Υπάρχει σοβαρό ενδιαφέρον της Κίνας για συνεργασία με την Ελλάδα σε συγκεκριμένους τομείς. Το δήλωσαν με σαφήνεια ανώτεροι κυβερνητικοί αξιωματούχοι στον υφυπουργό Εξωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδη κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Πεκίνο, το επιβεβαίωσαν με πολλούς τρόπους εκπρόσωποι κινεζικών επιχειρήσεων σε έλληνες ομολόγους τους οι οποίοι συνόδευαν τον υπουργό. H κοινή δήλωση που υπέγραψαν ο κ. Στυλιανίδης και ο υφυπουργός Εμπορίου της Κίνας κ. Γιου Γκουάνγκτσου δίνει ακριβώς το πλαίσιο των κινεζικών – και ελληνικών, ως έναν βαθμό – ενδιαφερόντων και, το σημαντικότερο ασφαλώς, συγκεκριμενοποιεί αυτά τα ενδιαφέροντα.
Ο πρωθυπουργός κ. K. Καραμανλής κατά την επίσκεψή του στην Κίνα (19-23 Ιανουαρίου 2006) θα υπογράψει, με τον ομόλογό του κ. Γουέν Γιαμπάο σειρά διμερών συμφωνιών που θα εμπλουτίζουν και θα καθορίζουν τη λειτουργικότητα των διαφόρων τομέων της ελληνοκινεζικής συνεργασίας – από την αντιμετώπιση των φορολογικών δυσχερειών ως την απλοποίηση των τουριστικών διαδικασιών και από την ποιότητα των εισαγόμενων κινεζικών προϊόντων ως τις ενδεχόμενες κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα κ.ά. Θα υπογραφεί επίσης προγραμματική συμφωνία για την εξαγωγή 60.000 τόνων φωσφορικών λιπασμάτων στην Κίνα. H επίσκεψη και οι συνομιλίες του κ. Στυλιανίδη στο Πεκίνο ήταν, πέραν των άλλων, και προετοιμασία της πρωθυπουργικής επίσκεψης, οριοθέτησε τον «οδικό χάρτη» των διμερών ελληνοκινεζικών σχέσεων.
* Οι σπουδές
Ενας εντελώς νέος τομέας συνεργασίας Ελλάδας και Κίνας προέκυψε στις συνομιλίες του Πεκίνου και είναι πολύ θετικές οι πρώτες ενδείξεις για αυτόν. H Κίνα στέλνει περί τις 20.000 νέους και νέες τον χρόνο στο εξωτερικό για να σπουδάσουν. Ενα μέρος αυτών, τουλάχιστον 1.000 θα ήταν δυνατόν να σπουδάζουν στην Ελλάδα, σε αγγλόγλωσσα ιδιωτικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. H σχετική πρόταση έγινε επίσημα στον έλληνα υφυπουργό από κινέζο κρατικό αξιωματούχο, ο οποίος έδωσε και την… εξήγηση του ενδιαφέροντός του. Θα στοιχίζει λιγότερο ένας σπουδαστής στην Ελλάδα – ως 12.000 δολάρια δίδακτρα τον χρόνο – έναντι 22.000 – 25.000 δολαρίων σε Αυστραλία, Βρετανία, Ιρλανδία κ.α. H ελληνική πλευρά βρίσκει την (άτυπη) πρόταση εξόχως ενδιαφέρουσα – υπάρχουν αγγλόγλωσσα ιδρύματα στην Ελλάδα – και ανέλαβε να φροντίσει για τη διευκόλυνση της έκδοσης βίζας στους κινέζους σπουδαστές, στο πλαίσιο του συστήματος Σένγκεν, φυσικά.
H κοινή δήλωση που υπέγραψαν οι κκ. Στυλιανίδης και Γκουάνγκτσου κάνει σαφή αναφορά σε αυτές τις ελληνικές δυνατότητες: Οι δυο πλευρές εκφράζουν την «ετοιμότητά τους να προωθήσουν κοινά προγράμματα» ώστε «να συνδεθούν ελληνικοί και κινεζικοί λιμένες» και να αποτελέσουν «διαμετακομιστικούς κόμβους για τα κινεζικά προϊόντα» προς τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο. Σε άλλο σημείο η δήλωση σημειώνει ότι «οι δύο πλευρές» θέλουν να υπογραμμίσουν την επιθυμία τους «για περαιτέρω προώθηση της συνεργασίας τους στον τομέα της ναυτιλίας».
