Δανείζομαι τον τίτλο από το υπόμνημα του Paul A. Porter (20 Σεπτ. 1947), προσωπικού απεσταλμένου του Αμερικανικού Προέδρου Χάρυ Τρούμαν, προκειμένου να σχηματίσει μία άποψη για την πολιτική και οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, πριν προβεί στην εξαγγελία του Δόγματος που φέρει το όνομά του.
Στο υπόμνημά του, ο P. A. Porter σημειώνει «… η δραστική μεταρρύθμιση της Δημόσιας Διοίκησης αποτελεί συνθήκη εκ των ων ουκ άνευ. Όμως η Δημόσια διοίκηση είναι μόνο η αρχή. Υπάρχει και το πολύ πιο περίπλοκο και εκρηκτικό ζήτημα της πολιτικής ηγεσίας». Ένας άλλος P. A. Porter θα έκανε και σήμερα την ίδια διαπίστωση.
Το πολιτικό σύστημα που ισχύει από το 1974 έχει παρακμάσει. Είναι ασύμβατο με τις ανάγκες του 21ου αιώνα, της ΑΙ και τις απαιτήσεις της κοινωνίας. Είναι η γενεσιουργός αιτία όλων των παθογενειών που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία και απομακρύνουν τους πολίτες από την Πολιτική.
Τα συμπτώματα.
- Η απομάκρυνση των πολιτών και ιδίως των νέων από την Πολιτική. Το 2000 η συμμετοχή στις εκλογές ήταν 75%. Το 2023 η συμμετοχή έπεσε στο 56%. Ένα χρόνο αργότερα, στις ευρωεκλογές, η αποχή ξεπέρασε, για πρώτη φορά, τη συμμετοχή με 58%.
- Σε όλες τις μετρήσεις της κοινής γνώμης, οι δείκτες πολιτικής και θεσμικής εμπιστοσύνης έχουν καταρρεύσει.
- Η ρευστοποίηση της Αντιπολίτευσης με τα οκτώ μικρομεσαία κόμματα και αποκόμματα και τρία εν αναμονή ίδρυσής τους (Τσίπρα, Σαμαρά, Καρυστιανού) οδηγούν στην αδυναμία διατύπωσης εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης.
- Η ένδεια σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας είναι πρωτοφανής. Στον δείκτη πρωθυπουργησιμότητας και ηγετικότητας, οι ηγέτες των αντιπολιτευόμενων κομμάτων βαθμολογούνται από τους πολίτες κάτω από τη βάση. Αντίπαλος του Κυρ. Μητσοτάκη είναι ο κανένας.
Η ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Η ποιότητα του πολιτικού προσωπικού υποσκάπτει την ποιότητα της Δημοκρατίας. Συνιστά υπαρξιακή απειλή για το μέλλον της χώρας και τα κεκτημένα της Μεταπολίτευσης.
Η σύγκριση μεταξύ των Πρωθυπουργών της περιόδου 1974-2004, των Κων. Καραμανλή, Α. Παπανδρέου, Κων. Μητσοτάκη, Κ. Σημίτη και των διαδόχων τους, Κ. Καραμανλή, Γ. Παπανδρέου, Α. Σαμαρά, Α. Τσίπρα είναι αποκαλυπτική. Οι συνέπειες οδυνηρές. Οι επίγονοι παρέλαβαν το 2004 την Ελλάδα με θωρακισμένη τη Δημοκρατία, στον πυρήνα των προηγμένων ευρωπαϊκών χωρών και τη διεθνή ακτινοβολία των Ολυμπιακών Αγώνων. Ασφαλώς και με προβλήματα, με σημαντικότερο το Ασφαλιστικό. Αντί να αξιοποιήσουν τα επιτεύγματα και να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα, απαξίωσαν τα επιτεύγματα και επιδείνωσαν τα προβλήματα. Οδήγησαν τη χώρα στην ανυποληψία και τη χρεοκοπία. Φόρτωσαν στους Έλληνες τρία μνημόνια και βύθισαν τη χώρα στη δεκαετή οδυνηρή κρίση.
Αντίθετα, οι τρεις άλλες χώρες, Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρος που αντιμετώπισαν παρόμοια κρίση, με ένα μνημόνιο και σε τρία χρόνια ανέκαμψαν. Διέθεταν πολιτικούς που το αίσθημα ευθύνης υπερέβαινε τις προσωπικές φιλοδοξίες. Στην Ελλάδα συνέβη το αντίθετο.
