«Τούτο ‘δώ το καραβάκι είναι το… λεωφορείο της άγονης γραμμής. Ηρωας, όπως και όσοι μένουν σε αυτά τα νησάκια». Καλοκαιρινό πρωινό, στη γέφυρα του «Νήσος Κάλυμνος». Στο τιμόνι ο «τραγιάσκας», «κοινώς… Κώστας», και στο ραντάρ ο καπετάνιος, Γιάννης Καλαβρός· Καλύμνιος, όπως και όλο το πλήρωμα, που εγκατέλειψε την Αθήνα για να γυρίσει στις «επάλξεις». «Το “Κάλυμνος” με είχε ανάγκη και εγώ είχα ανάγκη την Κάλυμνο».
Το «Νήσος Κάλυμνος» υλοποίησε πριν από εννέα χρόνια την πρωτοβουλία που είχε ο Δήμος Καλύμνου να ενώσει, μέσω μιας ανώνυμης ναυτιλιακής εταιρείας λαϊκής βάσης, το βορειότερο με το νοτιότερο άκρο της Δωδεκανήσου. Τα ταξίδια στον Βορρά περιλαμβάνουν τη Λέρο, τους Λειψούς, την Πάτμο, το Αγαθονήσι, και το Πυθαγόρειο της Σάμου (απόπλους από την Κάλυμνο κάθε Κυριακή και Τετάρτη). Στο νότιο συγκρότημα ανήκουν η Σύμη, η Τήλος, η Νίσυρος, η Κως, και το Καστελλόριζο (τη Δευτέρα και την Παρασκευή το πλοίο ξεκινά από τη Ρόδο, ενώ την Τρίτη και το Σάββατο από την Κάλυμνο). Δύο φορές την εβδομάδα το Κάλυμνος «πιάνει» και Αστυπάλαια.
Οι μηχανές είναι στο φουλ. Ο Σακελλάρης μάς κερνά καφέ και μας μιλά για την οικογένεια που έχει αφήσει πίσω και για το Φαρμακονήσι. «Το προσεγγίζουμε κάθε δεκαπέντε ημέρες για να θυμίζουμε στους απέναντι την παρουσία μας». Ο καπετάνιος κατεβάζει τα κιάλια. Δίνει πορεία και αναλαμβάνει να ξεναγήσει το «Βήμα» στα λιμάνια της Δωδεκανήσου· όχι τα μεγάλα και πολυσύχναστα, αλλά τα μικρότερα και άγνωστα ακόμα στους πολλούς. Εξαίρεση μοναδική, τιμής ένεκεν, η Κάλυμνος. (Για περισσότερες πληροφορίες, στο τηλ. 0243 – 29612)
«Οι Καλύμνιοι δεν έχουν ανάγκη από τον τουρισμό. Είναι τοπικιστές. Ακόμα και όσοι έχουν φύγει στο εξωτερικό γυρίζουν για να χτίσουν κάτι στο νησί. Δεν ρίχνουν μαύρη πέτρα πίσω τους.
Θα σας πρότεινα να μείνετε στα “μπροστά”. Στις Μυρτιές, στο Καντούνι. Εκεί μπορείτε να κολυμπήσετε αλλά και να φάτε, απολαμβάνοντας τον ήλιο που δύει πίσω από την Τέλενδο, το μικρό νησάκι απέναντι. Για περισσότερη ησυχία συνεχίστε στον παραλιακό δρόμο. Στο τέρμα του θα συναντήσετε τον Εμπορείο.
Στα ανατολικά δεν υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο. Μόνο τον χειμώνα στο Βαθύ μπορείτε να φάτε κανένα μανταρίνι. Η κοιλάδα του είναι πολύ εύφορη, γιατί έχει και καλό νερό. Στην Πόθια το νερό είναι υφάρμυρο και κάνει μόνο για τη λάτρα.
Από φαγητό, το σίγουρο είναι ότι θα χορτάσετε χταπόδι. Να δοκιμάσετε και τα φύλλα, το… εθνικό μας πιάτο. Εμείς οι ντόπιοι προτιμούμε τα ουζερί στο λιμάνι και πάνω, στο Χωριό, στους πρόποδες του Πέρα Κάστρου. Οι ψαράδες μαζεύονται στην Ιχθυόσκαλα και πίνουν καφεδάκι με τον «κουμπάρο», τον Μιχάλη. Γεννήθηκε στη Μικρά Ασία, αλλά παντρεύτηκε Καλύμνια πριν από είκοσι πέντε χρόνια και… ξέμεινε εδώ.