* Προέχει η ποιότητα
H ελληνική πλευρά έθεσε ζήτημα για την ποιότητα των εισαγόμενων κινεζικών προϊόντων στη χώρα μας και εξασφάλισε μια υπόσχεση ότι «θα ενθαρρυνθεί» από το Πεκίνο η έναρξη διαπραγματεύσεων μεταξύ του ΕΛΟΤ και του αντίστοιχου κινεζικού οργανισμού με στόχο να υπογραφεί εν καιρώ σχετικό πρωτόκολλο.
Ο τουρισμός, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τα τελωνειακά ζητήματα συζητήθηκαν με αντίστοιχους κινεζικούς φορείς και υπήρξαν κάποια αποτελέσματα όπως και σοβαρές ενδείξεις του κινεζικού ενδιαφέροντος. Κίνα και Ελλάδα θα συνεργαστούν στον χώρο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μάλιστα η ελληνική πλευρά επέδωσε και προσχέδιο Διμερούς Μνημονίου Συνεργασίας το οποίο, κατόπιν επεξεργασίας, θα οριστικοποιηθεί και θα υπογραφεί στη διάρκεια της επίσκεψης του Πρωθυπουργού. H ελληνική πλευρά επέδωσε στην κινεζική και άλλο κείμενο – το σχέδιο διμερούς συμφωνίας για την «Αμοιβαία Συνδρομή μεταξύ των τελωνειακών αρχών». Στην ουσία, αυτή αποτελεί συμπλήρωμα της σχετικής συμφωνίας που υπέγραψε η Ευρωπαϊκή Ενωση με την Κίνα τον περασμένο Δεκέμβριο.
Υψηλά στην ιεράρχηση του κινεζικού ενδιαφέροντος για τη χώρα μας βρίσκεται ο τουρισμός και αυτό οφείλεται κυρίως στους Ολυμπιακούς της Αθήνας. H Σι-λα, όπως ονομάζεται στα κινεζικά η Ελλάδα, είναι άγνωστη στους Κινέζους αλλά οι Ολυμπιακοί Αγώνες έγιναν το σημείο αναφοράς της χώρας μας. H κινεζική τηλεόραση εξακολουθεί να μεταδίδει σκηνές από τους Αγώνες – εκείνες όπου διέπρεψαν κινέζοι αθλητές, φυσικά – και μαζί όλο και κάποιο νησί. Μεγάλες τουριστικές αφίσες στη Σανγκάη όπως και στο Πεκίνο – με πολύ μικρά γράμματα αναγράφεται σε μια γωνία της και ένα Greece – έχουν κεντρικό θέμα ένα ζευγάρι που φιλιέται σε κάποια ηλιόλουστη ακρογιαλιά και η υπάλληλος στη ρεσεψιόν του ξενοδοχείου μου στη Σανγκάη μού δήλωσε ότι μαζεύει λεφτά για να περάσει λίγες ημέρες σε ελληνικό νησί. Κυβερνητική πηγή βεβαίωσε ότι τουλάχιστον 10.000 Κινέζοι «είναι έτοιμοι ανά πάσα στιγμή» να έρθουν στην Ελλάδα, σκοντάφτουν όμως στην καθυστέρηση της βίζας τους. H ίδια πηγή όπως και άλλοι έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον για αεροπορική σύνδεση Πεκίνου/Σανγκάης με την Αθήνα και δεν αποκλείουν να υπάρξει σχετική πρόταση από κινεζικής πλευράς.
