H ροκ Ελένη Βιτάλη σε λαϊκά τραγούδια

Τον περασμένο Σεπτέμβριο στο Γκάζι, στη συναυλία των Active Member, στη σκηνή ανέβηκε η Ελένη Βιτάλη για να τραγουδήσει μαζί με το γκρουπ. Από κάτω οι περισσότεροι από τους θεατές ήταν νέοι, πολύ νέοι. Και όχι μόνο την αποθέωσαν αλλά «χτυπιόντουσαν» όταν ερμήνευσε την «Κιβωτό». Η Ελένη Βιτάλη τη βραδιά εκείνη ήταν ροκ. Αλλά μήπως δεν είναι ροκ και σε όλη της τη ζωή; Από τότε που γυρνούσε στα πανηγύρια, πολύ μικρή, δίπλα στον πατέρα της δεξιοτέχνη του σαντουριού Τάκη Λαβίδα και στην τραγουδίστρια μητέρα της Λούση Καραγεωργίου; Και αργότερα, όταν πήρε τη ζωή στα χέρια της, με τα πάνω της και τα κάτω της, με την αντισυμβατική πολλές φορές συμπεριφορά της; Τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια με λαϊκή συνείδηση και λαϊκό αίμα που δεν νιώθει ποτέ εφησυχασμένη. Είτε στη ζωή της είτε στην τέχνη της. Και με μια περίεργη απάντηση όταν τη ρωτούν από πού είναι: «Από τον πλανήτη Γη». Αυτό και αν είναι ροκ.

Από το προσεχές Σάββατο θα εμφανίζεται στην «Ιερά Οδό», στη σειρά των μουσικών παραστάσεων του Σταύρου Ξαρχάκου «Νυν και αεί… Τσιτσάνης». Από τον τίτλο προφανές και το περιεχόμενο των παραστάσεων. Αλλά θα προστεθούν και κομμάτια του συνθέτη. «Μετά 25 χρόνια ξανασυναντιέμαι με τον Σταύρο, από τον “Ζυγό” και το “Αμάν Αμήν”» σημειώνει μιλώντας στο «Βήμα» λίγο μετά το τέλος της βραδινής πρόβας στο μαγαζί. «Ηθελα πάλκο φέτος» συμπληρώνει. Και οι φίλοι της, αφού οι εμφανίσεις της δεν είναι συνεχείς. Μετρημένες οι νυχτερινές ή οι συναυλιακές παρουσίες της την τελευταία δεκαετία. Εχει όμως όρεξη για αυτή τη σειρά παραστάσεων. «Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στον Βασίλη Τσιτσάνη με τραγούδια που όλοι μας έχουμε χιλιοτραγουδήσει στις γειτονιές και στα σπίτια μας. Και εγώ μέσα από αυτό κάνω έναν ευλογημένο συνειρμό. Γυρίζω σε άλλα χρόνια και σε άλλες εποχές, σε στίχους ερωτικούς που δεν χτυπούν στα χαμηλά κέντρα του ανθρώπου, στα σεξουαλικά του ένστικτα. Είναι ερωτικός και ποιητικός ο στίχος του Τσιτσάνη. Ακόμη και αυτοί οι στίχοι που δεν έγραψε ο ίδιος αλλά επέλεξε να ντύσει μουσικά. Τι να πω τώρα εγώ για τον Τσιτσάνη, ότι είναι ωραίος άντρας ή ότι φοράει σκουλαρίκια; Γι’ αυτό σας λέω ότι κανείς δεν μπορεί να πει τίποτα πριν από την παράσταση».

Δεν είναι λίγες οι φορές που η Ελένη Βιτάλη καθ’ όλη τη διάρκεια της συνέντευξης γυρίζει στο παρελθόν. Ή, για να ακριβολογούμε, στις καλές στιγμές του παρελθόντος. Τις κακές φαίνεται ότι τις κρατάει είτε μακριά της είτε δεν τους δίνει πολύ μεγάλη σημασία. «Σαν άνθρωπος, καλλιτέχνις, δεν με ενδιέφερε να κάνω ποτέ επιτυχία. Με ενδιέφεραν τα τραγούδια μου να έχουν νόημα και ζουμί, να μην ψάχνει ο άλλος, να μην είναι κουλτουριάρικα και να ψάχνει ο άλλος τι λέει. Το τραγούδι είναι άμεσο. Μέσα σε τρία λεπτά σού έχει ή δεν σου έχει δώσει συγκίνηση» σημειώνει η ίδια απλά και ξάστερα. Αλλωστε έτσι μιλάει σε όλη τη διάρκεια με μια ανησυχητικά παιδική ειλικρίνεια που δεν σου αφήνει πολλά περιθώρια αντίδρασης. Οπως για παράδειγμα όταν ορίζει την επιτυχία: «Επιτυχία σημαίνει ότι αυτό που οραματίστηκες και αγάπησες και εσύ το αγάπησαν και άλλοι άνθρωποι. Και έγινες συγγενής με αυτούς. Δεν έχει να κάνει καθόλου με λεφτά. Αυτά είναι επικίνδυνα πράγματα. Οπως επικίνδυνη είναι και η απότομη δόξα. Και το λέω από πείρα. Μου έκανε κακό. Το απότομο χρήμα και η δόξα δεν κάνουν καλό στους ανθρώπους. Από την άλλη, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι κάποια αμετροέπεια έχουμε όλοι οι καλλιτέχνες. Είμαστε και λίγο στα σύννεφα. Ολοι οι καλλιτέχνες μουρλοί είμαστε, αλλά με την καλή έννοια. Και για να τελειώνουμε, σημασία έχει να είσαι επιτυχημένος άνθρωπος».

