ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ

Κλείνει μια χρονιά, στο τέλος της οποίας εμφανίστηκε και η στήλη αυτή. Ο λίγος χρόνος που υπάρχει θα καθιστούσε μη σοβαρό έναν δικό της «απολογισμό», γι’ αυτό θα επιχειρήσω έναν πολιτικό απολογισμό του έτους με τα μάτια των πολιτών. Φυσικά δεν είμαι εξουσιοδοτημένος απ’ αυτούς, ούτε με ενημέρωσαν απ’ ευθείας οι ίδιοι. Όμως, η στήλη είναι παραπολιτική – δηλαδή ακόμη περισσότερο πολιτική – κι έτσι θα το κάνω με «παραπολιτικό» τρόπο. Προσπαθώντας να αποκαλύψω τα κρυμμένα μηνύματα των μετρήσεων, ώστε να δούμε πώς βλέπουν οι Έλληνες την πολιτική κατάσταση και τι σημαίνει αυτό για την χρονιά που μπαίνει τα μεσάνυχτα.

Όλοι στέκονται σε ένα παγιωμένο τοπίο που δείχνουν όλες οι έρευνες. Το κυβερνών κόμμα μόνο πρώτο, με μεγάλη απόσταση από το δεύτερο, αλλά και από την αυτοδυναμία. Και μια αντιπολίτευση αδύναμη, με το ΠαΣοΚ να είναι επικεφαλής της, αλλά να μην δείχνει ικανό να διεκδικήσει κάτι και να κινδυνεύει μάλιστα από άγνωστους νέους παίκτες. Κι αυτό δημιουργεί την εντύπωση ότι όταν φτάσουν οι εκλογές, που θεωρητικά απέχουν ενάμιση χρόνο, με την αναπόφευκτη πόλωση, τα κυβερνητικά διλήμματα και τα πολιτικά αδιέξοδα, η Νέα Δημοκρατία θα τα πάει καλύτερα. Έχει όμως πει η στήλη ότι αυτή η «γραμμική» αντίληψη δεν είναι σωστή κι ότι όλα τα υπόλοιπα στοιχεία των ερευνών, πολλά από τα οποία δεν δημοσιεύονται, δείχνουν μάλλον ότι είναι το κυβερνών κόμμα που βρίσκεται σε δύσκολη θέση. Τα συζήτησα χθες με τον φίλο μου τον δημοσκόπο, ο οποίος και εμπειρία, αλλά και πολλές πληροφορίες έχει.

Πρώτα απ’ όλα, ένα εύρημα, που δείχνει να είναι μη αναστρέψιμο, είναι ότι τα δύο τρίτα της κοινής γνώμης είναι απολύτως απέναντι στην κυβέρνηση, κι αυτό δημιουργεί ένα «ταβάνι» γι’ αυτήν, αρκετά χαμηλότερο από το ένα τρίτο. Βέβαια, αυτός ο αριθμός όταν μεταφραστεί σε εκλογικό αποτέλεσμα, θα μεταβληθεί ανάλογα με το πόσοι από αυτούς που δεν υπάρχει περίπτωση να ψηφίσουν τη σημερινή εξουσία, δεν θα πάνε καν να ψηφίσουν. Αλλά αν κάτι θα διακινδυνεύαμε να προβλέψουμε, είναι ότι και στο καλύτερο σενάριο για την ΝΔ, η αυτοδυναμία δεν είναι εφικτή.

Επί μέρους ποιοτικά στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτήν την εικόνα. Ας πούμε, είναι δεδομένο ότι ο κόσμος πιστεύει ότι η οικονομία της χώρας πηγαίνει καλύτερα κι αυτό κάνει τους κυβερνητικούς αισιόδοξους. Αν όμως έβλεπαν ότι ταυτόχρονα τα δυο τρίτα της κοινωνίας θεωρούν ότι η δική τους οικονομική κατάσταση δεν βελτιώνεται, σε βαθμό που να αυτοπροσδιορίζονται ως φτωχοί, θα έπρεπε να ανησυχούν πολύ. Γιατί είναι άλλο να νοιώθεις φτωχός σε μια χώρα που πιστεύεις ότι είναι σε κρίση, κι άλλο να πιστεύεις ότι βγήκαμε από την κρίση και υπάρχει πλούτος αλλά δεν φτάνει σε σένα. Είναι αυτοκτονικό λάθος, μου έλεγε ο φίλος μου, να αγωνίζεσαι να πείσεις ανθρώπους που οι ίδιοι είναι πεπεισμένοι ότι η οικονομική τους κατάσταση δεν είναι καλή, ότι η γενική οικονομική κατάσταση είναι θαυμάσια. Τους πείθεις ότι αυτοί είναι αδικημένοι – πράγμα που άλλωστε ισχύει και στην πραγματικότητα.

