ευρωπαϊκός συντονισμός

Μείωση του αμυντικού προϋπολογισμού για να εξοικονομηθούν πόροι για την έρευνα και ανάπτυξη. Προώθηση ενός παραγωγικού μοντέλου προσανατολισμένου στην επανεξισορρόπηση της παραγωγικής δραστηριότητας ανάμεσα στα κράτη της ΕΕ.
Δημοκρατία

Νομοσχέδια από τα κάτω

Διεύρυνση και επέκταση της χρήσης των λαϊκών νομοθετικών πρωτοβουλιών σε διάφορα επίπεδα, περιλαμβανομένου του ευρωπαϊκού. Διεύρυνση και επέκταση της χρήσης των δεσμευτικών δημοψηφισμάτων.

Λόμπι
Περιορισμός και διαφάνεια

Ελεγχος και περιορισμός των δραστηριοτήτων των λόμπι. Δημοσιοποίηση του πελατολογίου τους.
Κόμματα

Λιγότερες σπατάλες

Αυστηρός περιορισμός των προεκλογικών δαπανών, όπως και της δημόσιας χρηματοδότησης των κομμάτων.
ΜΜΕ

Οριο 15% στα ολιγοπώλια

Νομοθετικές ρυθμίσεις για την αποφυγή των μονοπωλίων και των ολιγοπωλίων στον τομέα της επικοινωνίας. Δημιουργία ανεξάρτητου ευρωπαϊκού πρακτορείου ειδήσεων υπό αυστηρό δημοκρατικό έλεγχο. Καμία εταιρεία ή όμιλος δεν θα μπορεί να κατέχει μερίδιο αγοράς περισσότερο από το 15% του συνόλου ενός τομέα ΜΜΕ, είτε πρόκειται για τον Τύπο είτε για το ραδιόφωνο, την τηλεόραση, το Διαδίκτυο.

Εκκλησία
Πλήρης διαχωρισμός

Υιοθέτηση κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για να διαχωριστούν πλήρως οι δραστηριότητες όλων των αναγνωρισμένων θρησκειών από όλες τις κρατικές δομές.


Ιγνάθιο Ουρκίθου, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης
«Στη Λατινική Αμερική το πρότυπό τους, αλλά δεν ταιριάζει στην Ευρώπη»
«Ενα από τα σημαντικότερα φαινόμενα του 2014» χαρακτηρίζει την εμφάνιση του Podemos ο Ιγνάθιο Ουρκίθου (φωτογραφία), καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης, ειδικός στη συμπεριφορά του εκλογικού σώματος, σε θέματα δημοκρατίας και στις σχέσεις οικονομίας και πολιτικής.

«Από την ώρα που πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες προσαρμογές τον Μάιο του 2010, σχεδόν το σύνολο της οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζεται στην Ισπανία απέχει πάρα πολύ από τις προτιμήσεις των πολιτών. Οι Ισπανοί δεν συμμερίζονται αυτή την οικονομική πολιτική και οι εκλογές του 2011 δεν έφεραν στην εξουσία μια εναλλακτική προς όσα γίνονταν ως τότε. Η αποσύνδεση πολιτικής και πολιτών, σε συνδυασμό με την εμφάνιση περιπτώσεων διαφθοράς, προκάλεσε τεράστια δυσαρέσκεια για τη λειτουργία της δημοκρατίας μας. Η ψήφος προς το Podemos συνδέεται στενά με αυτή τη δυσαρέσκεια» λέει.
Κατά την άποψη του κ. Ουρκίθου, η επιτυχία του Podemos δεν οφείλεται στη συχνή τηλεοπτική παρουσία των ηγετών του, όπως υποστηρίζουν μερικοί, ούτε στις ρηξικέλευθες προτάσεις του, γιατί «οι πολιτικές υποσχέσεις έχουν χάσει κάθε αξιοπιστία στην Ισπανία». Το μυστικό της επιτυχίας του Podemos είναι πως κατάφερε να διαβάσει τη διάθεση της κοινής γνώμης –«δεν είναι τυχαίο ότι ο ιδρυτικός πυρήνας του κόμματος είναι γεμάτος πολιτειολόγους και κοινωνιολόγους που έχουν αφιερώσει μεγάλο μέρος του χρόνου τους στις κοινωνικές έρευνες». Το Podemos παρουσιάστηκε ως «το νέο απέναντι στην παλαιά ελίτ των παραδοσιακών κομμάτων», την οποία ο ηγέτης του κόμματος αποκαλεί «κάστα».
Το Podemos είναι ικανό να κυβερνήσει; ρώτησε «Το Βήμα» τον κ. Ουρκίθου. «Από τα λίγα στοιχεία που διαθέτουμε, δεν φαίνεται έτοιμο να κυβερνήσει. Οι προτάσεις του δεν είναι αξιόπιστες, γιατί αναθεωρούνται συνεχώς. Σήμερα, για παράδειγμα, έχουν μάλλον απομακρυνθεί από εκείνα που υπόσχονταν πριν από τρεις μήνες. Επίσης, τα σημεία αναφοράς του βρίσκονται στη Λατινική Αμερική και δεν πιστεύω ότι το μοντέλο της λατινοαμερικανικής Αριστεράς είναι εξαγώγιμο στην Ευρώπη».

