Τρία σενάρια για την Ουκρανία

Εισβολή του ρωσικού στρατού και διαμελισμός με πολύ αίμα. Διάσπαση με πολιτικό φεντεραλισμό. Και ένας ατελείωτος πόλεμος φθοράς, με τη Μόσχα να χρησιμοποιεί κάθε είδους εκβιασμό για να κρατάει όμηρο το Κίεβο.

Αυτά είναι τα σενάρια για την επόμενη ημέρα –και είναι όλα μαύρα –για την Ουκρανία.

Είτε στηθούν οι κάλπες την άλλη Κυριακή είτε όχι, ένας «θερμός πόλεμος» είναι απίθανος. Αν αυτό ήταν το σχέδιο του Βλαντίμιρ Πούτιν θα το είχε βάλει ήδη σε εφαρμογή, αμέσως μετά τα δημοψηφίσματα και τη βία στα ανατολικά. Θα σήμαινε στρατιωτική εισβολή με τανκς, πολλούς νεκρούς, παγκόσμια κατακραυγή και ισχυρότατο κλονισμό κάθε σχέσης με τη Δύση. Το πιο σημαντικό; Ο,τι απέμενε από την Ουκρανία θα ήταν επιθετικά αντιρωσικό και θα έπεφτε με χαρά στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ –ο απόλυτος εφιάλτης για τον Πούτιν.

Υπάρχουν, πάντως, κάποιοι που λένε ότι αν η επίθεση του Κιέβου εναντίον των αυτονομιστών ξεφύγει από τον έλεγχο, με πολλά θύματα, θα οδηγήσει σε πλήρη κατάρρευση του ελέγχου στις ανατολικές περιοχές. Και τότε μπορεί να δούμε την εμφάνιση ενός κράτους-μαριονέτας σαν την αυτο-ανακηρυχθείσα αυτόνομη Δημοκρατία της Υπερδνειστερίας, στη γειτονική Μολδαβία.

Η δεύτερη, κακή, επιλογή για την ουκρανική κυβέρνηση είναι να υποκύψει στην πολιτική πίεση και στον εκφοβισμό. Να αποδεχθεί δηλαδή ένα σωρό συνταγματικές και διοικητικές αλλαγές σχεδιασμένες από το Κρεμλίνο, για να γίνει η Ουκρανία μια χαλαρή και εξαιρετικά ευάλωτη (συν)ομοσπονδία. Σε αυτό το σενάριο οι περιφέρειες θα πάρουν αυτονομία από το αδύναμο κέντρο και θα αποφασίζουν για τις πολιτικές επιλογές τους. Θα είναι ένας de facto διαχωρισμός μεταξύ των πλουσίων, βιομηχανικών, φιλορωσικών εδαφών στην Ανατολή σε βάρος πιο φτωχών, αγροτικών φιλοδυτικών περιοχών, στο Κίεβο, το Λβιβ κ.λπ. Ετσι, η Ρωσία θα θωρακίσει τα γεωστρατηγικά συμφέροντά της και η Δύση, η ΕΕ και το ΔΝΤ, θα πληρώνουν για τους φτωχούς στο άλλο μισό της Ουκρανίας.

Κυκλοφορούν χάρτες που δείχνουν την Ανατολή και τον Νότο να χωρίζονται σε τρεις αυτόνομες περιφέρειες: τη Δημοκρατία του Ντονέτσκ στα ανατολικά, τη Δημοκρατία της Νέας Ρωσίας στον Νότο (Οδησσός, Μικολάιβ, Χερσώνα) και τη Δημοκρατία του Ντνιπροπετρόφσκ (Χάρκοβο). Ο Δνείπερος ποταμός θα είναι το φυσικό και διοικητικό σύνορο.

«Ο Πούτιν χρησιμοποιεί τους ρωσόφωνους εκεί ως πέμπτη φάλαγγα. Διαφθείρει τις τοπικές ελίτ, ιδίως με λεφτά από την ενέργεια, και αγοράζει μεγάλους τομείς της οικονομίας, όταν ιδιωτικοποιούνται» μας είπε ο δρ Τάρας Κούζιο, ερευνητής στο Ινστιτούτο Ουκρανικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, στον Καναδά.

Αλλά το τρίτο, και πιο ρεαλιστικό, σενάριο λέγεται «μπίζνες ως συνήθως». Σύμφωνα με αυτή την ανάλυση, ο Πούτιν δεν βιάζεται καθόλου μετά την προσάρτηση της Κριμαίας και τα χλιαρά αντίποινα από τη Δύση. Περιμένοντας την κατάλληλη στιγμή, θα παίξει όλους τους άσους και θα χρησιμοποιήσει κάθε μέσο, πλην του πολέμου, για να κρατήσει την Ουκρανία στη σφαίρα της μετασοβιετικής επιρροής του.

Οι ασφυκτικές πιέσεις έχουν αρχίσει με οικονομικό εκβιασμό και αύξηση της τιμής στο φυσικό αέριο. Μόνιμη απειλή θα είναι η στρατιωτική εισβολή, με 40.000 Ρώσους στα σύνορα. Θα συνεχίζεται και η υποδαύλιση της απόσχισης, με φιλορώσους αυτονομιστές να κάνουν βίαια επεισόδια στο Ντονέτσκ, το Λουχάνσκ και το Χάρκοβο, όποτε θέλει η Μόσχα. Μεγαλύτερο όπλο και επόμενη κίνηση του Πούτιν είναι το γκάζι, η ανάκληση όλων των δανείων και οι περιορισμοί στις εξαγωγές. Συνολικά, η Ουκρανία χρωστάει στην Gazprom 3,5 δισ. δολάρια για το φυσικό αέριο.

Στα πρόθυρα της κατάρρευσης, η εθνική οικονομία εξαρτάται τώρα από τη γνωστή συνταγή του ΔΝΤ και από την πίστωση της Μόσχας. Που είναι σίγουρο ότι θα δίνεται με το σταγονόμετρο.