Ένα άλλο στοιχείο που αποτελεί μεγάλο πρόβλημα για την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι η εμπεδωμένη πλέον πεποίθηση στους πολίτες ότι η διαφθορά έχει χτυπήσει κόκκινο. Και ότι την αξιολογούν ως ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα της χώρας. Βολεύονται πολλοί με το κλισέ «It’s the economy, stupid!» και πιστεύουν ότι αυτό τελικά θα βαρύνει, αλλά εκτός από το ότι ο κόσμος δεν αντιλαμβάνεται την οικονομική κατάσταση με τον τρόπο που την παρουσιάζουν, λέει ταυτόχρονα ότι τον ενδιαφέρουν πολύ κι άλλα πράγματα, στα οποία βαθμολογεί την κυβέρνηση με πολύ κάτω από την βάση. Ίσως, λοιπόν, «να μην είναι τελικά – μόνο – η οικονομία».

Ο συνδυασμός αντιλήψεων για την οικονομία και τη διαφθορά αντικατοπτρίζεται και στη στάση των πολιτών απέναντι στις αγροτικές κινητοποιήσεις. Το 80% συμφωνεί με τα αιτήματα των αγροτών, αν και σίγουρα δεν τα καταλαβαίνει καν καλά και – το πιο εντυπωσιακό και πρωτοφανές – πάνω από το 60% εγκρίνει το κλείσιμο των δρόμων. Ο «κοινωνικός αυτοματισμός» στράφηκε εναντίον της κυβέρνησης, αφού η πλειοψηφία τα βάζει μ’ αυτήν και με την αστυνομία, ακόμη κι όταν προφανώς δεν φταίει, για την ταλαιπωρία που υφίσταται. Ποτέ δεν υπήρξε από τους πολίτες τέτοια ανοχή σε ενέργειες που άμεσα βλάπτουν τους ίδιους. Και σ’ αυτό σημαντική συμβολή έχει η εικόνα περί κυβερνητικής διαφθοράς που προκάλεσε το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ και «κόλλησε» και στα όσα θύμωσαν τους ανθρώπους στην υπόθεση των Τεμπών και στα όσα αποκαλύπτονται για τις υποκλοπές, για τις οποίες αρχικά ήταν σχετικά αδιάφοροι.

Και τέλος, ένα άσχημο συμπέρασμα βγαίνει για τον ίδιο τον πρωθυπουργό. Χαίρονται και προβάλλουν οι κυβερνητικοί την «καταλληλότητά» του, αλλά παραβλέπουν δυο άλλα δεδομένα των ερευνών. Ότι οι πολίτες τον βρίσκουν μεν καταλληλότερο από τους υπάρχοντες, αλλά κυριολεκτικά διψάνε για να βρεθεί κάποιος άλλος – όποιος να ‘ναι. Κι αυτό είναι θρυαλλίδα στα θεμέλια του «συστήματος». Και ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν είναι πια το «όπλο» της Νέας Δημοκρατίας. Εκεί που ξεκίνησε να είναι ο λόγος που ο ψηφοφόρος επέλεγε την ΝΔ έστω κι αν την θεωρούσε φθαρμένη και συνυπεύθυνη για την κατάσταση της χώρας, σήμερα είναι βαρίδιο. «Μπορεί να μην κουράστηκε ο ίδιος, αλλά κούρασε εμάς» λέγεται σε πολλά φόκους γκρουπ. Κι όλες οι έρευνες δείχνουν ότι η Νέα Δημοκρατία θα έφερνε σημαντικά καλύτερο αποτέλεσμα με αρχηγό τον Νίκο Δένδια π.χ., ή τον Κυριάκο Πιερρακάκη. Εκεί που άκουγες «Δεν μ’ αρέσει η ΝΔ, αλλά ελπίζω στον Κυριάκο», ακούς «Θα ψήφιζα ΝΔ αν δεν είχε τον Μητσοτάκη».

Αυτή είναι η εικόνα της κυβερνητικής παράταξης στο τέλος του 2025 και δεν προοιωνίζεται τίποτα καλό γι’ αυτήν το 2026. Οπότε εγώ εύχομαι το 2026 τα καλά να έρθουν σε σας!

***

Ο προβληματισμός της Αθήνας για τα F-35

Για τον προβληματισμό που επικρατεί στην Αθήνα περί της πιθανής επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα των F-35 έχετε διαβάσει πολλά στο «Βήμα». Όπως επίσης και για τον ρόλο που δύναται να διαδραματίσει το Ισραήλ προκειμένου η Άγκυρα είτε να μην προμηθευθεί είτε να καθυστερήσει να συμπεριλάβει στο οπλοστάσιο της τα μαχητικά πέμπτης γενιάς, τα οποία να σας θυμίσω αποτέλεσαν τον παράγοντα που άλλαξε τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.

