Η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, το έργο που θα αλλάξει τον κυκλοφοριακό χάρτη της πρωτεύουσας, βρίσκεται ήδη στην αφετηρία και δίνει το έναυσμα για την επανεκκίνηση των μεγάλων έργων νέας γενιάς που θα χαράξουν την πορεία της χώρας προς την ανάκαμψη. Στις αρχές του 2022 το ταξίδι της κατασκευής για το τεράστιο έργο, προϋπολογισμού 1,8 δισ. ευρώ, θα ξεκινήσει με τον Ομιλο ΑΒΑΞ στο τιμόνι, να αποτελεί τον απόλυτο κυρίαρχο των έργων Μετρό στην πρωτεύουσα, «τρέχοντας» και την επέκταση προς Πειραιά που αναμένεται να ολοκληρωθεί το καλοκαίρι του 2022.

Η τεχνογνωσία του Ομίλου ΑΒΑΞ

Με μια ιστορία που έχει τις ρίζες της στα μέσα του προηγούμενου αιώνα και σταθερή προσήλωση στην ποιότητα, ο Ομιλος ΑΒΑΞ έχει συνδέσει το όνομά του με ορισμένα από τα πιο εμβληματικά, αλλά και απαιτητικά έργα υποδομών της χώρας, όπως η Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου, η Αττική Οδός και φυσικά το Μετρό της Αθήνας, στα έργα του οποίου πρωταγωνιστεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες.

Ειδικότερα, ανέλαβε εξ ολοκλήρου την επέκταση της Γραμμής 2 προς Ανθούπολη και Ελληνικό (από Αγιο Αντώνιο και Αγιο Δημήτριο αντίστοιχα) και την επέκταση της Γραμμής 3, από Εθνική Αμυνα προς Δουκίσσης Πλακεντίας και από Χαϊδάρι προς Πειραιά. Οσον αφορά την επέκταση προς Πειραιά, οι τρεις πρώτοι σταθμοί σε Αγία Βαρβάρα, Κορυδαλλό και Νίκαια έχουν ήδη παραδοθεί από το καλοκαίρι του 2020 στο επιβατικό κοινό. Οι τρεις υπολειπόμενοι σταθμοί, σε Μανιάτικα, Πειραιά και Δημοτικό Θέατρο, πρόκειται να παραδοθούν το καλοκαίρι του 2022. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη, η εταιρεία ανέλαβε σημαντικό μέρος της κατασκευής για την επέκταση του Μετρό προς Καλαμαριά.

Εχοντας στη φαρέτρα του τη μακροχρόνια εμπειρία και την υψηλή τεχνογνωσία των στελεχών του, ο Ομιλος ΑΒΑΞ ως επικεφαλής της κοινοπραξίας στην οποία συμμετέχουν επίσης οι GHELLA και ALSTOM, διεκδίκησε και κέρδισε τη σύμβαση για την Α΄ φάση της Γραμμής 4, τμήμα Αλσος Βεΐκου – Γουδή. Αντικείμενο της σύμβασης αποτελεί η εκπόνηση της οριστικής μελέτης και της μελέτης εφαρμογής, η κατασκευή, η προμήθεια, η εγκατάσταση, οι δοκιμές και η θέση σε λειτουργία του ηλεκτρομηχανολογικού και σιδηροδρομικού εξοπλισμού, η συντήρηση, η εκπαίδευση του προσωπικού και η προμήθεια των ανταλλακτικών.

Το σύστημα αυτοματοποιημένης λειτουργίας θυρών αποβάθρας που θα έχει η Γραμμή 4

5.000 νέες θέσεις εργασίας

Με ορίζοντα έναρξης των κατασκευαστικών εργασιών στις αρχές του επόμενου έτους, καθώς ήδη «τρέχουν» οι οριστικές μελέτες, το μεγαλύτερο έργο υποδομής μεταφορών αυτή τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ενωση, αναμένεται να δημιουργήσει περισσότερες από 5.000 νέες θέσεις εργασίας. Οπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την τελετή συμβασιοποίησης του έργου στο Αλσος Βεΐκου, όπου και θα στηθεί ένα από τα πρώτα εργοτάξια, αποτελεί «το μεγαλύτερο δημόσιο έργο που κατασκευάζεται στην Αττική τα τελευταία 20 χρόνια».