Πάμπλο Ιγκλέσιας
Ηγέτης με διδακτορικό στην κοινωνική ανυπακοή
Επικεφαλής, εκπρόσωπος Τύπου, πλέον και ευρωβουλευτής του Podemos, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης και παρουσιαστής πολιτικών τοκ-σόου στην τηλεόραση, ο Πάμπλο Μανουέλ Ιγκλέσιας Τουριόν είναι το πιο προβεβλημένο στέλεχος του Podemos. Παρότι δεν ήταν στους 30 υπογράφοντες του μανιφέστου με τίτλο «Να μετατρέψουμε την αγανάκτηση σε πολιτική αλλαγή», που θεωρείται το ιδρυτικό μανιφέστο του κόμματος και παρουσιάστηκε στις 12 και 13 Ιανουαρίου, την επομένη ανακοινώθηκε ότι ηγέτης του Podemos θα αναλάμβανε ο Ιγκλέσιας.
Γεννήθηκε πριν από 36 χρόνια στη Μαδρίτη. Μητέρα του είναι η δικηγόρος Λουίσα Τουριόν και πατέρας του ο Χαβιέρ Ιγκλέσιας, συνταξιούχος καθηγητής Ιστορίας. Ο παππούς του, Μανουέλ Ιγκλέσιας, είχε καταδικαστεί σε θάνατο από τον Φράνκο, αλλά τελικά η ποινή του μετατράπηκε σε φυλάκιση επειδή πολλές από τις κατηγορίες αποδείχθηκαν ψεύτικες.
Υπήρξε μέλος της Νεολαίας του ισπανικού ΚΚ από 14 ως 21 ετών. Το 2001 συμμετείχε στο κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης όπου υπερασπίστηκε την κοινωνική ανυπακοή ως μορφή αγώνα –το οποίο υπήρξε και το θέμα της διδακτορικής διατριβής του.
Σπούδασε Νομικά και στη συνέχεια Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης, από το οποίο έλαβε το διδακτορικό του το 2008. Συνέχισε με μάστερ στην Επικοινωνία από το European Graduate School στην Ελβετία. Συνεργάστηκε με το Κέντρο Πολιτικών και Κοινωνικών Μελετών (CEPS) και ανέλαβε καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Complutense της Μαδρίτης και παρουσιαστής των εκπομπών «La Tuerka» και «Fort Apache» στην ισπανική τηλεόραση.
Αφότου ανέλαβε επικεφαλής του Podemos δέχεται πολλές επιθέσεις, κυρίως από δεξιούς πολιτικούς και δημοσιογράφους. Κατέθεσε μήνυση εναντίον δημοσιογράφου που τον αποκάλεσε «λαμόγιο» στη διάρκεια τηλεοπτικής εκπομπής και «πλακώθηκε» με δημοσιογράφο της εφημερίδας «El Mundo» επειδή τον κατηγόρησε ότι λαμβάνει παράνομη χρηματοδότηση από τη Βενεζουέλα. Η επικεφαλής του Λαϊκού Κόμματος (ΡΡ) στη Μαδρίτη Εσπεράνθα Αγιρε τον κατηγόρησε ότι είναι θιασώτης «του τσαβισμού και του καστρισμού» και ότι υποστηρίζει την ΕΤΑ, την αυτονομιστική οργάνωση των Βάσκων.
Ο Ιγκλέσιας συζεί με την 35χρονη Τάνια Σάντσεθ Μελέρο, βουλευτή της Ενωμένης Αριστεράς στην τοπική Βουλή της Μαδρίτης.
Παρακάτω παραθέτουμε αποσπάσματα από τη μοναδική συνέντευξη (στην Intereconomía) που έχει επιλέξει να ανεβάσει στο μπλογκ του ο Ιγκλέσιας:
Καίγεται το σπίτι σου και έχεις χρόνο να σώσεις ή τον σκύλο σου ή τον πίνακα του Πικάσο που κρέμεται στο σαλόνι.
«Μου φαίνεται έγκλημα να έχεις έναν Πικάσο στο σπίτι. Οι καλοί πίνακες πρέπει να βρίσκονται σε δημόσια μουσεία για να τους απολαμβάνουν όλοι. Κανένα υλικό αγαθό δεν αξίζει όσο η ζωή της σκυλίτσας μου».
Πώς θα είναι η Ισπανία σε έναν αιώνα;
«Αν συνεχίσουμε έτσι, μια χώρα φτωχών γερόντων».
Τι θα έλεγες στον 18χρονο εαυτό σου;
«Ανοιξε το πνεύμα σου. Είναι καλό να είσαι “κόκκινος” αλλά μην είσαι αλαζόνας ούτε ξερόλας, άκου τον κόσμο και διάβασε περισσότερο, μάθε περισσότερες γλώσσες. Αλλά κυρίως, κόψε τα μαλλιά σου, γιατί αν δεν το κάνεις τώρα, στο μέλλον δεν θα μπορέσεις».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