Βαγγέλης Πρατικάκης

Ιταλοί ερευνητές ανακοίνωσαν ότι ξεκινούν εξετάσεις DNA σε έναν σκελετό που βρέθηκε στη Φλωρεντία και ενδέχεται να ανήκει στην Λίζα Γκεραντίνι, τη γυναίκα που πιστεύεται ότι πόζαρε για τη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι.

Τα ανθρώπινα μάτια μάλλον δεν θα έβλεπαν ένα άσπρο κουνελάκι που τρέχει στο χιόνι, όμως οι σκύλοι και ειδικά οι γάτες πιθανότατα θα μπορούσαν: ερευνητές που εξέτασαν τα μάτια μιας πληθώρας θηλαστικών διαπιστώνουν ότι πολλά είδη περιέργως βλέπουν και στο υπεριώδες τμήμα του φάσματος. Υπάρχουν εξάλλου αναφορές και για ανθρώπους που αποκτούν αυτή την ικανότητα έπειτα από επέμβαση για καταρράκτη.

Πριν από περίπου τέσσερις αιώνες, ο μεγάλος αστρονόμος Γαλιλαίος Γαλιλέι παρατήρησε κάτι περίεργο: με γυμνό μάτι, η Αφροδίτη φαίνεται μεγαλύτερη από τον Δία, ενώ το τηλεσκόπιο δείχνει το ακριβώς αντίστροφο. Η αστρονομική οφθαλμαπάτη δείχνει επιτέλους να εξηγείται: η Αφροδίτη φαίνεται δυσανάλογα μεγάλη επειδή είναι ένα λαμπερό αντικείμενο που εμφανίζεται σε σκούρο φόντο.

Σε μια από τις «τελευταίες παρθένες εκτάσεις της Αφρικής», το δύσβατο και επικίνδυνο δάσος Μπίλι-Ουέλε στα βόρεια της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό, ερευνητική αποστολή ανακάλυψε τον μεγαλύτερο ίσως πληθυσμό χιμπατζήδων στην Αφρική, αποτελούμενο από χιλιάδες ή δεκάδες χιλιάδες άτομα. Είναι μια από τις τελευταίες «μεγα-κοινότητες» χιμπατζήδων, με ξεχωριστές συνήθειες και έθιμα.

Μόλις μια εβδομάδα μετά την ανακοίνωση ερευνητών από την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ ότι δημιούργησαν «ολοδύναμα» βλαστικά κύτταρα απλά υποβάλλοντας ενήλικα κύτταρα σε στρες, γενετιστές στο Χάρβαρντ που επέβλεψαν την πρώτη εκείνη μελέτη αναφέρουν ότι δοκιμάζουν τη ριζοσπαστική μέθοδο σε ανθρώπινα κύτταρα, και τα αποτελέσματα δείχνουν ενθαρρυντικά.

Οι ρίζες των δέντρων στα ορεινά δάση δεν αποκλείεται να παίζουν ρόλο στη σταθεροποίηση του παγκόσμιου κλίματος, προτείνουν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. Η μελέτη τους δείχνει ότι οι ρίζες βοηθούν στη μείωση του ατμοσφαιρικού διοξειδίου του άνθρακα όταν οι θερμοκρασίες είναι υψηλές.

Οι περισσότεροι γαλαξίες που μπορούμε να διακρίνουμε στο όριο του ορατού Σύμπαντος είναι υπέρλαμπροι γίγαντες εντελώς διαφορετικοί από τον δικό μας Γαλαξία. Για πρώτη φορά, αμερικανοί αστρονόμοι κατάφεραν να παρατηρήσουν άμεσα έναν «κανονικό» αρχέγονο γαλαξία, ο οποίος δεν αποκλείεται να μοιάζει με τον Μίλκι Ουέι στα αρχικά στάδια του σχηματισμού του.

Η Ινδία ανακοίνωσε την πρόθεσή της να φιλοξενήσει μια διεθνή ερευνητική εγκατάσταση που θα αναζητήσει τα φευγαλέα βαρυτικά κύματα, των οποίων η ύπαρξη προβλέφθηκε το 1916 από τον Άινσταϊν αλλά μέχρι σήμερα παραμένει ανεπιβεβαίωτη.

Ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στην ιστορία της ανθρωπότητας ήταν η μεγάλη έξοδος του Homo sapiens από το λίκνο της Αφρικής πριν από μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια. Φαίνεται όμως ότι το ταξίδι ήταν μετ'επιστροφής: Γενετική μελέτη αποκαλύπτει ένα κύμα μεταγενέστερης μετανάστευσης που οδήγησε κατοίκους της Ευρασίας μέχρι το νοτιότερο άκρο της Αφρικής πριν από 3.000 χρόνια.

Στην αρχή υπήρχαν οι φωτοδίοδοι από πυρίτιο, μετά ήρθαν οι φωτοδίοδοι από οργανικά πολυμερή. Γάλλοι ερευνητές αναφέρουν τώρα ότι προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα δοκιμάζοντας το πρώτο LED που αποτελείται από ένα και μόνο οργανικό μόριο.