Η πρώτη φάση της νέας γραμμής, σχήματος «U», μήκους 12,8 χλμ., θα εκτείνεται σε 4 δήμους της πρωτεύουσας και θα εξυπηρετεί 15 νέους υπόγειους σταθμούς σε Αλσος Βεΐκου, Γαλάτσι, Ελικώνος, Κυψέλη, Δικαστήρια, Αλεξάνδρας, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι, Ευαγγελισμός, Καισαριανή, Πανεπιστημιούπολη, Ιλίσια, Ζωγράφου και Γουδή. Η κλεψύδρα λοιπόν μετρά ήδη αντίστροφα για τα 8 χρόνια που είναι η συμβατική διάρκεια κατασκευής της Γραμμής 4 και η νέα «πορτοκαλί» γραμμή του Μετρό της Αθήνας θα είναι έτοιμη για τους πολίτες και τους επισκέπτες.

Ο χάρτης της «πορτοκαλί» γραμμής

Η νέα γραμμή θα συνδέσει πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου, όπως Κυψέλη, Εξάρχεια, Κολωνάκι, Γουδή, αλλά και συνοικίες όπως το Γαλάτσι, η Καισαριανή, του Ζωγράφου, εξυπηρετώντας πολλά σημαντικά κτίρια και κρίσιμες εγκαταστάσεις, όπως νοσοκομεία, τα Δικαστήρια, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το υπουργείο Πολιτισμού, τη Νομική Σχολή του ΕΚΠΑ, το Μουσείο Μπενάκη (κτίριο Κουμπάρη), το Βρετανικό Συμβούλιο, την Πανεπιστημιούπολη.

Με την κατασκευή τεσσάρων νέων σταθμών στο κέντρο της πόλης, Εξάρχεια, Ακαδημία, Κολωνάκι και Ευαγγελισμός, θα αποσυμφορηθούν υφιστάμενοι κεντρικοί σταθμοί Μετρό από τη συνεχώς αυξανόμενη ζήτηση, ιδίως δε ο σταθμός του Συντάγματος. Θα φιλοξενεί δύο σημεία ανταπόκρισης με το υπάρχον δίκτυο του Μετρό στον «Ευαγγελισμό» με τη Γραμμή 3 και στον σταθμό «Πανεπιστήμιο» της Γραμμής 2 από τον νέο σταθμό «Ακαδημία».

Υπολογίζεται πως θα εξυπηρετεί καθημερινά περίπου 340.000 επιβάτες, εκ των οποίων 125.000 θα είναι εργαζόμενοι. Η απόσταση μεταξύ Κέντρου και Πανεπιστημιούπολης θα διαρκεί μόλις 7 λεπτά, διευκολύνοντας έτσι στην καθημερινότητά τους χιλιάδες φοιτητές.

Ενα πράσινο και καινοτόμο έργο

Πολύτιμη αναμένεται η συμβολή του έργου στο περιβαλλοντικό αποτύπωμα της Αθήνας, καθώς εκτιμάται πως καθημερινά θα πραγματοποιούνται 53.000 λιγότερες μετακινήσεις με ΙΧ. Εξέλιξη ιδιαίτερα σημαντική, καθώς σε όλη την Ευρώπη τα μέσα σταθερής τροχιάς είναι η σύγχρονη απάντηση για τη μείωση της ρύπανσης στις πόλεις από τα ΙΧ, η οποία κυμαίνεται από 21% έως 30%.

Επίσης, το έργο θα επιτρέπει την ανάκτηση από το σύστημα πέδησης (φρενάρισμα) των συρμών της μη χρησιμοποιούμενης ενέργειας και την επιστροφή και επαναχρησιμοποίησή της στο δίκτυο της πόλης, ενώ και τα επίπεδα θορύβου στις περιοχές αυτές θα μειωθούν σημαντικά. Τέλος, 1.216 μεγαβατώρες ενέργειας θα εξοικονομούνται καθημερινά, οδηγώντας στην έκλυση 318 λιγότερων τόνων διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα της πόλης.