Οι ελληνικοί «άσοι»
Εχει δύο δυνατούς «άσους» στο χέρι της η Ελλάδα στις εμπορικές-οικονομικές σχέσεις της με την Κίνα. Την εμπορική ναυτιλία της και την προνομιακή πολιτική – λόγω Ευρωπαϊκής Ενωσης – και γεωγραφική θέση της στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ογδόντα πέντε σκάφη ελληνικής ιδιοκτησίας ναυπηγήθηκαν στην Κίνα τα πέντε τελευταία χρόνια, περίπου τρία σκάφη ανά δύο μήνες. Αυτή τη στιγμή γίνονται διαπραγματεύσεις για τη ναυπήγηση 22 πλοίων χωρητικότητας άνω των 85.000 τόνων – για τέσσερα από αυτά έχουν ήδη υπογραφεί προσύμφωνα. Σημειώνω ότι στην Ιαπωνία από το 1955 ως σήμερα ναυπηγήθηκαν 1.500 σκάφη, περίπου ένα τον μήνα, και όπως επεσήμανε ο κ. Στυλιανίδης στους κινέζους αξιωματούχους τα ιαπωνικά ναυπηγεία αναπτύχθηκαν και επιβίωσαν χάρη στις παραγγελίες των ελλήνων εφοπλιστών. Οι κινέζοι συνομιλητές πήραν το μήνυμα. Εννοείται πως η ελληνική πλευρά ζητεί ανταλλάγματα: τα ελληνικής ιδιοκτησίας πλοία να μεταφέρουν τα κινεζικά εμπορεύματα στο εξωτερικό. Κινεζική πηγή στη Σανγκάη έλεγε ότι «δεν είναι στις προτεραιότητες της κινεζικής κυβέρνησης η ανάπτυξη κινεζικής ναυτιλίας», γεγονός που αφήνει μεγάλα χρονικά περιθώρια για την ελληνική ναυτιλία. Οσον αφορά τους όρους μιας τέτοιας «συνεργασίας», κυβερνητική πηγή στο Πεκίνο δήλωσε ότι «είναι διεθνώς αποδεκτό και αποτελεί πάγια εμπορική θέση» της Κίνας όλες οι «ανταποδοτικές πράξεις» – και υπονοούσε τη ναυπήγηση ελληνικών σκαφών έναντι μεταφοράς κινεζικών προϊόντων με ελληνικά πλοία – να γίνονται «με βάση τους κανόνες και τις αρχές του ανταγωνισμού».
H Τεργέστη, η Μασσαλία και το Οράν στην Αλγερία είναι σήμερα οι βασικοί λιμένες στους οποίους καταφθάνουν, αποθηκεύονται και προωθούνται αργότερα στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αφρική τα κινεζικά προϊόντα. Κανένας δεν ικανοποιεί τους κινέζους εξαγωγείς. Στην Τεργέστη δεν υπάρχει χώρος, η Μασσαλία βρίσκεται μακριά από την Ανατολική Ευρώπη και στο Οράν δεν υπάρχει λειτουργική υποστήριξη. H Ελλάδα πρότεινε τη Θεσσαλονίκη και την Κρήτη και η κινεζική πλευρά έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον ιδιαίτερα για τη Θεσσαλονίκη, για την οποία θα εξετάσουν κατά πόσον μπορεί να γίνει «η πύλη των κινεζικών προϊόντων στα Βαλκάνια και στην Κεντρική Ευρώπη». Προηγουμένως, βέβαια, θα πρέπει να διευκρινιστούν ορισμένα στοιχεία: το είδος της επένδυσης (λ.χ. joint venture) για έναν συγκεκριμένο χώρο που θα χρησιμοποιούν κινεζικές εταιρείες, τα τεχνικά χαρακτηριστικά του λιμένα και τι είδους πλοία μπορεί να εξυπηρετήσει, τα μεταφορικά δίκτυα που ξεκινούν από τη Θεσσαλονίκη κτλ. Ο διευθύνων σύμβουλος του ΟΛΘ κ. I. Τσάρας, ο οποίος είχε συνομιλίες με εκπροσώπους της μεγαλύτερης κινεζικής εταιρείας που ειδικεύεται σε λιμενικές κατασκευές και με παράγοντες κινεζικών εταιρειών διεθνών μεταφορών, συμφώνησε να γίνει ανταλλαγή τεχνικών μελετών και «ελπίζει ότι το πράγμα μπορεί ασφαλώς να προχωρήσει».
Στη Νότια Κρήτη είναι δυνατόν να δημιουργηθούν λιμάνια για (σχεδόν) αποκλειστική χρήση κινεζικών εταιρειών οι οποίες θα προωθούν από εκεί τα εμπορεύματά τους στη Βόρεια Αφρική και στην Τουρκία – Ισραήλ. Σημειώνεται ότι οι κινεζικές εξαγωγές σε αυτή την περιοχή είναι σχετικώς μικρές – μόνο 1,2 δισ. δολάρια το 2004, σύμφωνα με το Εμπορικό Επιμελητήριο της Σανγκάης – και είναι αμφίβολο αν θα αυξηθούν σημαντικά στο προσεχές μέλλον.
* Σι-λα ονομάζεται η Ελλάδα στα κινεζικά.