Η εικόνα, πάντως, του Ντόναλντ Τραμπ να αναφέρεται στο μείζον αυτό ζήτημα κυριολεκτικά στο… πόδι, έχοντας μάλιστα στο πλευρό του τον πρωθυπουργό του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου δεν άρεσε στην ελληνική πρωτεύουσα. Ανεξαρτήτως του πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, και με δεδομένα τα εμπόδια που υπάρχουν στα αμερικανικά νομοθετικά σώματα έναντι της Τουρκίας, στην κυβέρνηση έχουν εμπεδώσει ότι με τον Αμερικανό πρόεδρο κανείς και ποτέ δεν μπορεί να είναι σίγουρος. Συνεργάτης μου που συνομίλησε με τους αρμόδιους μου μετέφερε την εξής χαρακτηριστική φράση: «Όλα είναι στον αέρα. Πλέον η διπλωματία είναι μια διαρκής ακροβασία σε τεντωμένο σχοινί». Μια δύσκολη χρονιά ενόψει…

***

Ο φανατικός Καποδιστριακός

Μεγάλος ντόρος γίνεται για την ταινία «Καποδίστριας» του Γιάννη Σμαραγδή. Πολλοί υποστηρικτές του εμφανίζονται καθημερινά και γύρω από την ταινία έχει ξεσπάσεις ένας «ιδεολογικός» πόλεμος. Δεν θα μείνω στα όσα λέγονται δεξιά και αριστερά για τον πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας, αλλά θα σας αποκαλύψω ποιος από τους κορυφαίους πολιτικούς είναι ο πιο φανατικός «Καποδιστριακός». Ο βουλευτής της ΝΔ, πρώην υπουργός και επίτροπος στην Ε.Ε., Δημήτρης Αβραμόπουλος. Μάλιστα βρήκε την ευκαιρία με την ταινία να δημοσιοποιήσει την προσήλωσή του στις θέσεις και αρχές του Ιωάννη Καποδίστρια, γράφοντας για τον «βαθύ» του «θαυμασμό στον Εθνικό κυβερνήτη, όπως τον αποκαλεί με την επισήμανση, ότι «η μορφή του υπήρξε» για τον ίδιο «σταθερό σημείο αναφοράς».

Με αφορμή την ανάρτηση του Αβραμόπουλου που μάλιστα δημοσιοποίησε και δυο φωτογραφίες από το γραφείο του όταν ήταν υπουργός Εθνικής Άμυνας, όπου είχε το κάδρο του Καποδίστρια. Παλαιός πολιτικός συντάκτης μου είπε ότι σε όλα τα γραφεία στα οποία εγκαθίσταντο ο Αβραμόπουλος πάντα είχε κάδρο του Καποδίστρια. Μάλιστα ενθυμήθηκε ότι όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών επί κυβέρνησης Αντώνη Σαμαρά τοποθέτησε ένα μεγάλο κάδρο του Καποδίστρια και το έδειχνε στους επισκέπτες του.

***

Η σύγκρουση των πρώην

Στον Νότιο Τομέα θα… χτυπηθούν οι πρώην σύντροφοι Άννα Διαμαντοπούλου και Ανδρέας Λοβέρδος από διαφορετικά ωστόσο κομματικά μετερίζια. Η Άννα Διαμαντοπούλου πάντως ξεκίνησε ήδη την προεκλογική της εκστρατεία ως υποψήφια βουλευτής του ΠαΣοΚ, όπως φάνηκε από την ανάρτηση της από μαγαζί δώρων στο Μοσχάτο, το οποίο ανήκει σε αγαπημένες φίλες της. Όμως και ο Α. Λοβέρδος δεν πάει πίσω, άνοιξε πολιτικό γραφείο και άρχισε τις επαφές με στελέχη και ψηφοφόρους της ΝΔ σε δήμους του νότιου τομέα της Β΄ Αθηνών.

***

Στο Φανάρι ο Ανδρουλάκης

Από την αδελφότητα Κεφαλληνίων και Ιθακησίων Πειραιά θα ακούσει τα κάλαντα ο Νίκος Ανδρουλάκης, στο ισόγειο της Χαριλάου Τρικούπη. Ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ επέλεξε, τόσο τα Χριστούγεννα όσο και την Πρωτοχρονιά, να μείνει στην Αθήνα και να προετοιμαστεί για το ταξίδι του στις πέντε και έξι Ιανουάριου σε Νίκαια και την Κωνσταντινούπολη αντίστοιχα. Στο διήμερο ταξίδι του θα έχει την ευκαιρία να συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο και να γιορτάσει τα Θεοφανία και την κατάδυση του Τιμίου Σταυρού στον Κεράτιο Κόλπο.

