Ο Φρανσουά Ολάντ βγήκε «από την ντουλάπα». Στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του προς τους Γάλλους ανακοίνωσε μέτρα όπως μείωση των εργοδοτικών εισφορών και περικοπές στο κοινωνικό κράτος, τα οποία συνιστούν σαφέστατη στροφή προς τα δεξιά. Κανείς δεν εξεπλάγη… παρά μόνο όσοι Ελληνες περίμεναν από τον Ολάντ να ηγηθεί νοτιοευρωπαϊκού αντιμνημονιακού μετώπου εναντίον της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ. Οι Γάλλοι προεκλογικά τον παρομοίαζαν με τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας Τόνι Μπλερ, γι’ αυτό σήμερα, μετά την ανακοίνωση της πολιτικής που θα εφαρμόσει το 2014, πολλοί θεωρούν ότι απλώς «έπεσαν οι μάσκες». Πλέον, λες και ήταν συνεννοημένοι, όλοι οι αναλυτές στα γαλλικά ΜΜΕ χρησιμοποιούν τον ίδιο όρο για να χαρακτηρίσουν αυτή την πολιτική: τον «σοσιαλφιλελευθερισμό».
Ο Ολάντ –ο οποίος αναμένεται να εξηγήσει με περισσότερες λεπτομέρειες την αλλαγή πολιτικής του στην εξαμηνιαία συνέντευξη Τύπου που θα παραχωρήσει μεθαύριο, Τρίτη –ανακοίνωσε ότι θα συνάψει ένα «σύμφωνο υπευθυνότητας» με τις επιχειρήσεις. Τεράστια εντύπωση προκάλεσε το γεγονός ότι ο σοσιαλιστής πρόεδρος θα διαβουλευτεί με τους εργοδότες, ενώ τα συνδικάτα ακόμη αναμένουν πρόσκληση για να συμμετάσχουν στις συνομιλίες. Επιπλέον ο Ολάντ μίλησε για «καταχρήσεις» του κοινωνικού κράτους που πρέπει να κοπούν –λεξιλόγιο-ταμπού για την Αριστερά, ιδιαίτερα τη γαλλική. Το 71% των Γάλλων όμως τον βρήκε μη πειστικό.
Ο γαλλικός Τύπος τον ανεβοκατεβάζει «κωλοτούμπα» θυμίζοντας ότι προεκλογικά υποσχόταν 60.000 προσλήψεις στην Παιδεία, δήλωνε «αντίπαλος» του χρηματοπιστωτικού συστήματος και ανακοίνωνε φορολόγηση 75% για εισοδήματα πάνω από ένα εκατομμύριο ευρώ –όλα βαθιά σοσιαλιστικά. Πολλοί αναλυτές θεωρούν ότι, αφού οι πολιτικές του ούτως ή άλλως έκλιναν προς τα δεξιά, ορθώς προσαρμόστηκε και ο λόγος του. Το 2013 τα μέτρα που έλαβε ήταν σοσιαλδημοκρατικά, δηλαδή αποτελούσαν προϊόν συμβιβασμού ανάμεσα στις δυνάμεις της εργασίας και του κεφαλαίου. Αυτά που θα λάβει το 2014 είναι αναμφίβολα δεξιότερα καθώς παραμερίζουν τον πρώτο εταίρο, τους εργαζομένους, προς όφελος των εργοδοτών.
Ο Ολάντ αποφάσισε οριστικά τη δεξιά στροφή τον Δεκέμβριο, όταν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης προειδοποίησαν ότι οι πιθανότητες ανάκαμψης της Γαλλίας ήταν μηδαμινές λόγω της πολιτικής που διώχνει μακριά τους επενδυτές. Ηδη από τον Νοέμβριο το περιβάλλον του προέδρου διεμήνυε κατ’ ιδίαν ότι η πολιτική που εφαρμοζόταν δεν απέδιδε. Οι σύνδεσμοι των επιχειρηματιών πίεζαν ασφυκτικά για αλλαγές, αλλά αυτό που έδωσε τη χαριστική βολή ήταν η επιβεβαίωση μιας τρύπας 11 δισ. ευρώ στα φορολογικά έσοδα. Τότε ο πρόεδρος πείστηκε ότι η Γαλλία βρισκόταν σε τροχιά προς τον γκρεμό: ούτε ίχνος ανάπτυξης, εκτίναξη της ανεργίας και, το χειρότερο, η πιθανότητα να συνθλίψουν τη χώρα οι αγορές σε λίγους μήνες, όπερ σημαίνει ότι ο Ολάντ θα αναγκαζόταν να ταπεινωθεί και να ζητήσει βοήθεια από τις Βρυξέλλες και το ΔΝΤ.
Προσπαθώντας να τοποθετήσει πολιτικά τον Ολάντ, ο Λοράν Μπουβέ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Versailles-Saint-Quentin-en-Yvelines, κοντά στο Παρίσι, λέει μιλώντας στο «Βήμα» ότι «βρίσκεται πιο κοντά στον πρώην καγκελάριο της Γερμανίας Γκέρχαρντ Σρέντερ όσον αφορά τα κοινωνικά ζητήματα. Δηλαδή, σε ζητήματα όπως ο γάμος των ομοφυλοφίλων, οι μετανάστες και οι Ρομά κινείται κάπου ανάμεσα στον συντηρητισμό του Τόνι Μπλερ και στον προοδευτισμό του πρώην πρωθυπουργού της Ισπανίας Χοσέ Λουίς Θαπατέρο. Σε μερικά, όπως στον γάμο για όλους, είναι πιο ανοιχτός, αλλά σε άλλα, όπως στην απέλαση των παράνομων μεταναστών, συνεχίζει την πολιτική του δεξιού Σαρκοζί. Οσον αφορά την οικονομία, όμως, ο Ολάντ κινείται κοντά και στους τρεις αυτούς πολιτικούς».

