ΕΚΑΤΟΝ ενενήντα τέσσερις ημέρες ακριβώς μας χωρίζουν από το έτος 2000. Η ανησυχία λοιπόν για το σφάλμα της χιλιετίας ή millennium bug στους υπολογιστές ή το πρόβλημα του 2000 απασχολεί σχεδόν όλο τον κόσμο εδώ και πολύ καιρό. Φυσικά δεν μιλάμε μόνο για τις επιχειρήσεις και τους μεγάλους δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς αλλά και για τους απλούς χρήστες υπολογιστών που είναι συνδεδεμένοι με τη λειτουργία μεγάλων υπολογιστικών συστημάτων.
Το πρόβλημα έχει περιγραφεί πολλές φορές από τους ειδικούς και ξεκινά από το γεγονός ότι οι παλαιότεροι υπολογιστές, το λογισμικό αλλά και πολλές ηλεκτρονικές συσκευές που κατασκευάστηκαν πριν από το 1998 εκφράζουν την ημερομηνία και συγκεκριμένα τη χρονολογία με διψήφιο αριθμό. Π.χ. 98 αντί 1998 και 00 αντί 2000. Ετσι τα μεσάνυκτα της 31ης Δεκεμβρίου 1999 προς
την 1η Ιανουαρίου 2000 η χρονολογία στις συσκευές αυτές θα είναι 00. Αν θα εννοεί
έτος 0 ή έτος 1900 αυτό λίγο ενδιαφέρει. Οπως επίσης λίγο ενδιαφέρει αν ο σύγχρονος φούρνος μικροκυμάτων σας ή το βίντεό σας που έχουν μικροεπεξεργαστή «νομίζουν» ότι βρίσκονται στο 1900 αντί στο 2000. Αντίθετα, φανταστείτε να χρωστάτε κάποιο ποσό σε καταναλωτικό δάνειο ή στην πιστωτική σας κάρτα και να σας χρεώσουν επιπλέον με τόκους 99 ετών!
Βέβαια, οι τράπεζες και οι άλλοι οργανισμοί κάνουν σε όλο τον κόσμο σημαντικές προσπάθειες για να αποφευχθούν τέτοιου είδους σοβαρά λάθη. Δεν αποκλείονται όμως και κάποια μικρά προβλήματα που, αν και αμελητέα ή λίγο εμφανή, είναι πιθανόν να έχουν σημαντικές επιπτώσεις σε διαδικασίες της καθημερινής ζωής.
ΑΣ ΑΦΗΣΟΥΜΕ τις επιχειρήσεις και τους οργανισμούς στις προσπάθειες επίλυσης του προβλήματος του 2000 και ας δούμε τι πρέπει να κάνει κάθε πολίτης, προκειμένου να ελαχιστοποιήσει τις συνέπειες του προβλήματος αυτού οι οποίες δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη πόσο σοβαρές θα είναι με το λιγότερο δυνατό κόστος σε χρόνο και σε χρήμα.
* Υπολογιστές και λογισμικό
Κατ’ αρχάς το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ελέγξετε είναι ο υπολογιστής σας. Είτε έχετε φορητό υπολογιστή είτε υπολογιστή γραφείου, το πρώτο που θα πρέπει να αναρωτηθείτε είναι πότε τον αγοράσατε. Αν η αγορά έγινε μέσα στο 1998 ή αργότερα, τότε μάλλον δεν υπάρχει πρόβλημα. Προσοχή όμως! Ενδέχεται να υπάρξουν μικρολάθη στο λογισμικό. Αν πάλι έχετε προνοήσει να εγκαταστήσετε τη νέα έκδοση του λειτουργικού, τα Windows 98, τότε το ενδεχόμενο λάθους ελαχιστοποιείται. Για να είστε όμως 100% βέβαιοι, αξίζει ο κόπος και η δαπάνη μερικών τηλεφωνημάτων στους αντιπροσώπους των κατασκευαστών, τόσο του λειτουργικού συστήματος, όσο και των σοβαρών εφαρμογών που έχετε εγκατεστημένες για να πάρετε τεκμηριωμένη άποψη.
Αν αγοράσατε τον υπολογιστή σας πριν από το 1997, τότε αντιμετωπίζετε πολλές πιθανότητες να έχετε πρόβλημα στην καρδιά του μηχανήματός σας. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει, συμβουλευόμενος την εταιρεία από όπου τον αγοράσατε, να δείτε αν αξίζει η αναβάθμιση και η διόρθωσή του. Αλλιώς αγοράστε έναν καινούργιο για να έχετε το κεφάλι σας ήσυχο. Αυτό βεβαίως θα πρέπει να γίνει αν οι εφαρμογές που χρησιμοποιείτε έχουν για σας και τη δραστηριότητά σας κρίσιμη σημασία. Αν τον χρησιμοποιείτε μόνο για επεξεργασία κειμένου ή παιχνίδια, ξεχάστε το πρόβλημα του 2000.
