Λίγο μετά το μεσημέρι της Τρίτης 1 Απριλίου, στο λευκό σαλόνι έξω από το γραφείο του κ. Ι. Στουρνάρα στο Ζάππειο, στο περιθώριο του πανηγυρικού Eurogroup των Αθηνών, συναντήσαμε τον 42χρονο υπουργό Οικονομικών της Κύπρου κ. Χάρη Γεωργιάδη. Ο κ. Γεωργιάδης, ο οποίος είναι ένας ταχύτατα ανερχόμενος νέος πολιτικός, έχει σπουδάσει Διεθνείς Σχέσεις, Οικονομικά και Ευρωπαϊκές Σπουδές στο πανεπιστήμιο του Ρέντινγκ της Μεγάλης Βρετανίας και πριν από ένα χρόνο, στις 3 Απριλίου 2013, επελέγη από τον Πρόεδρο της Κύπρου κ. Ν. Αναστασιάδη για να αναλάβει την ευθύνη για την καθοδήγηση της κυπριακής οικονομίας προς την έξοδο από τη χειρότερη κρίση μετά το 1974. Στη συνέντευξη που παραχώρησε προς «Το Βήμα» ο κ. Γεωργιάδης περιγράφει την έξαρση της κρίσης, υπερασπίζεται τις επιλογές της Λευκωσίας και εκφράζει την αισιοδοξία ότι η Κύπρος βρίσκεται οριστικά στο δρόμο της ανάκαμψης.
–Κλείσατε ακριβώς ένα χρόνο ως υπουργός Οικονομικών της Κύπρου …
«Δεν το είχα σκεφτεί…»
–Δεν θα έπρεπε να κεράσετε τον κ. Στουρνάρα και τους υπόλοιπους ομολόγους σας στο Eurogroup των Αθηνών;
«Εσείς αστειεύεστε, αλλά εγώ δεν ήμουν σε εορταστική διάθεση όταν ανέλαβα και σίγουρα δεν είμαι και τώρα που συμπληρώνω χρόνο…».
–Δεν πετύχατε αρκετά;
«Η Κύπρος πράγματι πέτυχε πολλά. Θυμάμαι ότι την πρώτη ημέρα στο υπουργείο Οικονομικών ενημερώθηκα πως τα κρατικά ταμεία θα εξαντλούνταν σε ένα μήνα».
–Πώς αποτρέψατε την κατάρρευση;
«Υιοθετήσαμε και εφαρμόζουμε με συνέπεια ένα πρόγραμμα με διαρθρωτική, δημοσιονομική και τραπεζική όψη. Παράλληλα, ο ιδιωτικός τομέας επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα.»
–Αναφέρεστε στο πρόγραμμα της τρόικας που προσφέρθηκε με αντάλλαγμα το κούρεμα των καταθέσεων («bail in»). Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Κύπρος έγινε το πειραματόζωο μιας σκληρής και αμφιλεγόμενης συνταγής. Ποια είναι η γνώμη σας;
«Η απόφαση απομείωσης καταθέσεων για την ανακεφαλαιοποίηση μιας τράπεζας ήταν πράγματι σκληρή και παραμένει αμφιλεγόμενη. Από την άλλη πλευρά αν θέλαμε να αποφύγουμε τόσο ακραία μέτρα θα έπρεπε να είχαμε προνοήσει. Σας θυμίσω ότι κατέρρευσε μια μεγάλη συστημική τράπεζα…» [Σσ: Η Λαϊκή Τράπεζα]
–Η Λαϊκή Τράπεζα κατέρρευσε γιατί η ΕΚΤ διέκοψε την αναχρηματοδότησή της …
«Όχι ακριβώς. Η χρηματοδότηση προσφερόταν επί μήνες σε μια τράπεζα που αποδεδειγμένα δεν ήταν δρώσα οικονομική μονάδα. Αλλά ακόμα κι αν αποφασιζόταν το bail out των τραπεζών [Σ.σ.: Διάσωση με τη χρήση κρατικών κεφαλαίων] θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε εξίσου σοβαρά προβλήματα.»
–Ποια προβλήματα;
«Σε περίπτωση bail out το δημόσιο χρέος θα ξεπερνούσε το 160% του ΑΕΠ και η εξυπηρέτησή του θα ήταν απλά ανέφικτη».
–Πολλοί οικονομολόγοι ισχυρίζονται ότι η διάσωση μιας τράπεζας θα πρέπει να γίνεται στο πλαίσιο του ευρωσυστήματος με τρόπο που να μην επιβαρύνει ούτε το κράτος, ούτε τους καταθέτες …
«Προς το παρόν όμως δεν υπάρχει τέτοιος τρόπος. Ακόμα και η τραπεζική ένωση που συζητούμε σήμερα βασίζεται στο γεγονός ότι ο φορολογούμενος δεν θα επιβαρύνεται με το κόστος διάσωσης μιας τράπεζας. Άρα το δίδαγμα είναι ότι πρέπει να αντιμετωπίζεις τα προβλήματα προτού λάβουν διαστάσεις.»
–Πέρυσι η Κύπρος απέρριψε την πρώτη ευρωπαϊκή λύση, αλλά σε μία εβδομάδα αναγκάστηκε να αποδεχθεί μία δεύτερη λύση πολύ χειρότερη. Δεν νομίζετε πως ήταν μια καθαρή τιμωρία παραδειγματισμού; Διότι τι μεσολάβησε και άλλαξαν τόσο πολύ τα δεδομένα;
«Εκείνο που μεσολάβησε ήταν η κατάρρευση μιας τράπεζας. Και ο βαρύτερος κλονισμός της εμπιστοσύνης. Σε κάθε περίπτωση απλά δεν υπήρχε εναλλακτική επιλογή.»
