Safe Roads project: Ασφάλεια για όλους στην πράξη, μία σχολική διάβαση τη φορά

Το 2025 ήταν μια χρονιά όπου η οδική ασφάλεια βρέθηκε στο επίκεντρο του δημόσιου λόγου. Νέοι ευρωπαϊκοί κανόνες για τις άδειες οδήγησης τέθηκαν σε ισχύ, στην Αττική τοποθετήθηκαν οι πρώτες κάμερες παραβίασης του κόκκινου σηματοδότη, ενώ τα λεωφορεία απέκτησαν «μάτια» για να παραμένουν ελεύθεροι οι λεωφορειόδρομοι. Από τον Ιούνιο, ο νέος ΚΟΚ αναδιαμόρφωσε το τοπίο στους δρόμους της χώρας, ενώ η Τροχαία Αττικής ενίσχυσε την παρουσία της με 160 νέους αστυνομικούς και ελέγχους που εκτοξεύτηκαν πάνω από 55% σε σχέση με πέρυσι.

Κι όμως, παρά όλα αυτά, τα στοιχεία του Οκτωβρίου μάς προσγείωσαν απότομα: 486 τροχαία, 14 νεκροί, 554 τραυματίες. Τα ευρήματα δεν είναι δραματικά, σίγουρα όμως δεν είναι ενθαρρυντικά. Τα τροχαία παραμένουν μία ελληνική κανονικότητα που οφείλουμε να ανατρέψουμε, όχι μόνο για εμάς, αλλά και για εκείνους που θα περπατούν στους δρόμους και θα οδηγούν μετά από εμάς. Άλλωστε, αν κάτι έχει αποδειχθεί διεθνώς, είναι πως η αλλαγή δεν ξεκινά από τα πρόστιμα, αλλά από την παιδεία, δηλαδή από το πώς εκπαιδεύουμε τους νέους, οδηγούς και πεζούς, και από το πόσο ασφαλές διατηρούμε το οδικό δίκτυο.

Σε αυτό το πλαίσιο, η Hellas Direct δημιούργησε το Safe Roads project, ένα πρόγραμμα που βάφει ξεθωριασμένες σχολικές διαβάσεις σε όλη τη χώρα και έχει για «σύμμαχο» τον Δημήτρη Αντωνίου, ο οποίος επισκέπτεται σχολεία και μιλά στα παιδιά για τη σπουδαιότητα της κυκλοφοριακής αγωγής και της οδικής ασφάλειας.

Μία πρωτοβουλία που έχει ως στόχο ένα πιο ασφαλές οδικό δίκτυο για όλους

Είναι στο DNA της Hellas Direct να έχει ενεργό ρόλο στην κοινότητα και να δίνει λύσεις σε καθημερινά προβλήματα. Και ένα από αυτά, ίσως το πιο κρίσιμο, είναι η ασφάλεια των παιδιών στον δρόμο. Πώς το καταφέρνει; Με πρωτοβουλίες όπως το Safe Roads project, ένα πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2017, έκανε δυναμικό restart το 2022 και έκτοτε κινείται με όραμα ένα πιο ασφαλές οδικό δίκτυο για όλους.

Τι σημαίνει αυτό στην πράξη; Η Hellas Direct λαμβάνει αιτήματα από γονείς, εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολείων ή δήμους και αφού λάβει όλες τις απαραίτητες άδειες, αναλαμβάνει εξ ολοκλήρου το βάψιμο ξεθωριασμένων σχολικών διαβάσεων. Χωρίς κόστος για το σχολείο, χωρίς γραφειοκρατία για τους πολίτες, υλοποιεί μία απλή, πρακτική δράση με ουσιαστικό αντίκτυπο.

Μέχρι στιγμής, περισσότεροι από 110 δήμοι σε όλη τη χώρα, δηλαδή 1 στους 3, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα, ενώ υπολογίζεται πως πάνω από 1.800 σχολικές διαβάσεις έχουν ξαναβαφτεί. Με δύο vans και δύο εξειδικευμένα συνεργεία, το Safe Roads project έχει ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα, από την Αθήνα στην Κάλυμνο και από την Πρέβεζα μέχρι το Αίγιο, τη Μήλο, τη Θεσσαλονίκη.

Ωστόσο, το Safe Roads project δεν μένει μόνο στον δρόμο αλλά μπαίνει και μέσα στα σχολεία. Ο ακτιβιστής, συγγραφέας και μέλος της ομάδας της Hellas Direct, Δημήτρης Αντωνίου, επισκέπτεται σχολεία σε όλη τη χώρα και μιλά στα παιδιά για την κυκλοφοριακή αγωγή και την οδική ασφάλεια. Με εργαλεία εικονικής πραγματικότητας και διασκεδαστικές, διαδραστικές δραστηριότητες που προσαρμόζονται στην ηλικία κάθε τάξης, μετατρέπει τη θεωρία σε εμπειρία, σε κάτι που τα παιδιά θυμούνται.

Μόνο την τελευταία τριετία, ο Δημήτρης Αντωνίου έχει βρεθεί σε πάνω από 250 σχολεία και έχει μιλήσει σε χιλιάδες μαθητές, βοηθώντας τους να κατανοήσουν πως η ασφάλεια δεν είναι απλώς ένα μάθημα ή μία σειρά από κανόνες αλλά μία υπεύθυνη στάση ζωής που μπορεί όντως να σώσει ζωές.