Στο λιμάνι αυτήν την εποχή θα βρείτε ξιφιάδικα και γρι-γρι. Οι σφουγγαράδες μας πια μετριούνται στα δάχτυλα. Τα τελευταία χρόνια τα σφουγγάρια έχουν αρρωστήσει. Η καινούργια γενιά βγαίνει πια σε πολύ βαθιά νερά. Από 80 μέτρα και πάνω. Για να αγοράσετε βέβαια θα βρείτε, γιατί υπάρχουν ακόμα μερικοί ιδιώτες που τα επεξεργάζονται.
Από τα πανηγύρια μας τα μεγαλύτερα είναι του Αγίου Παντελεήμονα, στις 27 Ιουλίου, στο ομώνυμο μοναστήρι, και της Παναγίας, τον Δεκαπεντάγουστο στο Βαθύ και τον Αργινώντα».
Λειψοί
«Οι Λειψοί είναι μικροί και ήσυχοι. Εμπορικές σχέσεις έχουν κυρίως με τη Λέρο. Τελευταία παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των μόνιμων κατοίκων τους. Το ίδιο και στα σπίτια.
Τα μισά τα έχουμε… χτίσει εμείς, μεταφέροντας οικοδομικά υλικά. Βλέπετε, όπου υπάρχει βαπόρι υπάρχει και πολιτισμός.
Το νησί είναι γνωστό για τις σπηλιές στο Μακρονήσι, αλλά και για τις παρθένες παραλίες του. Σε μικρή απόσταση βρίσκεται η Λιεντού και η Χοχλακούρα. Διασημότερη είναι ο Πλατύς Γιαλός, με τον γαϊδάρακο – μασκότ και τα νερά με το ανοιχτό γαλάζιο χρώμα.
Για μεζεδάκια πηγαίνετε στο λιμάνι και στην πλατεία του Αϊ-Γιάννη του Θεολόγου, δίπλα στο Δημαρχείο και το Εκκλησιαστικό – Λαογραφικό Μουσείο.
Στις 23 Αυγούστου, στα «εννιάμερα της Παναγιάς», γίνεται μεγάλο πανηγύρι στη θαυματουργή Παναγιά του Χάρου την ονόμασαν έτσι γιατί δεν κρατά στην αγκαλιά της το Θείο Βρέφος, αλλά τον Εσταυρωμένο».
Αρκοί
«Τον χειμώνα οι μόνιμοι κάτοικοί του δεν ξεπερνούν τους τριάντα! Το λιμάνι του είναι απάνεμο, αλλά δεν μπορούμε να μπούμε κι έτσι η επικοινωνία γίνεται με τη λάντζα του Λευτέρη, κοινώς… Κατσαβίδι. Φρούτα, εμπορεύματα και επιβάτες κατεβαίνουν από τον καταπέλτη. Σταματάμε όμως ακόμα και για ένα δοχείο πετρέλαιο. Οταν υπάρχει επιβάτης ερχόμαστε και Κυριακή. Διαφορετικά περνάμε μόνο κάθε Τετάρτη.
Το νησί προσφέρεται για ήσυχες διακοπές. Εχει μερικά καφενεδάκια, άφθονο ψάρι και πολύ καλές παραλίες. Ειδικά εκείνη στο Μαράθι, το νησάκι απέναντι, σε κάνει να νομίζεις πως βρίσκεσαι στον… Παράδεισο!».
Αγαθονήσι
«Φθάνουμε φουλαριστοί στο νησί με τους 120 κατοίκους, το Αγαθονήσι. Λένε πως το όνομά του βγήκε από την καλοσύνη των ανθρώπων του. Παλιότερα το έλεγαν Γαϊδουρονήσι εξαιτίας του σχήματός του. Από εδώ περνάμε δύο φορές την εβδομάδα. Χειμώνα – καλοκαίρι. Οι ντόπιοι μάς περιμένουν όλοι στο λιμάνι. Το βαπόρι αποτελεί για αυτούς πηγή ζωής. Οποτε μπορούμε κάνουμε και καμιάν εξυπηρέτηση, όπως πέρυσι που μεταφέραμε δωρεάν τα λάστιχα για το λιμάνι ή παλιότερα το αυτοκίνητο του προέδρου, του Σάββα, τιμής ένεκεν. Έως πριν από λίγους μήνες ο πρώτος που αντικρίζαμε ήταν ο Δάσκαλος με το ψάθινο καπελάκι του. Μορφή του νησιού και πράκτορας του “Κάλυμνος”. Η απουσία του, αισθητή μετά τον θάνατό του. Να γυρέψετε το βιβλίο που έχει γράψει για το νησί και για την ιστορία του.