***

Σε «πράσινους» προσυνεδριακούς ρυθμούς

Ωστόσο, πολλοί είναι εκείνοι που ισχυρίζονται πως ο πρόεδρος του ΠαΣοΚ έμεινε στην Αθήνα αυτές τις ημέρες για να βγάλει και δουλειά. Βλέπετε η προσυνεδριακή διαδικασία για το συνέδριο του κόμματος που θα γίνει τον Μάρτιο είναι σε εξέλιξη και τα εσωτερικά μέτωπα είναι πολλά. Ενώ με βάση πληροφόρηση της στήλης συνεχίζεται η κινητικότητα στο λεκανοπέδιο και ήδη έχουν εντοπιστεί οι περιοχές που θα συνεχιστεί η περιοδεία με μοντέλο Μοσχάτου αμέσως από την επιστροφή του από το Φανάρι και είναι σε Βόρειο και Δυτικό τομέα Αθηνών.

***

Η ανταγωνιστική σχέση Αθήνας – Λευκωσίας

Μια πολύ ενδιαφέρουσα εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη στην εφημερίδα «Φιλελεύθερος» της Κύπρου έδωσε ο πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης. Κι ενώ η αλήθεια είναι ότι το χάσμα μεταξύ Αθήνας και Λευκωσίας με αιχμή την ανοικτή αντιπαράθεση που ξέσπασε για το περιβόητο έργο ηλεκτρικής διασύνδεσης δεν έχει κλείσει, παρά το γεγονός ότι οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε επίπεδο κορυφής για την ανάγκη αναζήτησης επενδυτών αλλά και νέας οικονομοτεχνικής μελέτης, ο κ. Χριστοδουλίδης έσπευσε να δηλώσει ότι όλα βαίνουν καλώς.

Οι Κύπριοι συνάδελφοι πάντως ρώτησαν τον πρόεδρο αν είναι πραγματική η εντύπωση ότι πλέον είναι η Λευκωσία αυτή που χαράσσει τις διπλωματικές πρωτοβουλίες και η Αθήνα ακολουθεί, ο ίδιος επεσήμανε ότι «δεν βλέπουμε ανταγωνιστικά την Ελλάδα». «Γνωρίζουμε, όμως, καλύτερα την περιοχή της Μέσης Ανατολής, της γειτονιάς μας». Ατάκα που είναι βέβαιο ότι δεν άρεσε εδώ στα μέρη μας, καθώς όπως διατείνονται οι κυβερνώντες είναι από τους λίγους που μπορούν την ίδια ημέρα να συναντηθούν με την ηγεσία του Ισραήλ, της Παλαιστινιακής Αρχής, της Αιγύπτου ή της Ιορδανίας. Η Αθήνα δεν διεκδικεί πρωτεία, αλλά θα ήθελε το ίδιο να πράττει και η Λευκωσία.

***

Οι «μικρές επαναστάσεις» του Ραγκούση

Με πληροφόρησαν καλοί φίλοι ότι η ορατή εδώ και μήνες αποστασιοποίηση του νιόπαντρου Γιάννη Ραγκούση –παντρεύτηκε προ ημερών με τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Μαρίνα Κοντοτόλη- από την ηγεσία και τα στενά όρια ΣΥΡΙΖΑ ήδη θα έχει ως συνέχεια την υποβολή κειμένων, πέντε στο σύνολο, που θ’ απευθύνονται σε μια πλατύτερη μάζα και θα καλύπτουν ένα ευρύτερο φάσμα ενδιαφέροντος.

Μολονότι παραμένει ακόμη μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του κόμματος και δεν έχει παραιτηθεί ακόμη, ο πρώην υπουργός πρόκειται να καταθέσει προσωπικές προγραμματικές θέσεις πάνω στην παραγωγή νέων ιδεών και καινοτομιών με στόχο, όπως ο ίδιος λέει σε συζητήσεις με φίλους, να συνεισφέρει στη συζήτηση για την ανασύνθεση της προοδευτικής παράταξης κι εν γένει την Ελλάδα του αύριο. Τις προτάσεις αυτές τις έχει ονοματίσει «μικρές επαναστάσεις». Κι επειδή γνωρίζει εκ των προτέρων ότι θα σηκώσει συζήτηση η παρέμβασή του αυτή, εμφανίζεται έτοιμος για κάθε είδους αντίλογο.