Βάζοντας τα ελπιδοφόρα αποτελέσματα του Vision Zero σε αριθμούς

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η ΕΕ τον φετινό Οκτώβρη κατέγραψε 12% συνολική μείωση των θυμάτων από τροχαία ατυχήματα, στην 5ετία 2019 με 2024 και 2% από το 2023 έως το 2024. Δεν έχουν όμως όλες οι χώρες την ίδια ταχύτητα. Ενδεικτικά, η Ελλάδα παρουσίασε αύξηση 3% το διάστημα 2023 με 2024, αλλά κατέγραψε μείωση 3% στην 5ετία 2019 με 2024.

Σε αριθμό νεκρών ανά εκατομμύριο πληθυσμού, η Ελλάδα είναι στην 3η θέση από το τέλος, με 64 νεκρούς ανά 1 εκατ. κατοίκους. Προηγούνται η Ρουμανία με 78 και η Βουλγαρία με 74, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 45. Στον αντίποδα, η Σουηδία έχει μόλις 20 νεκρούς σε τροχαία ανά εκατ. πληθυσμού, η Μάλτα 21 και η Δανία 24. Εκτός ΕΕ, η Νορβηγία ανεβάζει τον πήχη της ασφάλειας σε άλλα επίπεδα με 16 νεκρούς σε τροχαία ανά εκατ. κατοίκους.

Ως προς το μέσο μεταφοράς, το μεγαλύτερο ποσοστό των θυμάτων τροχαίων στην ΕΕ για το 2023 ήταν 44% μέσα σε αυτοκίνητο, ενώ το αμέσως επόμενο ποσοστό είναι 18% και αφορά στους πεζούς. Κι αυτό, παρά την πολύ μεγάλη μείωση του 30% στη 10ετία 2013–2023 και την επίσης μεγάλη μείωση 20% στην 5ετία 2019 με 2023.

Το Vision Zero, η ευρωπαϊκή στρατηγική για τον μηδενισμό των νεκρών και των σοβαρά τραυματιών από τροχαία έως το 2050, με ενδιάμεσο στόχο τη μείωση κατά 50% έως το 2030, σηματοδοτεί μία αλλαγή αντίληψης ως προς τα ατυχήματα. Αντί να εστιάζει αποκλειστικά στην ευθύνη του οδηγού, αποδέχεται πως τα τροχαία δεν είναι πάντα τυχαία και αναπόφευκτα, δηλαδή αυτό που λένε «η κακή στιγμή». Στην πραγματικότητα, είναι αποτέλεσμα τραυματισμένων πολιτικών, ελλιπών υποδομών, ανεπαρκών οχημάτων και λάθος οδηγικής συμπεριφοράς. Οπότε, θα πρέπει να αλλάξουν όλα παράλληλα για να αλλάξει και το αποτέλεσμα τους.

Βάζοντας σε αριθμούς την ευαλωτότητα των παιδιών στους δρόμους

Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε πως μόνο το 2023, 430 παιδιά έχασαν τη ζωή τους στους ευρωπαϊκούς δρόμους και 5.630 στη δεκαετία 2013 με 2023. Το 45% των θυμάτων ήταν μέσα σε αυτοκίνητο, σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά στοιχεία, ενώ η αμέσως επόμενη κατηγορία, με 31%, είναι παιδιά που περπατούσαν, δηλαδή πεζοί.

Η ΕΕ επισημαίνει τις διαφορές που κάνουν τα παιδιά να χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Συγκεκριμένα, υιοθετεί από την επιστημονική βιβλιογραφία τον ορισμό του παιδιού ως το άτομο κάτω των 14 ετών, αποδεχόμενη τις τεράστιες διαφορές σωματικής διάπλασης, ανάπτυξης και αντίληψης. Εντοπίζει, ωστόσο, ένα σημαντικό κοινό στοιχείο: Οι νέοι έως 14 ετών δεν έχουν ακόμα πλήρως ανεπτυγμένες τις δεξιότητες που απαιτούνται για να κυκλοφορούν με ασφάλεια. Κι αυτό, σε συνδυασμό με τη σωματική τους διάπλαση, περιορίζει τις δυνατότητές τους στις μετακινήσεις και τους κάνει αρκετά ευάλωτους στον δρόμο.

Η ασφάλεια των μετακινήσεών τους, με κάθε μέσο, επηρεάζεται και εξαρτάται απευθείας από τη συμπεριφορά των ενηλίκων, δηλαδή των γονιών, των φροντιστών, των χρηστών του δρόμων και όσων βρίσκονται σε θέσεις λήψης αποφάσεων. Για πολλά χρόνια, πολιτικοί, νομοθέτες, κτλ., είχαν ως προτεραιότητα τα οχήματα, όταν σχεδίαζαν κυκλοφοριακά μέτρα. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχει μια συνειδητοποίηση πως τα παιδιά είναι ευάλωτοι χρήστες του δρόμου, στους οποίους θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα και να προστατευθούν από όλο το σύστημα της κινητικότητας (δρόμους, οχήματα και χρήστες δρόμων), ώστε να μηδενιστούν τα θύματα.

Μπορεί η χρονιά που αφήνουμε πίσω να μέτρησε απώλειες στους δρόμους, όμως, πρωτοβουλίες όπως το Safe Roads project της Hellas Direct δείχνουν πως η αλλαγή μπορεί να ξεκινήσει από μικρές, στοχευμένες κινήσεις, από μια διάβαση μπροστά σε ένα σχολείο, από ένα παιδί που έμαθε γιατί δεν πρέπει να παραβλέπει το κόκκινο. Αν θέλουμε το 2025 να αφήσει πίσω του κάτι ουσιαστικό, αυτό ας είναι το δίδαγμα πως η ασφάλεια είναι κάτι που κερδίζεται ή καλύτερα, κάτι που χτίζουμε μαζί, ένα βήμα τη φορά.