Πριν καν ολοκληρωθούν οι δοκιμές μοσχευμάτων δέρματος που καλλιεργούνται στο εργαστήριο από κύτταρα του ίδιου του ασθενή, ερευνητές στην Ελβετία αναφέρουν ότι προχώρησαν ένα βήμα παραπέρα: καλλιέργησαν το πρώτο μόσχευμα δέρματος που περιέχει τα δικά του αιμοφόρα και λεμφοφόρα αγγεία.

Οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν να βλέπουν ακόμα και σε μεγάλη ηλικία, δείχνει μελέτη παιδιών στην Ινδία που είχαν γεννηθεί με καταρράκτη και χειρουργήθηκαν σε ηλικία άνω των επτά ετών. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ο εγκέφαλος είναι πιο ευέλικτος από ό,τι τον θέλει ένα παραδοσιακό «δόγμα» της νευρολογίας.

Σε μια εξέλιξη που χαρακτηρίζεται «επαναστατική» από ανεξάρτητους ειδικούς, ερευνητές στην Ιαπωνία αναφέρουν ότι εφηύραν μια νέα, δραστικά απλούστερη συνταγή για την παραγωγή πολυδύναμων βλαστικών κυττάρων: απλώς εξέθεσαν ενήλικα κύτταρα σε στρες βουτώντας τα σε οξύ.

Σε μια ακόμα μελέτη που πειραματίζεται με βλαστοκύτταρα για την αντιμετώπιση της φαλάκρας, αμερικανοί ερευνητές αναφέρουν ότι κατάφεραν για πρώτη φορά να μετατρέψουν ανθρώπινα κύτταρα δέρματος σε τριχοθυλάκια, τα οποία έδωσαν μάλιστα υποτυπώδεις τρίχες.

Πιθανότατα τα πιο νωθρά θηλαστικά στον πλανήτη, οι βραδύποδες μοιάζουν να περνούν όλη τη ζωή τους σε αργή κίνηση. Μια φορά την εβδομάδα, όμως, κάνουν το μεγάλο κόπο να κατέβουν από τα δέντρα για να κάνουν κακά τους -μια συνήθεια που παραμένει ανεξήγητη εδώ και καιρό. Νέα μελέτη προτείνει τώρα τη θεωρία ότι το παράξενο τελετουργικό της τουαλέτας βοηθά συμβιωτικούς οργανισμούς, οι οποίοι προσφέρουν στον βραδύποδα λίγες επιπλέον θερμίδες.

H θερμοπυρηνική έκρηξη ενός γερασμένου άστρου στις 21 Ιανουαρίου συνέβη τόσο κοντά στη Γη ώστε έγινε ορατή με ένα μικρό τηλεσκόπιο στο συννεφιασμένο Λονδίνο -και δεν αποκλείεται να γίνει τόσο λαμπρή ώστε να είναι ορατή με απλά κυάλια. Το σουπερνόβα, το πιο κοντινό που έχει γίνει αντιληπτό από το 1987, βρίσκεται σε έναν γειτονικό γαλαξία σε απόσταση μόλις 11,4 εκατομμυρίων ετών.

Ρύγχος μακρύ, σώμα γκρίζο προς το ροζ, μικρά, σχεδόν τυφλά μάτια. Για πρώτη φορά από το 1918, ερευνητές στη Βραζιλία αναφέρουν ότι ανακάλυψαν ένα νέο είδος δελφινιού στη λεκάνη του Αμαζονίου. Το ποταμίσιο θηλαστικό διέφευγε ως σήμερα της προσοχής τους λόγω της μεγάλης ομοιότητας με το κύριο είδος δελφινιού που επιζεί στα θολά νερά της περιοχής.

Είναι μια περίπτωση κοσμικού ταοϊσμού: η αποστολή Cassini της NASA απαθανάτισε τις δραματικές αντιθέσεις στο πρόσωπο του Ιαπετού, ενός δορυφόρου του Κρόνου του οποίου η επιφάνεια μοιάζει με το σύμβολο του Γινγκ και Γιανγκ στην κινεζική φιλοσοφία.

Το μεγαλύτερο νέφος αερίων που γνωρίζουμε στο Σύμπαν, το οποίο έγινε ορατό χάρη στο φως ενός κοσμικού φάρου, δεν αποκλείεται να είναι ένα από τα αχανή νήματα που πιστεύεται ότι συνδέουν τους γαλαξίες στον λεγόμενο «κοσμικό ιστό», την αδρή υφή του Σύμπαντος.

Ερευνητές στην Κίνα αναφέρουν ότι κατέγραψαν σε βίντεο έναν σφαιρικό κεραυνό, ένα μυστηριώδες φαινόμενο για το οποίο υπάρχουν πολλές ανεκδοτολογικές αναφορές αλλά ελάχιστες αξιόπιστες παρατηρήσεις. Η φασματοσκοπική ανάλυση συμφωνεί μάλιστα με μια πρόσφατη θεωρία, σύμφωνα με την οποία οι πύρινες σφαίρες δημιουργούνται όταν ένας κανονικός κεραυνός εξαερώσει τη σκόνη στο έδαφος.