«Η πολιτική που ακολουθούσε ως σήμερα ο γάλλος πρόεδρος ήταν σοσιαλδημοκρατική γιατί ελάμβανε υπόψη της τους κοινωνικούς εταίρους» συνεχίζει ο κ. Μπουβέ. «Αλλά στο πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του φάνηκε ο σοσιαλφιλελευθερισμός: το 2014 θα βρεθεί πολύ πιο κοντά στους εργοδότες. Αυτό συνιστά σημαντική αλλαγή».
Τον ρωτάμε αν συμφωνεί με τον γαλλικό Τύπο που χαρακτηρίζει «στροφή» τη νέα πολιτική Ολάντ ή με το Μέγαρο των Ηλυσίων που ωρύεται ότι πρόκειται για «διεύρυνση», «επιτάχυνση» ή «εμβάθυνση» αλλά επ’ ουδενί για «στροφή». «Μπορούμε να μιλήσουμε για “αλλαγή” αλλά όχι για “στροφή” διότι κατά βάθος πρόκειται για την ίδια πολιτική η οποία εμβαθύνεται» μας απαντά ο κ. Μπουβέ.
Χαρακτηριστικό του διεθνούς κλίματος για τη Γαλλία είναι άρθρο που δημοσιεύτηκε στο «Newsweek» στις αρχές Ιανουαρίου με τίτλο «Η πτώση της Γαλλίας». Η δημοσιογράφος του αμερικανικού περιοδικού, η οποία ζει επί 10 χρόνια στο Παρίσι, στηλιτεύει με σκληρά λόγια τη νοοτροπία των Γάλλων και τα «προνόμια» που απολαμβάνουν από το κοινωνικό κράτος τους.
Ενδεικτικές όμως του τέλματος στο οποίο έχει περιέλθει η Γαλλία είναι οι σφοδρότατες αντιδράσεις που ξεσήκωσε το άρθρο αυτό από πολιτικούς, δημοσιογράφους αλλά και το ευρύ κοινό –εκατοντάδες είναι τα σχόλια των αναγνωστών κάτω από κάθε απάντηση στο «Newsweek». «Η πτώση του “Newsweek” –οι 1.000 και μία ανακρίβειες ενός άρθρου που χτυπά τη Γαλλία» τιτλοφορείται, για παράδειγμα, η απάντηση του «Monde». Ωστόσο η σφοδρότητα της γαλλικής αντίδρασης από το υψηλότερο επίπεδο ως το χαμηλότερο σε ένα άρθρο περιοδικού (και μάλιστα περιορισμένου βεληνεκούς συγκριτικά με αυτό που ήταν κάποτε) μάλλον δείχνει ότι όποιος έχει τη μύγα…
Κλίνατε επί δεξιά