Μπορείτε να μείνετε στα λιγοστά δωμάτια του Αϊ-Γιώργη. Ψάρι υπάρχει άφθονο στο λιμάνι και στο Μεγάλο Χωριό, τον παλιότερο οικισμό του νησιού. Σε περίπτωση… καύσωνα καταφύγετε στον κόλπο του Καθολικού, στην πίσω μεριά, στέκι και καταφύγιο παντός καιρού για τους ψαράδες. Δεν σας προτείνω να κάνετε μπάνιο εδώ, γιατί απέναντι υπάρχει ιχθυοκαλλιέργεια. Προτιμήστε καλύτερα την παραλία στο λιμάνι και τους δύο κόλπους, βάλες όπως τις λέμε εμείς στα ναυτικά, που βρίσκονται εκεί κοντά».
Νίσυρος
«Το πιο δύσκολο λιμάνι είναι το λιμάνι της Νισύρου. Οταν ο καιρός είναι βορειοανατολικός, ένα λάθος να κάνεις και είσαι… υποψήφιος για να τα δώσεις έξω! Στενό το στόμιο, με ρεύματα και βράχια απέναντι. Οι φορές βέβαια που δεν έχουμε δέσει είναι ελάχιστες γιατί έχουμε πια εξοικειωθεί.
Οι περισσότεροι επισκέπτονται το νησί για το περίφημο ηφαίστειό του. Υπάρχει σύνδεση καθημερινή το καλοκαίρι με την Καρδάμαινα της Κω. Στον κρατήρα ανεβαίνουν με το λεωφορειάκι που τους περιμένει στο λιμάνι. Για ψαράκι και βουτιές οι περισσότεροι προτιμούν τους Πάλους. Αν αναζητάτε κάτι διαφορετικό, σας προτείνω τα Χοχλάκια με τα μαύρα βότσαλα και την αμμουδιά του Αγίου Αντωνίου στο Γυαλί, το νησί της ελαφρόπετρας.
Σε περίπτωση που αποφασίσετε να μείνετε εδώ το βράδυ, αξίζει τον κόπο να ανηφορίσετε μέχρι τα Νικιά, το ξεχασμένο χωριό στο Λακκί. Θα αισθανθείτε… απομονωμένοι από τον υπόλοιπο κόσμο! Η θέα στο ηφαίστειο και στο Αιγαίο θα σας κόψει την ανάσα. Και κάτι ακόμα: να κατεβείτε στην καρδιά του κρατήρα και όχι να τον χαζέψετε από ψηλά. Ετσι δεν λέει τίποτα!».
Τήλος
«Τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει αυξημένη τουριστική κίνηση. Στο λιμάνι, γνωστό ως Λιβάδια, χτίζονται συνεχώς ξενοδοχεία. Αν δεν σας ενθουσιάσει το τοπίο, μην απογοητευθείτε. Στο εσωτερικό του νησιού υπάρχει το Μεγάλο Χωριό με αρκετά παραδοσιακά σπίτια. Ο δήμαρχός του είναι πολύ δραστήριος και τρέχει για όλους. Μαζί με τα αδέρφια του έχει φτιάξει και ένα όμορφο ανθοκήπιο. Ξέρετε, η Τήλος φημίζεται για τις μισχοκαρφιές της. Τα γαρύφαλλα που λέτε εσείς.
Το νησί θεωρείται “ευλογημένο”, γιατί είναι το μόνο που έχει δικό του νερό. Το πράσινο είναι αρκετό όπως και τα περιβόλια, αλλά δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλοί για να τα φροντίσουν. Για μπάνιο να πάτε οπωσδήποτε στην Ερυστο. Παραλία τεράστια με άμμο και δέντρα. Υπάρχει και το σπήλαιο Χαρκαδιό, όπου βρέθηκαν οστά από νάνους ελέφαντες.
Πολιούχος του νησιού είναι ο Αγιος Παντελεήμονας και στη χάρη του γίνεται μεγάλο πανηγύρι στο ομώνυμο μοναστήρι. Αξίζει να το επισκεφθείτε, μόνο και μόνο για την εκπληκτική τοποθεσία του».