–Με το χέρι στην καρδιά, αν μπορούσατε να επιστρέψετε στο 2008 και να μην ενταχθείτε στην ευρωζώνη, θα το κάνετε;
«Δεν θεωρώ ότι η κατάρρευση οφείλεται στο ευρώ. Μια χώρα μπορεί να καταρρεύσει με οποιοδήποτε νόμισμα αν η οικονομική πολιτική της στηρίζεται στην αλόγιστη αύξηση των δημοσίων δαπανών.»
–Παραμένει η Κύπρος πόλος έλξης καταθέσεων ή έχει χαθεί η εμπιστοσύνη;
«Η εμπιστοσύνη σταδιακά επέστρεψε και από τον Σεπτέμβριο δεν έχουμε διαρροή καταθέσεων. Έχουμε πλέον αναβαθμίσεις από τους οίκους αξιολόγησης. Οι αποδόσεις των ομολόγων είναι οι χαμηλότερες εδώ και τρία χρόνια. Και όλες οι αξιολογήσεις από την τρόικα είναι θετικές».
–Ωστόσο, τα μισά ιδιωτικά δάνεια στην Κύπρο είναι μη εξυπηρετούμενα και ο Πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Οικονομίας της Κύπρου, ο νομπελίστας Οικονομικών 2010 κ. Χριστόφορος Πισαρίδης έχει δηλώσει ότι η ανάκαμψη της οικονομίας προϋποθέτει την ανάκτηση της δυνατότητας των τραπεζών να τη χρηματοδοτούν. Έχετε πολύ δρόμο μπροστά σας, έτσι δεν είναι;
«Ασφαλώς έχουμε πολύ δρόμο μπροστά μας και γι’ αυτό παραμένουμε προσηλωμένοι στο πρόγραμμα σταθεροποίησης. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια είναι συνέπεια του αλόγιστου υπερδανεισμού των προηγούμενων ετών. Η Κύπρος έφτασε να έχει τον υψηλότερο δείκτη ιδιωτικού δανεισμού σε όλη την Ευρώπη. Καθοριστικό ήταν επίσης το πρόβλημα από την απομείωση του ελληνικού χρέους.»
–Δεν θεωρείτε όμως ότι είναι απαραίτητη για την Ελλάδα μια νέα, ακόμα μεγαλύτερη απομείωση του δημοσίου χρέους της;
«Δεν θεωρώ ότι υπάρχει σε αυτό το ζήτημα κάτι το οποίο θα μπορούσα να σχολιάσω.»
–Πιστεύετε ότι η Ελλάδα έχει επιτελέσει πρόοδο;
«Πιστεύω ότι έχει σημειωθεί τεράστια πρόοδος και πιστεύω ότι οι πολύ δύσκολες αποφάσεις θα φέρουν αποτέλεσμα σύντομα.»
«Ένας αγωγός αερίου προς την Τουρκία θα μπορούσε να συζητηθεί μόνο μετά από επίλυση του Κυπριακού»
–Στην Ελλάδα πολλοί λένε πως δεν είναι τυχαίο ότι επέστρεψε τώρα, σε μια στιγμή που ο ελληνισμός είναι ευάλωτος, η πίεση για επίλυση του Κυπριακού …
«Δεν πρόκειται για πίεση. Η επίλυση του Κυπριακού είναι επιδίωξη της Κύπρου. Δυστυχώς είναι η πολιτική της Τουρκίας εκείνη που εξακολουθεί να διατηρεί την Κύπρο διχοτομημένη.»
–Αναμένετε λύση;
«Βρισκόμαστε σε πολύ αρχικό στάδιο…»
–Λέγεται ότι θα παρουσιαστεί ένα σχέδιο επίλυσης λιγότερο ευνοϊκό για την Κύπρο από το αρχικό Σχέδιο Ανάν…
«Δεν ξέρω σε τι βασίζουν κάποιοι αυτή την κινδυνολογία. Ένα σχέδιο που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό, απλά δεν θα γίνει αποδεκτό.»
–Έχετε αποκλείσει την περίπτωση της κατασκευής αγωγού αερίου προς την Τουρκία;
«Δεν μπορεί να τίθεται υπό εξέταση ένα τέτοιο ζήτημα όταν η Τουρκία δεν αναγνωρίζει το κυπριακό κράτος και τα κυπριακά πλοία δεν προσεγγίζουν τα τουρκικά λιμάνια.»
–Ωστόσο, μετά από την ενδεχόμενη επίλυση του Κυπριακού και την αυτονόητη αναγνώριση της Κύπρου από την Τουρκία κάτι τέτοιο θα μπορούσε υποθετικά να συζητηθεί. Άρα ακόμα και πριν από την επίλυση θα ήταν δυνατόν να τεθεί ως ένα θέμα που μπορεί να επιταχύνει τη σύγκλιση που απαιτείται για την επίλυση …
«Η επίλυση του Κυπριακού θα διαφοροποιούσε τα δεδομένα και τότε όλα τα ενδεχόμενα θα εξετάζονταν. Μια λύση του Κυπριακού ασφαλώς θα δημιουργούσε πολλαπλές ευκαιρίες για την Κύπρο, για την Τουρκία, αλλά και για το Ισραήλ και βέβαια και για την Ελλάδα.»