Το επίπεδο των σημερινών ηγετών που φιλοδοξούν να αναλάβουν τη διακυβέρνηση της χώρας είναι εφιαλτικό. Παραπέμπει στο επίπεδο πρωταγωνιστών φοιτητικού αμφιθεάτρου.
Τη χαριστική βολή η κεντροαριστερή Αντιπολίτευση δέχτηκε από τον Αλέξη Τσίπρα. Με την ΙΘΑΚΗ προσέφερε τρεις υπηρεσίες.
Πρώτον, μετά την απομυθοποίηση της «κυβερνώσας Αριστεράς» με τη συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, απομυθοποιεί την Αριστερά και σε επίπεδο προσώπων.
Δεύτερον, επιβεβαιώνει την απόλυτη ανεπάρκεια της Κεντροαριστεράς να αποτελέσει εναλλακτική λύση διακυβέρνησης.
Τρίτον, υπενθυμίζει το αξίωμα ότι «ο ηγέτης κάνει το κόμμα κι όχι το κόμμα τον ηγέτη». Η προειδοποίηση αφορά πρωτίστως το ΠΑΣΟΚ. Οι μηχανισμοί δεν μπορούν να αναδείξουν ως ηγέτες προϊόντα του κομματικού σωλήνα.
Η αδυναμία διαμόρφωσης εναλλακτικής πρότασης διακυβέρνησης είναι αυτή που πράγματι απειλεί να καταστήσει τη χώρα «μη διακυβερνήσιμη».
Το παράξενο πολιτικό-επιχειρηματικό συνοθύλευμα που συνέρρευσε στην επετειακή εκδήλωση εκδοτικού συγκροτήματος που έχει υψώσει το λάβαρο του αντιμητσοτακισμού, προσδεδεμένο στο άρμα του φιλοπουτινισμού και ακροδεξιού λαϊκισμού, απέδειξε ότι η εμπάθεια και η μνησικακία δεν μπορούν να αναζωογονήσουν νεκρά κύτταρα του πολιτικού οργανισμού, ούτε να δώσουν περιεχόμενο στο αδιέξοδο αίτημα της Αντιπολίτευσης «να φύγει ο Μητσοτάκης».
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΕΣ
Η ανεπάρκεια των σημερινών ηγετών της Αντιπολίτευσης αποτελεί τη μία πλευρά του πολιτικού μας προβλήματος. Το πολιτικό σύστημα αποτελεί το θερμοκήπιο των παθογενειών, της πελατοκρατίας, της αναξιοκρατίας και της διαφθοράς. Είναι η δεύτερη πλευρά και πιο επώδυνη. Κύρια αιτία είναι η συγκρότηση των κομμάτων.
Κατά το παρελθόν τα κόμματα εμπλούτιζαν το στελεχιακό τους δυναμικό με πρόσωπα με επαγγελματική καταξίωση και κοινωνική αναγνώριση. Η υιοθέτηση από όλα τα κόμματα, περιλαμβανομένης και της φιλελεύθερης Ν.Δ., του οργανωτικού μοντέλου του ΚΚΕ, δηλαδή το μοντέλο των σοβιετικών κομμάτων, με «οργανώσεις βάσης», κομματικά όργανα (Κεντρική Επιτροπή, πολιτμπιρο) και απαράτσικ (έμμισθα κομματικά στελέχη) οδήγησε στη μετάλλαξη τους. Από πυλώνες της Δημοκρατίας, όπως προβλέπει ο Συνταγματικός Νομοθέτης του 1975, μετεξελίχθηκαν σε υπονομευτές των αρχών και των αξιών της. Όταν το κόμμα βρεθεί στην εξουσία τα ανεπάγγελτα επαγγελματικά κομματικά στελέχη είναι αδύνατον να μην υποκύψουν στις σειρήνες της διαπλοκής και της διαφθοράς.
Αποτέλεσμα, όλα τα κόμματα που κυβέρνησαν μετά το 1981, υπηρέτησαν την πελατοκρατία, την αναξιοκρατία κι έχουν στην ντουλάπα τους κρυμμένους σκελετούς διαφθοράς. Θυμίζω ότι μεσούσης της κρίσης η συγκυβέρνηση Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ. είχε εφαρμόσει το σύστημα 4-2-1, για την κατανομή των ρουσφετιών.