Βαρύ, αργό και ακριβό Δημόσιο

Ο Ολάντ ανακοίνωσε στις 31 Δεκεμβρίου ότι δεν θα αυξηθούν άλλο οι φόροι και για να μπορέσουν να μειωθούν στο μέλλον πρέπει «να βάλουμε ένα τέλος στις υπερβολές και στις καταχρήσεις» του κράτους πρόνοιας. Για να μειωθεί η ανεργία υποσχέθηκε μείωση των εργοδοτικών εισφορών. Χαρακτήρισε τον δημόσιο τομέα «υπερβολικά βαρύ, υπερβολικά αργό και υπερβολικά ακριβό».
«Ροζ» δημοσιεύματα σε ύποπτο τάιμινγκ

Νέο ερωτικό σκάνδαλο για τον Ολάντ ξέσπασε «ξαφνικά» την Παρασκευή εν μέσω της θύελλας για τη νέα σοσιαλφιλελεύθερη πολιτική του. Ο 59χρονος γάλλος πρόεδρος απειλεί με μηνύσεις σκανδαλοθηρικό περιοδικό που υποστηρίζει ότι διατηρεί σχέση με τη 41χρονη ηθοποιό Ζυλί Γκεγέ, κρυφά βεβαίως από τη νυν σύντροφό του, την 48χρονη δημοσιογράφο Βαλερί Τριερβελέρ.
Ο Σαρκό επανακάμπτει

Η δημοτικότητα του Ολάντ είναι τους τελευταίους μήνες χαμηλότερη από αυτήν κάθε άλλου προέδρου της Γαλλίας. Μόλις πριν από ενάμιση χρόνο οι Γάλλοι τον ψήφισαν μαζικά για να απαλλαγούν από τον Νικολά Σαρκοζί. Σήμερα θετική άποψη για τον «Σαρκό» έχει το 46% των Γάλλων ενώ για τον Ολάντ το 25%.

Ζεράρ Κορνιγιό
«Η ίδια πολιτική εφαρμόζεται και στην Ελλάδα χωρίς αποτέλεσμα»

Το γαλλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα «ποτέ δεν είχε εκδηλώσει την πρόθεση να ηγηθεί των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου για να πιέσει τις Βρυξέλλες να αλλάξουν ρότα» λέει μιλώντας στο «Βήμα» ο Ζεράρ Κορνιγιό, διευθυντής του Κέντρου Οικονομικών Ερευνών του Πανεπιστημίου Πολιτικών Επιστημών (Sciences Po) στο Παρίσι.