Αν ανήκετε, τέλος, στην κατηγορία των οπαδών της Apple και του Macintosh, τότε είστε τυχεροί, αφού ό,τι μοντέλο και αν έχετε, όποτε και αν τον έχετε αγοράσει, δεν υπάρχει πρόβλημα στο hardware. Αντίθετα, θα πρέπει να ελέγξετε το software. Προχωρήστε το ρολόι του συστήματος στην 1η Ιανουαρίου 2000 και τρέξτε τις σημαντικότερες εφαρμογές. Αν δεν παρουσιαστεί κάποιο πρόβλημα, είστε εντάξει. Σε αντίθετη περίπτωση επικοινωνήστε με τους κατασκευαστές. Το ίδιο πείραμα πάντως μπορούν να κάνουν και οι κάτοχοι των PC.
Ας έρθουμε όμως και στο λογισμικό. Αν το λειτουργικό σας σύστημα και οι εφαρμογές που χρησιμοποιείτε αγοράστηκαν και εγκαταστάθηκαν μετά το 1998, τότε δεν υπάρχει πρόβλημα. Πάντως ρωτήστε τον κατασκευαστή, για καλό και για κακό. Αν το λογισμικό είναι προγενέστερο υπάρχει πιθανότητα προβλήματος. Και στην περίπτωση αυτή επικοινωνήστε με τους κατασκευαστές του λογισμικού.
Αν συνηθίζετε να «κατεβάζετε» εφαρμογές από το Διαδίκτυο θα ήταν καλή ιδέα να τις πετάξετε και να τις αντικαταστήσετε με τις νεότερες εκδόσεις. Ακόμη, θα πρέπει να αναβαθμίσετε και τα προγράμματα που επιτρέπουν την πρόσβαση στο Διαδίκτυο, δηλαδή τους browsers. Είτε λοιπόν χρησιμοποιείτε τον Communicator (Navigator) της Netscape είτε τον Explorer της Microsoft, για να μην ανησυχείτε για σφάλματα, ο αριθμός της έκδοσης πρέπει να είναι από 3 και πάνω. Στους κατόχους υπολογιστών Macintosh σε ό,τι αφορά το λειτουργικό και άλλες εφαρμογές δεν έχει εντοπισθεί πρόβλημα. Πάντως έλεγχος του λογισμικού και στην περίπτωση αυτή σας απαλλάσσει από κινδύνους.
Αν το λειτουργικό σας σύστημα είναι Windows 95 ή κάποια από τις πρώτες εκδόσεις των ΝΤ υπάρχει τρόπος να διορθώσετε το σφάλμα και από μόνοι σας. Μετά την 31η Δεκεμβρίου 1999 πηγαίνετε στο Control Panel (Πίνακας Ελέγχου στην ελληνική έκδοση) και αλλάξτε τα Regional Settings (Τοπικές Ρυθμίσεις) και τυπώστε στην ενδεικνυόμενη θέση τη σωστή ημερομηνία (π.χ. 01.01.2000). Αν δεν μπορείτε να το κάνετε για οποιονδήποτε λόγο ή συναντήσετε κάποια δυσκολία, απευθυνθείτε στο Site της Microsoft (www. microsoft. com).
* Των φρονίμων τα παιδιά…
Οι ακραιφνείς υποστηρικτές της άποψης ότι το πρόβλημα του 2000 είναι πολύ σοβαρότερο από όσο νομίζουμε αναφέρουν ότι η αλλαγή του χρόνου θα οδηγήσει σε ένα διαφορετικό κόσμο από αυτόν που γνωρίζουμε, με προβλήματα τροφοδοσίας, ηλεκτροδότησης, ελλείψεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά και χάους σε ό,τι αφορά τις οικονομικές συναλλαγές μας με διάφορους φορείς. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν γνωρίζει την ακριβή διάσταση των επιπτώσεων, αν και κάποιοι κάνουν λόγο για «οδηγίες επιβίωσης». Ανεξάρτητα πάντως από αυτό, εσείς μπορείτε να κάνετε μερικές απλές κινήσεις ώστε να προστατευθείτε από την ενδεχόμενη… καταστροφή.