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί την επιτομή των παθογενειών που παράγει το πολιτικό σύστημα. Της ρουσφετολογικής διασπάθισης των ευρωπαϊκών αγροτικών πόρων, διαχρονικά και διακομματικά. Ασφαλώς η Κυβέρνηση δεν απαλλάσσεται από το βάρος των ευθυνών της. Γνώριζε και συνέχισε το φαγοπότι των «πελατών» της μέχρι που το σκάνδαλο έσκασε στα χέρια της. Με συνευθύνη και των αγροτών. Η διαφθορά ήταν τόσο εκτεταμένη που προκαλεί απορία το γεγονός ότι οι ευαίσθητοι σε θέματα χρηστής διαχείρισης αγροτοσυνδικαλιστές και ιδίως του ΚΚΕ δεν το αντιλήφθηκαν έξι ολόκληρα χρόνια και δεν το κατήγγειλαν, πριν η ευρωπαία εισαγγελέα το αποκαλύψει.
ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΚΑΙ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟ ΑΠΟΤΥΠΩΜΑ
Οι επιπτώσεις του παθογενούς πολιτικού συστήματος στη διακυβέρνηση της χώρας είναι εμφανείς. Η Κυβέρνηση εμφανίζεται με δύο πρόσωπα, ως άλλος Ιανός.
Ένα πρόσωπο φωτεινό με εντυπωσιακά επιτεύγματα στους κρίσιμους τομείς.
Συγκεκριμένα:
Εθνική Ασφάλεια. Με τους υπερσύγχρονους εξοπλισμούς η Ελλάδα θωράκισε την άμυνά της προκαλώντας τον προβληματισμό της γείτονος που διατηρεί την απειλή του casus belli. Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο οικοδομείται η πρόοδος και η ανάπτυξη της χώρας σε μια εποχή γεωπολιτικών αναταράξεων.
Εθνική Οικονομία. Η Ελλάδα από μαύρο πρόβατο της Ευρώπης έγινε υπόδειγμα. Ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών τη θεωρεί παράδειγμα για τη Γερμανία. Ο Έλληνας Υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης Πρόεδρος του Eurogroup! Από το παρ’ ολίγον Grexit του 2015 στη σημερινή επιβράβευση των θυσιών του ελληνικού λαού και την επιβράβευση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης Μητσοτάκη, επιτυχία που παραπέμπει στο γνωστό «όνειρο ζω, μη με ξυπνάτε».
Ενεργειακός κόμβος. Οι πρόσφατες ενεργειακές συμφωνίες με τις ΗΠΑ μετατρέπουν την Ελλάδα σε ενεργειακό κόμβο για την ενεργειακή τροφοδοσία της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Με γεωπολιτικές και γεωστρατηγικές επιπτώσεις με ανυπολόγιστο όφελος για τη χώρα μας.
Η Ελλάδα αλλάζει επίπεδο. Το στοίχημα όμως που η Κυβέρνηση πρέπει να κερδίσει για να εισπράξει το πολιτικό όφελος είναι η μετατροπή των επιτευγμάτων και σε προσωπικό όφελος για τους πολίτες. Τη διαπίστωση ότι η οικονομία «πάει καλά» να τη νιώσουν και στην τσέπη τους. Γιατί αποτελεί γεγονός ότι το πραγματικό εισόδημα των Ελλήνων το 2024 ήταν 15% χαμηλότερο από το 2009.
Συμπέρασμα: τα επιτεύγματα αυτά είναι έργο του Πρωθυπουργού, του Επιτελικού Κράτους (των τεχνοκρατών του Μαξίμου) και μιας δεκάδας Υπουργών με τεχνοκρατική επάρκεια. Χωρίς την παρέμβαση του «κόμματος» της οδού Πειραιώς.
Κι ένα πρόσωπο γκρίζο, με τα τραύματα του ΟΠΕΚΕΠΕ και των Τεμπών. Τέμπη και ΟΠΕΚΕΠΕ εφάπτονται και τέμνονται. Κοινό σημείο επαφής το ρουσφέτι. Ο ρουσφετολογικός διορισμός ενός ακατάλληλου σταθμάρχη. Η ρουσφετολογική διασπάθιση των ευρωπαϊκών πόρων. Η «Ελλάδα που μας πληγώνει», όπως την αποκάλεσε σωστά ο Πρωθυπουργός δεν πρόκειται να αλλάξει αν δεν αλλάξει το πολιτικο-κομματικό σύστημα.