Η πολιτική που ανακοίνωσε ο Ολάντ είναι εφαρμόσιμη και θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα;
«Η πολιτική αυτή ήδη εφαρμόζεται στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης που έχει πλήξει η κρίση. Εφαρμόσιμη είναι, αλλά τα αποτελέσματα θα είναι τα ίδια με τις άλλες χώρες –δηλαδή, απογοητευτικά. Η κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ευρώπη δεν απορρέει από προβλήματα στην προσφορά, στην οποία επικεντρώνεται η πολιτική που ανακοίνωσε ο Ολάντ, αλλά από τη μείωση της ζήτησης. Ο Ολάντ έκανε μια πολιτική και όχι οικονομική επιλογή. Αλλωστε στην Ευρώπη σήμερα επικρατεί ομοφωνία ανάμεσα στις κυβερνήσεις και στην Επιτροπή για τα μέτρα λιτότητας που πρέπει να ληφθούν για να αντιμετωπιστεί η κρίση. Υπάρχουν οικονομολόγοι που θεωρούν την πολιτική αυτή κολοσσιαίο λάθος αλλά και άλλοι συνάδελφοί τους που πιστεύουν ότι θα μας βγάλει από την κρίση. Προσωπικά πιστεύω ότι κάποτε θα βγούμε από την κρίση, αν και θα αργήσουμε, αλλά εν τω μεταξύ το κοινωνικό κόστος θα είναι τεράστιο λόγω της λιτότητας».
Στην Ελλάδα τρέφαμε ελπίδες πριν από την εκλογή του Ολάντ ότι θα ηγούνταν του ευρωπαϊκού Νότου προκειμένου να αλλάξει πανευρωπαϊκά η πολιτική λιτότητας.
«Δεν συνέβη καθόλου κάτι τέτοιο. Βέβαια οι ελπίδες των Ελλήνων βασίζονταν σε μια ιδιαίτερη ερμηνεία της πολιτικής του γαλλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, το οποίο όμως ποτέ δεν είχε δηλώσει την πρόθεση να ηγηθεί των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου για να πιέσει τις Βρυξέλλες να αλλάξουν ρότα. Ο Ολάντ και οι γάλλοι Σοσιαλιστές βρίσκονται πιο κοντά στην Αριστερά της Βόρειας Ευρώπης παρά της Νότιας: ακολουθούν, δηλαδή, μια πολιτική σοσιαλφιλελευθερισμού. Ο Ολάντ βρίσκεται πιο κοντά στον Τόνι Μπλερ παρά στους νοτιοευρωπαίους σοσιαλιστές. Κατά την άποψή μου μάλιστα, ο Ολάντ είναι πιο δεξιός από τον Μπλερ».
Αφού η πολιτική λιτότητας δοκιμάστηκε σε άλλες χώρες της ευρωζώνης και απέτυχε, γιατί επιλέγει να την εφαρμόσει τώρα και ο Ολάντ;
«Το πρόβλημα της κρίσης είναι πανευρωπαϊκό και μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορεί να λυθεί. Μια χώρα μόνη της δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Επιπλέον υπάρχει το εμπόδιο της Γερμανίας που αρνείται σθεναρά να αλλάξει κατεύθυνση. Γι’ αυτό δεν θα κατηγορούσα και τόσο τον Ολάντ που εφαρμόζει αυτή την πολιτική. Απλώς δεν θα φέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Θα τον κατηγορούσα γιατί τα λόγια του δεν αντιστοιχούν στην πολιτική που εφαρμόζει».
Πολλοί επικρίνουν τον Ολάντ επειδή δεν είπε κουβέντα για τη μείωση της αγοραστικής δύναμης, πρόβλημα που «καίει» τους Γάλλους, ενώ υπερασχολήθηκε με την ενίσχυση της προσφοράς.
«Μα αυτό απαιτεί η πολιτική που εφαρμόζεται πανευρωπαϊκά και η οποία δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν υπάρξει μεγάλη αλληλεγγύη και δεν το αποφασίσει το σύνολο των χωρών της Ευρώπης».
Ζερόμ Φουρκέ
«Σήμερα οι Γάλλοι θεωρούν χαμένη τη “μάχη του δρόμου”»

Η γαλλική κοινωνία έχει συμβιβαστεί με την ιδέα των περικοπών στο κοινωνικό κράτος, γιατί πιστεύει ότι διαφορετικά θα επέλθει οικονομική καταστροφή, λέει μιλώντας στο «ΒΗΜΑ» ο Ζερόμ Φουρκέ, διευθυντής του τμήματος κοινής γνώμης της εταιρείας δημοσκοπήσεων IFOP.