Το πρώτο και σοβαρότερο θέμα με το οποίο πρέπει να ασχοληθείτε έχει άμεση σχέση με την υγεία. Ετσι, αν κάποιος πρέπει για να διατηρηθεί στη ζωή να παίρνει κάποιο φάρμακο σε καθημερινή βάση (π.χ. διαβητικός, καρδιοπαθής κ.ά.), τότε θα πρέπει να προνοήσει να έχει κάποιο απόθεμα κατά τις δύσκολες ημέρες της αλλαγής του χρόνου. Δηλαδή από τα τέλη Δεκεμβρίου 1999 ως τις αρχές Ιανουαρίου 2000. Σύμφωνα με τους αμερικανούς και ευρωπαίους ειδικούς ακόμη και το παραμικρό λάθος είναι πιθανόν να οδηγήσει σε προσωρινή διακοπή της ομαλής τροφοδοσίας των φαρμακείων. Πάντως όσοι άνθρωποι αντιμετωπίζουν πρόβλημα υγείας, προτού προβούν σε αποθεματοποίηση φαρμάκων, θα πρέπει οπωσδήποτε να συμβουλευθούν τον θεράποντα ιατρό τους.
Το δεύτερο θέμα έχει να κάνει πάλι με την ασφάλεια και συγκεκριμένα τι θα γίνει στην περίπτωση που πιθανή δυσλειτουργία υπολογιστών ή άλλων ηλεκτρονικών συστημάτων, λόγω του προβλήματος του 2000, οδηγήσει σε λάθος διαδικασίες σε κάποιο ή κάποια πυρηνικά εργοστάσια (μην τρομάζετε, αυτά τα θέματα συζητώνται σε ευρεία κλίμακα στις ΗΠΑ).
Σε ό,τι αφορά τις ΗΠΑ, εκεί όσοι μένουν σε περιοχές που απέχουν λιγότερο από 180 χιλιόμετρα σύμφωνα με τους ειδικούς από κάποιο τέτοιο εργοστάσιο, πρέπει να λάβουν κάποια στοιχειώδη προληπτικά μέτρα. Αντίθετα στην Ελλάδα, δεν υπάρχει τέτοιος φόβος, αφού το Κοζλοντούι της Βουλγαρίας, όπου υπάρχει το πλησιέστερο πυρηνικό εργοστάσιο, απέχει αρκετά περισσότερο από τη βόρεια ελληνική μεθόριο.
Οσοι προγραμματίζουν να ταξιδέψουν αεροπορικώς την Πρωτοχρονιά του 2000 σύμφωνα με τους υπευθύνους των αεροπορικών εταιρειών αλλά και την ΙΑΤΑ δεν πρόκειται να αντιμετωπίσουν πρόβλημα. Επειδή όμως όλα είναι πιθανά, αν μπορείτε να αναβάλετε κάποιο αεροπορικό ταξίδι που έχετε προγραμματίσει γύρω στις 31.12.1999 κάντε το. Οχι ότι θα κινδυνεύσετε. Απλώς έτσι μπορείτε να αποφύγετε μια επιπλέον ταλαιπωρία, αν συμβεί κάτι στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές των εταιρειών.
Αν σκέφτεστε ταξίδι με πλοίο ή κρουαζιέρα δεν θα αντιμετωπίσετε προβλήματα. Πάντως, για καλό και για κακό, κάντε εγκαίρως μια ταξιδιωτική ασφάλιση. Ετσι θα είστε βέβαιοι ότι θα αποζημιωθείτε σε περίπτωση ταλαιπωρίας, ακύρωσης ταξιδιού κτλ.
Η καλύτερη ιδέα είναι την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2000 να μείνετε κοντά στο σπίτι σας. Αν πάλι σκέφτεστε να μετακινηθείτε με ιδιωτικό αυτοκίνητο δείξτε προσοχή, πέραν της απαιτουμένης, στα φανάρια και στις σιδηροδρομικές ισόπεδες διαβάσεις.
* Τι πρόκειται να κάνει το Δημόσιο
Σειρά έχουν οι δημόσιες υπηρεσίες. Επειδή ο βαθμός αντιμετώπισης του προβλήματος του 2000 είναι διαφορετικός από υπηρεσία σε υπηρεσία και βεβαίως από χώρα σε χώρα, προσπαθήστε να καταγράψετε κάθε κίνησή σας και κάθε συναλλαγή σας με το Δημόσιο. Ετσι θα αποφύγετε ταλαιπωρία σε περίπτωση λάθους.
Αν έχετε συναγερμό στο σπίτι σας, ρωτήστε τον κατασκευαστή αν ο ηλεκτρονικός μηχανισμός που τον ελέγχει είναι συμβατός με το 2000. Είναι πιθανόν, αν έχει εγκατασταθεί πριν από το 1998, να αντιμετωπίσετε προβλήματα. Αν ανήκετε στην κατηγορία των πολιτών που πανικοβάλλονται με την πρώτη άσχημη είδηση και φοβούμενοι το χειρότερο σπεύδουν στα σουπερμάρκετ και τα αδειάζουν, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα κάνετε το ίδιο, αν πιστέψετε τις φήμες που λένε ότι πιθανές δυσλειτουργίες υπολογιστών λόγω του 2000 θα προκαλέσουν έλλειψη σε βασικά είδη διατροφής. Αν λοιπόν αποφασίσετε να στοκάρετε είναι δικαίωμά σας. Προσπαθήστε όμως να διατηρήσετε φρέσκα και αμόλυντα τα τρόφιμα. Παρόμοια προσοχή χρειάζεται και για τις προμήθειες σε εμφιαλωμένο νερό.