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ
Η χώρα χρειάζεται πράγματι «πολιτική αλλαγή». Όχι για «να φύγει ο Μητσοτάκης και να πάει η Ν.Δ. Αντιπολίτευση» όπως φαντασιώνεται η ανερμάτιστη Αντιπολίτευση που δεν τολμάει να υποδείξει «ποιος Κυβερνήτης και ποια Κυβέρνηση» μπορούν να τους αντικαταστήσουν. Η κοινωνία, που είναι μπροστά από τα κόμματα, απαιτεί αλλαγή του πολιτικού συστήματος.
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα Αμερικανικού Ινστιτούτου (P.R.C.) ένα θηριώδες ποσοστό 83% πιστεύει ότι το πολιτικό σύστημα χρειάζεται μεγάλες αλλαγές ή και πλήρη ανατροπή. Ταυτόχρονα όμως το ίδιο ποσοστό πιστεύει ότι η αλλαγή δεν είναι εφικτή. Επιθυμητή αλλά ανέφικτη. Πράγματι κανένα κόμμα και κανένας βουλευτής δεν πρόκειται να συναινέσει στην αλλαγή του πολιτικού συστήματος που διασφαλίζει την ύπαρξής τους. Απαιτείται πολιτική βούληση. Κυριάκος Μητσοτάκης και Ν.Δ. έχουν το βάρος της ευθύνης να τολμήσουν την επανίδρυση του πολιτικού συστήματος.
ΤΟΜΕΣ
Τρεις είναι οι κρίσιμες τομές που απαιτούνται:
1. Κατάργηση του σταυρού προτίμησης. Μονοεδρικές εκλογικές περιφέρειες. Μείωση του αριθμού βουλευτών σε 200.
2. Ασυμβίβαστο Βουλευτή – Υπουργού. Δεν μπορεί ο Υπουργός να μετέχει ταυτόχρονα της εκτελεστικής και της νομοθετικής εξουσίας. Αποτελεί παραβίαση της θεμελιώδους αρχής διάκρισης των εξουσιών. Παράλληλη αναβάθμιση του Κοινοβουλίου ως θεσμικό αντίβαρο του πρωθυπουργοκεντρικού συστήματος και όχι ως θεραπαινίδα της κυβερνητικής εξουσίας, όπως λειτουργεί σήμερα.
3. Κόμματα μελών και όχι μηχανισμών που λειτουργούν δαπάναις των φορολογούμενων. Δραστική μείωση της κρατικής επιχορήγησης. Σήμερα αποτελεί «μπίζνα» η ίδρυση κόμματος.
ΤΟ ΚΛΕΙΔΙ
Το κλειδί για την αλλαγή του πολιτικού συστήματος είναι η επικείμενη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η χώρα χρειάζεται ένα Σύνταγμα προσανατολισμένο στις ανάγκες του 21ου αιώνα και να απηχεί τις σύγχρονες αντιλήψεις για την οικονομία, το κράτος, την παιδεία, το κοινωνικό κράτος.
Ένα Σύνταγμα που θα επιβάλλει την αναθέσμιση της χώρας, την αποστείρωση της πολιτικής από τις παθογένειες και θα αναβαθμίσει τη Φιλελεύθερη Αστική Κοινοβουλευτική Δημοκρατία, από τον παρακμιακό ισοπεδωτισμό και τον αντικοινοβουλευτικό λαϊκισμό που καλλιεργούν ΚΚΕ και αντισυστημικά άκρα. Στην αναθεώρηση θα ενταχθούν και οι τομές του πολιτικού συστήματος.
Με το όραμα και την προσδοκία μιας Νέας Μεταπολίτευσης θα αναζητηθεί η συναίνεση της κοινωνίας και η πλειοψηφία των 180 βουλευτών που απαιτεί η υπερψήφιση του νέου Συντάγματος.
Αν η αλλαγή του πολιτικού συστήματος δεν γίνει συντεταγμένα είναι ορατός ο κίνδυνος η χώρα να οδηγηθεί σε πολιτική κρίση με απρόβλεπτες πολιτικές και οικονομικές συνέπειες.
Εφόσον ο Πρωθυπουργός και η Ν.Δ. δεν επιθυμούν να καταταγούν στην κατηγορία των υπνοβατών του Κρίστοφερ Κλαρκ που «παρατηρούσαν τα πάντα, χωρίς να βλέπουν τίποτα, στερεμένοι από οράματα και τυφλοί μπροστά στην πραγματικότητα…», οφείλουν να αναλάβουν την ευθύνη της συντεταγμένης πολιτικής αλλαγής και να κατασούν παράγοντες της αναγέννησης της Φιλελεύθερης Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας και όχι της παρακμής της, όπως ισχύει σήμερα.