Σύμη
«Η Σύμη είναι ανεπτυγμένη τουριστικά. Τα τελευταία τρία χρόνια οργανώνει μάλιστα και το δικό της φεστιβάλ. Σήμα κατατεθέν της, ο πύργος με το ρολόι στην είσοδο του λιμανιού και το γαριδάκι! Κατεψυγμένο βέβαια τώρα γιατί δεν είναι η εποχή του. Οι περισσότεροι επισκέπτες έρχονται με τα ημερόπλοια από τη Ρόδο και έτσι το βράδυ υπάρχει ησυχία. Τα νεοκλασικά της είναι ξακουστά σε όλο το Αιγαίο, μαζί με το μεγάλο μοναστήρι του Πανορμίτη, που είναι και ο πολιούχος του νησιού. Η μονή διαθέτει μάλιστα και ξενώνα για όσους θέλουν να περάσουν εδώ ένα – δυο βράδια.
Παραλίες έχει θαυμάσιες. Θα πάτε με καΐκι από το λιμάνι. Ωραιότερες είναι ο Αϊ-Γιώργης με το εκκλησάκι και τον θεόρατο βράχο, η Νανού και η Μαραθούντα. Μην ξεχάσετε να δοκιμάσετε συμιακά ακούμια αν βρεθείτε στο πανηγύρι του Μεγάλου και του Μικρού Σωτήρη, όπως λένε οι ντόπιοι τα ομώνυμα μοναστήρια, στις 6 Αυγούστου».
Καστελλόριζο
«Στο Καστελλόριζο φθάνουμε πέντε ώρες μετά τον απόπλου μας από τη Ρόδο. Σημείο χαρακτηριστικό της διαδρομής, η τουρκική νησίδα Αχυδρα, από όπου περνάμε σε απόσταση αναπνοής. Στο νησί καθυστερούμε αρκετά. Τα περισσότερα από τα εμπορεύματα που μεταφέρουμε είναι χύμα. Από τρόφιμα έως οικοδομικά υλικά. Κεραμίδια, πλακάκια, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε! Ο… καζανόβας του νησιού είναι η Βαρβάρα. Από καπετάνιος στο καΐκι της έως ξενοδόχος και έμπορος. Ανθρωπος για όλες τις δουλειές.
Για κολύμπι ή μάλλον για βουτιές, οι περισσότεροι προτιμούν τον Φάρο στην είσοδο του λιμανιού. Υπάρχει βέβαια και ο Αϊ-Γιώργης, όπου μπορείτε να πάτε με βάρκα, και η περίφημη Ρω με την ανάμνηση της Κυράς της και τα πεντακάθαρα νερά. Με καΐκι θα πάτε και στο γαλάζιο σπήλαιο με τους φοβερούς χρωματισμούς. Το μεταφορικό μέσο εδώ σας είναι εντελώς άχρηστο. Μην ξεχάσετε να ανεβείτε στο Κάστρο για να απολαύσετε τη θέα. Κατηφορίζοντας κάντε μια επίσκεψη στο αρχαιολογικό και λαογραφικό μουσείο. Αξίζει τον κόπο. Στο μπακάλικο του λιμανιού ζητήστε να σας δείξουν τις ασπρόμαυρες φωτογραφίες από το προπολεμικό Καστελλόριζο. Τότε που τα αρχοντόσπιτα σκέπαζαν τον λόφο… Για ηλιοβασίλεμα ανηφορήστε ώς τον Αγιο Στέφανο. Οι απέναντι ακτές της Μικρασίας δεν απέχουν περισσότερο από ένα μίλι».
Αστυπάλαια
«Στην Αστυπάλαια ερχόμαστε δύο φορές την εβδομάδα. Τον χειμώνα το πέρασμα Καλύμνου – Αστυπάλαιας είναι πολύ άσχημο. Πρόσφατα πέρασα εδώ λίγες ημέρες μαζί με κάποιους φίλους. Ησυχο νησί, με ατμόσφαιρα οικογενειακή. Το λευκό των σπιτιών της και οι ανεμόμυλοι στο λιμάνι της θυμίζουν έντονα Κυκλάδες. Μου έκαναν εντύπωση οι λουλουδιαστές αυλές των σπιτιών και το φράγμα που έχουν φτιάξει για να κρατά το νερό.
Για κολύμπι να πάτε στη Μαλτεζάνα, στο πίσω μέρος του νησιού, 15 λεπτά από το λιμάνι. Στις υπόλοιπες παραλίες θα φθάσετε με καΐκι. Τον Δεκαπενταύγουστο στην Παναγιά την Πορταΐτισσα, κάτω από το κάστρο, γίνεται μεγάλο πανηγύρι και μάλιστα τηρούν και πολλά έθιμα».