Η Ελένη Βιτάλη άρχισε την πορεία της από τα πανηγύρια συνοδεύοντας τους γονείς της σε περιοδείες ανά την Ελλάδα. Μόλις είχε τελειώσει το δημοτικό σχολείο ενώ παράλληλα με το γυμνάσιο συνεχίζεται και η μουσική της περιοδεία. Υστερα από περίπου επτά χρόνια θα εισέλθει επισήμως και στον χώρο της δισκογραφίας, στη «Lyra» του Αλέξανδρου Πατσιφά. Αρα επισήμως σαράντα χρόνια στο τραγούδι. «Μακάρι να μην τα είχα αυτά τα χρόνια και να ήμουν πιο μικρή. Χρόνια που τα έχω ζήσει πότε έτσι και πότε… γιουβέτσι. Θα μπορούσα να είχα γράψει 30 βιβλία αλλά το βλέπω σαν επικήδειο. Ξέρεις, από την άλλη, δεν υπάρχει άνθρωπος που να μη γυρίζει πίσω. Το κάνω κι εγώ και συγκινούμαι γλυκά. Τι ευλογημένα χρόνια… Επαιξα πολύ στη ζωή μου και έπαιξα και με τη ζωή μου. Τα υπαρξιακά προβλήματα δεν μου τα έλυσε κανένας, ούτε και οι ψυχίατροι, αν και τους ευχαριστώ. Δύσκολο πράγμα να μην κατακρίνεις και να βλέπεις τα λάθη σου. Ξέρετε πόσο πονάει αυτό; Συνήθως τα δικαιολογείς και αρχίζεις να τα ωραιοποιείς όλα. Οι φίλοι, οι παρέες είναι το θέμα».

Πολλοί την έχουν χαρακτηρίσει ροκ περσόνα, αλλά η ίδια επισημαίνει το εξής: «Αμα το ξέρεις, δεν είσαι ροκ. Δεν χρειάζεται να το ξέρεις. Εγώ νιώθω δημοτική-λαϊκή τραγουδίστρια ως καλλιτέχνις και ένας άνθρωπος που στο κούτελό του έγραφε “μαλάκας”. Μπορεί να είναι βαρύ, αλλά να λέμε αλήθειες που πονάνε. Τα τελευταία χρόνια όμως αυτή η ταμπέλα έχει αρχίσει να ξεθωριάζει. Χρειάζεται το μέτρο στη ζωή. Αλλά πολλές φορές το μεγαλώνουμε και το μικραίνουμε κατά το δοκούν».

Η Ελένη Βιτάλη πιστεύει στη δύναμη της ελευθερίας και της ανεκτικότητας. «Ολοι οι άνθρωποι χρειάζονται την ελευθερία. Οχι μόνο οι καλλιτέχνες. Θέλω την ελευθερία μου αλλά και την ελευθερία του απέναντί μου. Τα μικρά παιδιά έχουν αθωότητα, τα μεγάλα παιδιά έχουν χάσει την αθωότητα. Το θέμα είναι να είσαι μεγάλο παιδί με την αθωότητα. Να μην είσαι ακραίος, δογματικός. Και εγώ το προσπαθώ. Τον τελευταίο καιρό φοβάμαι το αιματοκύλισμα, το τρέμω. Μαρία Αντουανέτα είναι όλοι τους, αλλά δεν θα ήθελα να δω κεφάλια με… πατατούλες στον φούρνο. Εμείς οι Ελληνες δεν είμαστε βάρβαροι αλλά τελευταία βγάλαμε τον κακό μας εαυτό. Γι’ αυτό φοβάμαι το αιματοκύλισμα. Δεν με ενδιαφέρει αν το παιδί μου και το παιδί του καθενός το σκοτώσει ένας ηλίθιος ή ένας σοφός. Με ενδιαφέρει να μην το σκοτώσει κανένας».

πότε & πού:
Ξαρχάκος – Βιτάλη «Νυν και αεί… Τσιτσάνης». Παρουσιάζονται τραγούδια του Βασίλη Τσιτσάνη από όλες του τις εποχές (από το πρώιμο ρεμπέτικο ως τα λαϊκά του ’70 που εκείνος έγραψε), όλα υπό την επιμέλεια και ενορχήστρωση του Σταύρου Ξαρχάκου, καθώς και μια ενότητα από το «Ρεμπέτικο». Μαζί τους η Ηρώ Σαΐα. Συνοδεύονται από δεκαμελή ορχήστρα. Εικαστικά: Ντίνος Πετράτος. Φωτισμοί: Λευτέρης Παυλόπουλος. Από τις 25 Ιανουαρίου στην «Ιερά Οδό», Ιερά οδός 18-20. Ημέρες παραστάσεων: Παρασκευή και Σάββατο. Ωρα έναρξης: 10.30 μ.μ. Τηλέφωνο κρατήσεων: 210 3428.272