Από κοινωνική άποψη, ο Ολάντ έχει το περιθώριο να εφαρμόσει την πολιτική που ανακοίνωσε;
«Ναι. Βλέπετε η κατάσταση στη Γαλλία δεν είναι συγκρίσιμη με αυτή της Ελλάδας. Οι γάλλοι κομμουνιστές συγκρίνουν τις δυο χώρες αλλά στη Γαλλία δεν είχαμε ούτε την αύξηση φόρων ούτε τη μείωση μισθών και συντάξεων που είχατε στην Ελλάδα. Ο Ολάντ λέει ότι η πολιτική του στοχεύει στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων. Μέχρι στιγμής έχει περιγράψει αόριστα τα μέτρα. Αναμένουμε περισσότερες λεπτομέρειες την ερχόμενη εβδομάδα. Πάντως οι μόνοι που διαμαρτύρονται είναι οι κομμουνιστές και η υπόλοιπη Αριστερά. Οι οικολόγοι δεν σχολίασαν, ενώ οι Σοσιαλιστές παραμένουν σε μεγάλο βαθμό σιωπηλοί. Τον Σεπτέμβριο νομίζαμε ότι θα γινόταν “σεισμός” λόγω της μεταρρύθμισης στις συντάξεις. Οταν όμως έγιναν γνωστές οι λεπτομέρειες, είδαμε ότι οι αλλαγές που θα εφαρμόζονταν στο άμεσο μέλλον ήταν ανεπαίσθητες, ενώ στο τέλος μιας περιόδου προσαρμογής θα κατέληγαν πολύ βαρύτερες. Γι’ αυτό τα συνδικάτα δεν κατάφεραν να κατεβάσουν κόσμο στους δρόμους εναντίον της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης».
Πού αποδίδετε το γεγονός ότι οι Γάλλοι δεν κατεβαίνουν πια μαζικά στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν για τις πολιτικές λιτότητας;
«Ενας λόγος είναι ότι δεν επιθυμούν να χάσουν μεροκάματα καθώς έχει πληγεί η αγοραστική τους δύναμη. Ενας άλλος λόγος, βαθύτερος, είναι ότι οι μισθωτοί και ένα μεγάλο μέρος της Αριστεράς δεν πιστεύουν ότι υπάρχει άλλη επιλογή. Δεν το πιστεύουν, άραγε επειδή τους το πέρασε η κυβέρνηση Ολάντ ή επειδή η κυβέρνηση απλώς εκμεταλλεύτηκε την ανοχή του κοινού; Ουδείς γνωρίζει. Ομως παραμένει γεγονός ότι καμία από τις κινητοποιήσεις των τελευταίων ετών δεν κατέληξε σε νίκη. Ισως οι Γάλλοι θεωρούν πλέον τη “μάχη του δρόμου” χαμένη εκ των προτέρων».
Θα περάσουν αναίμακτα οι περικοπές στο σύστημα πρόνοιας;
«Οι Γάλλοι θα τις δεχθούν, πιθανώς γιατί έχουν “παραιτηθεί”. Η σημερινή κατάσταση επιτρέπει στην κυβέρνηση να απαιτήσει ορισμένες θυσίες από τον λαό. Οι Γάλλοι είναι πολύ δεμένοι με το κοινωνικό τους κράτος αλλά την ίδια στιγμή, επικρίνουν έντονα διάφορες πτυχές του. Οι δημοσκοπήσεις της IFOP μας δείχνουν ότι πριν από δυο ή τρία χρόνια, η κοινή γνώμη δεν ήταν έτοιμη να δεχθεί περικοπές στο κοινωνικό κράτος. Σήμερα, η πλειοψηφία διάκειται θετικά. Γιατί; Διότι στο διάστημα αυτό έγινε εμφανές ότι η Γαλλία καταρρέει. Στα δυο αυτά χρόνια οι Γάλλοι συνειδητοποίησαν ότι η κρίση δεν είναι παροδική αλλά βαθιά, ότι η Γαλλία έχει χάσει πολύ έδαφος έναντι της Γερμανίας και ότι αν δεν αντιμετωπιστεί η κατάσταση, θα επέλθει η καταστροφή».
Είναι λογικό ένας σοσιαλιστής να «επιτίθεται» στο κοινωνικό κράτος;
«Ο Ολάντ δεν έχει άλλο περιθώριο. Από άποψη φόρων, οι Γάλλοι έχουν φτάσει στο “αμήν”. Ο Νικολά Σαρκοζί είχε αρχίσει να αυξάνει την φορολογία ενώ ο Ολάντ την εκτίναξε. Οι Γάλλοι δεν αντέχουν άλλους φόρους. Η κυβέρνηση βλέπει ότι η χώρα θα καταρρεύσει αν δεν λάβει μέτρα, γνωρίζει ότι δεν μπορεί να στραφεί πάλι στους φόρους για βοήθεια γι’ αυτό συμπεραίνει ότι η κοινή γνώμη είναι έτοιμη να δεχθεί περικοπές στην πρόνοια. Υπάρχει και ένα πολιτικό στοιχείο σε αυτό: είναι προτιμότερο να κάνει αυτήν τη βρώμικη δουλειά η Αριστερά διότι θα την κάνει λιγότερο “βίαια”. Σε γενικές γραμμές πάντως ο Ολάντ συνεχίζει την πολιτική Σαρκοζί».

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