Με… παρτίδα σκάκι, όπου κάθε κίνηση είναι στρατηγική και μελετημένη, μοιάζει η μάχη του ανταγωνισμού στην εγχώρια αγορά του οργανωμένου λιανεμπορίου τροφίμων.

Τον τόνο δίνουν οι εξαγορές, οι οποίες πήραν τη «μορφή χιονοστιβάδας» μετά την πανδημία και επιτάχυναν την τάση συγκέντρωσης του κλάδου που ξεκίνησε στα πέτρινα χρόνια των Μνημονίων.

Αρχικά με την Ατλάντικ της οικογένειας Αποστόλου και ύστερα με δύο από τις πιο εμβληματικές αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τον Βερόπουλο και τον Μαρινόπουλο, οι οποίες πέρασαν σε νέους ιδιοκτήτες (τον όμιλο ΜΕΤΡΟ της οικογένειας Παντελιάδη και τον Σκλαβενίτη, αντίστοιχα).

Οι ανατροπές συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Οι μεγάλες αλυσίδες βάζοντας το χέρι στην τσέπη επιχειρούν να εκμεταλλευθούν τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Και είναι αρκετές, αφού όταν κάθισε η σκόνη της πανδημίας που φούσκωσε τα ταμεία όλων των επιχειρήσεων τροφίμων, άρχισαν να αποκαλύπτονται οι… αδύναμοι κρίκοι.

Οι διεργασίες που κυοφορούνταν στο παρασκήνιο εδώ και δύο χρόνια παίρνουν πλέον σάρκα και οστά, και όπως δείχνουν κορυφώνονται μέσα στο 2025. Μια χρονιά που τείνει να εξελιχθεί σε ορόσημο για τον κλάδο, αφού εκτιμάται ότι παράλληλα θα… χτυπήσει νέα ιστορικά ρεκόρ εσόδων, σπάζοντας το φράγμα των 15 δισ. ευρώ!

Τα νέα καυτά deals στα σούπερ μάρκετ

Στον νέο γύρο συγκέντρωσης ξεχωρίζει η επικείμενη εξαγορά του 100% της Κρητικός από τη Μασούτης. Η συμφωνία προβλέπει τη μεταβίβαση όλου του δικτύου της Κρητικός, εταιρικών και μη καταστημάτων, καθώς και των 8 κέντρων διανομής της εταιρείας.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η δεσμευτική προσφορά αναμένεται να υποβληθεί τις αμέσως επόμενες εβδομάδες, ώστε στη συνέχεια η συμφωνία να πάει προς έγκριση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού. Με την εξαγορά η βορειοελλαδίτικη αλυσίδα θα διπλασιάσει το μέγεθός της, ανεβάζοντας τον τζίρο της στα επίπεδα των 2 δισ. ευρώ.

Η δεύτερη και πιο ηχηρή κίνηση ήρθε από τον Νίκο Θ. Βαρδινογιάννη του ομίλου AVE. Μέσα από τη Retail & More που διαχειρίζεται τα σήματα της γαλλικής αλυσίδας Carrefour, έδωσε τα χέρια με τον Γιώργο Βερούκα για την απόκτηση του 40% του ομίλου Bazaar, έναντι τμήματος που κυμαίνεται μεταξύ 25 εκατ. ευρώ και 32 εκατ. ευρώ. Η συμφωνία είναι μη δεσμευτική και αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τέλος του έτους.

Στελέχη του λιανεμπορίου προβλέπουν πως ο κύκλος των εξαγορών θα συνεχισθεί και το επόμενο διάστημα. Η όποια παύση απλά θα αποτελεί μια άνω τελεία. Ηδη, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκονται σε εξέλιξη μια σειρά από συνομιλίες, ενώ στην εξίσωση λέγεται πως μπαίνουν και επενδυτικά κεφάλαια που φιλοδοξούν να παίξουν τον ρόλο στρατηγικού συνεργάτη.

Είναι νωπή άλλωστε η δήλωση του προέδρου της Ενωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδας και επικεφαλής του ομίλου METRO ΑΕΒΕ Αριστοτέλη Παντελιάδη σε πρόσφατη δημόσια τοποθέτησή του, όπου ανέφερε χαρακτηριστικά πως «ανοίγει ένας νέος κύκλος συγκέντρωσης».

«Μέσα στα επόμενα 3 έως 5 χρόνια», όπως τόνισε, «η εικόνα της αγοράς θα είναι τελείως διαφορετική. Οι μεγάλοι όμιλοι αποκτούν σαφές πλεονέκτημα κλίμακας, ενώ οι μεσαίοι παίκτες θα πρέπει είτε να ενισχυθούν είτε να αναζητήσουν συμμαχίες»…

Και η έκπληξη…

Παράγοντες του κλάδου δεν αποκλείουν και ένα πολύ μεγάλο deal, το οποίο θα κάνει αίσθηση και θα αλλάξει – για πολλοστή φορά – τον χάρτη των σούπερ μάρκετ. Παρότι μέχρι σήμερα δεν έχει επιβεβαιωθεί η σχετική φημολογία, εν τούτοις όλοι υπογραμμίζουν πως η δημιουργία μεγαλύτερων ομίλων, οι οποίοι θα έχουν το μέγεθος να σταθούν στον σκληρό ανταγωνισμό, είναι… μονόδρομος.