Συγχρόνως, το έργο της Γραμμής 4 θα ενσωματώνει σύγχρονες τεχνολογίες και τάσεις από τον χώρο των μεταφορών, αλλά και καινοτόμες μεθόδους κατά τη διάρκεια της κατασκευής. Η πλέον εντυπωσιακή από αυτές τις τεχνολογικές καινοτομίες θα είναι οι 20 νέοι, πλήρως αυτόνομοι και αυτόματοι συρμοί σύγχρονης αισθητικής

Υπόγεια οι εκσκαφές
Με στόχο τη μείωση της κυκλοφοριακής όχλησης, σημαντικό μέρος των εκσκαφών για την κατασκευή του έργου θα γίνεται υπόγεια, και όχι με τη μέθοδο ανοικτού ορύγματος (cut & cover) όπως σε προηγούμενα έργα Μετρό, πρακτική που θα επιτρέπει την ελάχιστη δυνατή κατάληψη χώρου στα κατά τόπους εργοτάξια. Με την ταυτόχρονη χρήση δύο ολοκαίνουργων μηχανημάτων διάνοιξης σηράγγων (TBM), οι γνωστοί μας μετροπόντικες, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις θα περιοριστούν στο ελάχιστο και δεν θα θυμίζουν σε τίποτα τα εργοτάξια των Γραμμών 2 και 3.
Τα δύο πρώτα εργοτάξια θα στηθούν στα δύο άκρα της γραμμής, ώστε να υποδεχθούν τους δύο μετροπόντικες. Ο πρώτος εργοταξιακός χώρος του έργου έχει ήδη στηθεί στην Κατεχάκη, όπου θα βρίσκεται το «στρατηγείο» της αναδόχου κοινοπραξίας, ενώ ο επόμενος θα βρίσκεται στο δυτικό άκρο, στη Λεωφόρο Βεΐκου. Βάσει του σχεδιασμού, τα δύο TBM θα «συναντηθούν» στην περιοχή του Ευαγγελισμού, προκειμένου να αποσυναρμολογηθούν για να χρησιμοποιηθούν σε μελλοντικά projects.

Ψηφιακό μοντέλο
Σε επίπεδο κατασκευής θα αξιοποιηθούν καινοτόμες ψηφιακές τεχνολογίες. Από τη Γραμμή 4 θα ξεκινήσει στη χώρα μας η εφαρμογή του μοντέλου Building Information Modeling (ΒΙΜ). Το BIM συγκεντρώνει όλα τα φυσικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά μιας υποδομής και δημιουργεί ένα ψηφιακό μοντέλο, το οποίο μπορεί να προσομοιάσει τη λειτουργία της υποδομής σε διαφορετικά σενάρια. Ετσι, δίνεται η δυνατότητα τόσο στον κατασκευαστή όσο και στον διαχειριστή της υποδομής να λαμβάνει αποφάσεις σε όλο τον κύκλο ζωής της υποδομής με το μικρότερο δυνατό περιθώριο λάθους, συμβάλλοντας στην εξοικονόμηση πόρων. Χάρη στο BIM, η Γραμμή 4 του Μετρό θα αποτελεί υπόδειγμα τεχνικού σχεδιασμού, αποδοτικότητας, κατασκευαστικής διαχείρισης και αρτιότητας.

Η Γραμμή 4 του Μετρό είναι αναμφίβολα ένα εμβληματικό έργο μεγάλου βεληνεκούς, με σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινότητα των πολιτών, καθώς θα επανασχεδιάσει ριζικά τον χάρτη των μετακινήσεων της Αθήνας. Παράλληλα αποτελεί μια κατασκευαστική και τεχνολογική πρόκληση μέσω της οποίας επιβεβαιώνονται η δυναμική και η τεχνογνωσία του Ομίλου ΑΒΑΞ, καθιστώντας τον βασικό κατασκευαστή έργων σταθερής τροχιάς στη χώρα και ισχυρό διεκδικητή έργων υποδομών γενικότερα, τα οποία αποτελούν εφαλτήριο ανάπτυξης και απασχόλησης για τα χρόνια που έρχονται.

Οι πρώτοι συρμοί «χωρίς οδηγό»

Θα είναι οι πρώτοι συρμοί «χωρίς οδηγό» που θα δουν οι Αθηναίοι, χάρη στα σύγχρονα συστήματα σηματοδότησης και ελέγχου συρμών (ATC) και αυτόματης επιτήρησης συρμού (ATS). Επίσης, θα είναι κατασκευασμένοι σχεδόν πλήρως από ανακυκλώσιμα υλικά, φιλικά προς το περιβάλλον. Για την εξασφάλιση της μέγιστης ασφάλειας των επιβατών και στις αποβάθρες των σταθμών θα τοποθετηθεί σύστημα αυτοματοποιημένης λειτουργίας θυρών αποβάθρας (platform screen doors), οι οποίες θα λειτουργούν ταυτόχρονα με τις θύρες των συρμών, όπως εφαρμόζεται άλλωστε σε πολλά δίκτυα μετρό σε όλο τον κόσμο.