Αν πάλι φοβάστε πρόβλημα στην παροχή ηλεκτρικού ρεύματος και αποφασίσετε να αγοράσετε γεννήτρια σύνηθες φαινόμενο κατά τη διάρκεια παλαιότερων απεργιών του προσωπικού της ΔΕΗ φροντίστε να πάρετε μια μεγάλη, γύρω στα 5.000 KW ώστε να μπορεί να αντέξει το ψυγείο και τις άλλες ηλεκτροβόρες συσκευές. Προσοχή όμως: αγοράζοντας γεννήτρια θα γλιτώσετε ενδεχομένως από το πρόβλημα του 2000 αλλά δεν είναι βέβαια ότι το ίδιο θα συμβεί και με τους εξαγριωμένους από τον θόρυβο γείτονές σας. Αν αποφεύγετε να έχετε επάνω σας ή στο σπίτι μετρητά (και καλά κάνετε) και συνηθίζετε να πληρώνετε τους λογαριασμούς σας μέσω τραπέζης, περί τα τέλη του έτους φροντίστε να βάλετε κάποια λεφτά στην άκρη. Ετσι θα μπορείτε να αντιμετωπίσετε άμεσα μικρές και μεγάλες οικονομικές ανάγκες, σε περίπτωση που υπάρξει, λόγω του προβλήματος του 2000, κάποια δυσλειτουργία με τις πιστωτικές σας κάρτες ή με επιταγές που πιθανόν εκδίδετε. Ακόμη ζητήστε από την τράπεζά σας να εκδώσει αντίγραφα των τελευταίων κινήσεων των λογαριασμών σας.
* Πώς θα προστατέψετε τις επενδύσεις σας
Ας δούμε όμως και τι μπορείτε να κάνετε για να προστατέψετε τις επενδύσεις σας ενόψει του millennium bug. Αν έχετε όλα τα λεφτά σας στο Χρηματιστήριο, δηλαδή επενδεδυμένα σε μετοχές εταιρειών, καλό θα είναι σύμφωνα με κορυφαίους χρηματιστηριακούς αναλυτές του εξωτερικού να ρευστοποιήσετε κάποια από τα χρήματά σας και να τα κρατήσετε. Οι προβλέψεις μιλούν για σοβαρές πιθανότητες να υπάρξει μικρή ή μεγαλύτερη κρίση στις χρηματιστηριακές αγορές, λόγω του προβλήματος του 2000. Αλλά ακόμη και στην περίπτωση που δεν θα υπάρξουν επιπτώσεις από το πρόβλημα, οι τάσεις με την αλλαγή του χρόνου θα είναι από λίγο ως έντονα πτωτικές, λόγω του φόβου που θα επικρατήσει και των όποιων δυσλειτουργιών.
Τέλος, αν συνηθίζετε να κάνετε όλες τις τραπεζικές σας εργασίες και τις πληρωμές των λογαριασμών μέσω electronic banking, θα πρέπει να το ξεχάσετε επί δύο μήνες και συγκεκριμένα για την περίοδο Δεκεμβρίου 1999 ως Ιανουαρίου 2000. Ετσι πρακτικά μηδενίζετε την περίπτωση λάθους σε πιθανή δυσλειτουργία του ηλεκτρονικού συστήματος τραπεζικών συναλλαγών. Προσπαθήστε να κάνετε τις αγορές σας με μετρητά ή με αντικαταβολή. Ακόμη, προσπαθήστε από 15 Δεκεμβρίου 1999 ως 10 Ιανουαρίου 2000 να αποφύγετε το ταχυδρομείο. Είναι βέβαιο ότι οι φόβοι θα αυξήσουν την κίνηση όχι μόνο στα ΕΛΤΑ αλλά και στους υπόλοιπους αντίστοιχους οργανισμούς σε όλες σχεδόν τις χώρες του κόσμου.
Οποιες και αν είναι οι επιπτώσεις από το πρόβλημα του 2000, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτές θα «χτυπήσουν» κυρίως και κατά προτεραιότητα τις χώρες όπου η πληροφορική και οι εφαρμογές των υπολογιστικών συστημάτων έχουν μεγάλη διείσδυση σε διάφορες λειτουργίες της καθημερινής ζωής. Είναι βέβαιο ότι η Ελλάδα δεν καταλαμβάνει περίοπτη θέση σε αυτό τον κατάλογο αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι είναι μια υπόθεση που δεν μας αφορά. Λίγη προσοχή και προνοητικότητα μάλλον δεν βλάπτουν.