Επιθετικά κινούνται όλοι οι μεγάλοι παίκτες, σκανάροντας την αγορά για νέες ευκαιρίες. Δυναμικό πλάνο ανάπτυξης έχει στα σκαριά ο Σκλαβενίτης, ο οποίος φέρεται να δρομολογεί επενδύσεις άνω των 500 εκατ. ευρώ για την επόμενη τριετία.

Ετοιμα γεύματα

Στο επίκεντρο βρίσκεται η δημιουργία ενός υπερσύγχρονου εργοστασίου έτοιμων γευμάτων, με ημερήσια δυναμικότητα 250.000 μερίδων, ενώ προχωρεί και η ανέγερση νέων, τεράστιων logistics hubs: ένα κέντρο 74.766 τ.μ. στο Θριάσιο, ένα 42.000 τ.μ. στη Μαγούλα για τις ανάγκες της θυγατρικής εταιρείας χαρτικών Γλάρος, και ένα mega logistics center 125.000 τ.μ. στον Ασπρόπυργο.

Ξεχωρίζει και η αξιοποίηση του παλιού εργοστασίου της Πίτσος στην περιοχή του Ρέντη, για τη δημιουργία ενός σύγχρονου εμπορικού κέντρου με πολλαπλές χρήσεις.

Αναδιάρθρωση

Σε δημιουργικό οίστρο βρίσκεται και η ΑΒ Βασιλόπουλος, η οποία επιταχύνει την υλοποίηση του πενταετούς στρατηγικού της πλάνου. Έμφαση δίδεται στην αναδιάρθρωση του δικτύου της, με επίκεντρο την ενίσχυση του δικτύου franchise. Μέχρι σήμερα, η εταιρεία έχει επενδύσει πάνω από 30 εκατ. ευρώ σε 8 νέα καταστήματα και 10 ανακαινίσεις, ενώ παράλληλα έχει τερματίσει τη λειτουργία 11 μη αποδοτικών καταστημάτων.

Η επέκταση του δικτύου franchise είναι κεντρικός πυλώνας, με 115 νέα καταστήματα από το 2023 και στόχο τα 410 έως το τέλος του 2025. Εμφαση δίδεται και στην omnichannel εμπειρία και την ανάπτυξη σε τουριστικές περιοχές, παρά τις προκλήσεις από το αυξημένο λειτουργικό κόστος και την έλλειψη προσωπικού.

Στη Μύκονο

Τις επενδύσεις συνεχίζει και ο όμιλος METRO της οικογένειας Παντελιάδη. Στα έργα που ξεχωρίζουν είναι η έναρξη λειτουργίας του καταστήματος στο Ηράκλειο της Κρήτης το 2026, καθώς και η επέκταση στην Κύπρο με ένα δεύτερο cash & carry στη Λευκωσία τον επόμενο χρόνο.

Την ίδια στιγμή, ο όμιλος επεκτείνει το δίκτυο franchise «local» με τη δημιουργία 30 νέων σημείων (θα φθάσουν τα 70 στο τέλος του 2025), κυρίως σε τουριστικά νησιά υψηλής επισκεψιμότητας (το πρώτο τέτοιο κατάστημα ανοίγει στη Μύκονο). Επιπρόσθετα, βρίσκεται σε εξέλιξη πρωτοβουλία για την ανέγερση νέου logistics center στη Μαγούλα, επιφάνειας 45.000 τ.μ., μια επένδυση ύψους 70 εκατ. ευρώ.

Στη στρατηγική της κατασκευής νέων καταστημάτων από το μηδέν σε κομβικές περιοχές συνεχίζει να κινείται η Lidl Ελλάς, η οποία είχε εκπονήσει επενδύσεις άνω των 200 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2024-2025. Κομβικής σημασίας θεωρείται για τη γερμανική αλυσίδα και η κατασκευή σύγχρονου κέντρου logistics στην Ελευσίνα έκτασης 60.000 τ.μ. που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2029.

Στο στόχαστρο

Στην αντεπίθεση ύστερα από ένα διάστημα αναδίπλωσης περνά και η αλυσίδα Πέντε. Η εταιρεία, που είναι περισσότερο γνωστή με την επωνυμία Γαλαξίας, βρίσκεται σύμφωνα με πληροφορίες στην τελική ευθεία για την εξαγορά των σουπερμάρκετ Παπαγεωργίου στα Ιωάννινα.

Παράλληλα, η εταιρεία εξετάζει και άλλες εξαγορές σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας, όπως η Καλαμάτα, η Σπάρτη, η Λευκάδα και η Κέρκυρα.

ΛΙΑΝΕΜΠΟΡΙΟ Vs ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ

Ο υπόγειος πόλεμος στα… ράφια για την τσέπη του καταναλωτή

Σε μια εποχή όπου ο πληθωρισμός και η ακρίβεια απειλούν την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, μια σκληρή αλλά αθέατη διαμάχη βρίσκεται σε εξέλιξη: λιανεμπόριο και προμηθευτές (βιομηχανία) διαπραγματεύονται πολλές φορές με έντονο τρόπο για καλύτερες τιμές και προσφορές. Ο καθένας φυσικά προσπαθεί να κερδίσει το περισσότερο, ωστόσο δεν είναι πάντα εύκολο. Στο εξωτερικό η κατάσταση… μυρίζει μπαρούτι. Κάποιες φορές μάλιστα τα πράγματα μπορεί να ξεφύγουν.

Αυτό συνέβη και πριν από περίπου ενάμιση χρόνο, στις αρχές του 2024, στην κορύφωση του πληθωριστικού κύματος. Τότε η Carrefour στη Γαλλία έκανε κάτι σχεδόν αδιανόητο, χρησιμοποιώντας την ισχύ της. Σε μια κίνηση υψηλού ρίσκου, απέσυρε τα προϊόντα της PepsiCo από τα καταστήματά της, δίνοντας για πρώτη φορά στη δημοσιότητα μια διαφωνία που μέχρι πρότινος παρέμενε μυστική.

Η διαμάχη, αν και προσωρινή, έδωσε το σήμα για όσα θα ακολουθούσαν. Υστερα από ένα δραματικό τρίμηνο ανταλλαγής αλληλοκατηγοριών για το ποια εταιρεία ευθύνεται για τη διακοπή συνεργασίας τους, οι δύο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία.

Οχι σε υπερβολικές αυξήσεις

Ακόμα και σήμερα ωστόσο, μεγάλοι λιανέμποροι όπως η Ahold Delhaize (μητρική της ΑΒ Βασιλόπουλος) διαμηνύουν πως δεν θα δεχθούν αδικαιολόγητες αυξήσεις τιμών από τις πολυεθνικές, επιμένοντας ότι προτεραιότητα είναι η αύξηση των πωλήσεων και όχι των τιμών. «Είναι λάθος να στηρίζεις την ανάπτυξη στις ανατιμήσεις» δήλωσε πρόσφατα στο Reuters ο CEO της Ahold, Frans Muller. Μάλιστα, με εσωτερικές ομάδες που παρακολουθούν τις εξελίξεις στις τιμές ενέργειας, εμπορευμάτων και εργατικού κόστους, οι αλυσίδες σουπερμάρκετ έχουν πλέον τα εργαλεία να αμφισβητήσουν τις απαιτήσεις των προμηθευτών.

Από την άλλη πλευρά, οι πολυεθνικές αντιμετωπίζουν αύξηση κόστους σε πρώτες ύλες όπως ο καφές, το κακάο και η ενέργεια. Ο CEO της Beiersdorf (Nivea), Vincent Warnery, αποκάλυψε πως οι retailers σε αγορές όπως η Γερμανία και η Γαλλία όχι μόνο αρνήθηκαν αυξήσεις, αλλά απαίτησαν και μειώσεις τιμών – φτάνοντας μέχρι την απόσυρση προϊόντων από τα ράφια. Η πίεση αυτή κόστισε στην Beiersdorf 2 ποσοστιαίες μονάδες από την ανάπτυξή της στην Ευρώπη.

Η ιδιωτική ετικέτα

Παρόμοιες εντάσεις καταγράφονται και σε άλλες εταιρείες: η Heineken επηρεάστηκε αρνητικά από διαμάχες τιμολόγησης, ενώ η Procter & Gamble ανακοίνωσε νέες αυξήσεις τιμών σε ποσοστό περίπου 5% στις ΗΠΑ για να καλύψει τα κόστη από δασμούς. Σε αυτόν τον πόλεμο, οι λιανέμποροι έχουν βρει το πιο ισχυρό τους όπλο: τις ιδιωτικές ετικέτες (private labels). Αυτά τα προϊόντα αποτελούν πλέον το αντίπαλο δέος των επώνυμων brands, προσφέροντας μια εναλλακτική λύση στους καταναλωτές και μια σημαντική διαπραγματευτική δύναμη στις ίδιες τις αλυσίδες.

Πέρα από την ανάπτυξη ιδιωτικών ετικετών, οι ευρωπαϊκοί όμιλοι λιανεμπορίου σχηματίζουν στρατηγικές συμμαχίες ώστε να αυξήσουν τη διαπραγματευτική τους ισχύ. Η Carrefour ανακοίνωσε πρόσφατα την ίδρυση της Concordis – μιας νέας ευρωπαϊκής αγοραστικής συμμαχίας – σε συνεργασία με την Coopérative U, με στόχο την προσθήκη ακόμα περισσότερων μελών.