Σε ένα παιχνίδι υψηλού ρίσκου για την παγκόσμια οικονομία, αλλά και για τις ισορροπίες στον πλανήτη, το οποίο μοιάζει με έναν «ψυχρό» εμπορικό πόλεμο που περιλαμβάνει κινήσεις τακτικής, μέτρα, αντίμετρα, απειλές και διαπραγματεύσεις εμπλέκονται όλο και βαθύτερα ΗΠΑ και Κίνα, με την πιθανή συνάντηση μεταξύ Ντόναλντ Τραμπ και Σι Τζινπίνγκ στα τέλη Οκτωβρίου να αποτελεί ορόσημο εξελίξεων, παρότι σε αυτή δεν αναμένεται να ληφθούν κρίσιμες αποφάσεις.

Οι περιορισμοί στις σπάνιες γαίες είναι η «κορυφή του παγόβουνου»

Μπορεί οι νέοι περιορισμοί στις εξαγωγές των σπάνιων γαιών που έχει επιβάλλει το Πεκίνο να βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος καθώς -όπως τονίζει και η αμερικανική κυβέρνηση- αποτελούν πρόκληση συνολικά για τον τεχνολογικό κλάδο, την ηλεκτροκίνηση, τις αλυσίδες εφοδιασμού και τόσους άλλους τομείς, όμως οι δύο πλευρές προχωρούν σε κινήσεις που παρότι λιγότερο «εντυπωσιακές» από τους περιορισμούς και τους δασμούς έχουν σημαντικό αντίκτυπο στο διεθνές εμπόριο, την ενέργεια αλλά και στην γεωπολιτική.

Ηλεκτρονικές συσκευές, λιμάνια, απειλές για δασμούς, κυρώσεις και χρηματιστήρια

Η αμερικανική πλευρά, πέραν των απειλών για την επιβολή νέων δασμών 100% στα κινεζικά προϊόντα από 1η Νοεμβρίου που εκτόξευσε την περασμένη εβδομάδα ο Ντόναλντ Τραμπ, έχει αναγκάσει μεγάλες εταιρείες ηλεκτρονικού εμπορίου να μην πουλάνε κινεζικές ηλεκτρονικές συσκευές και τηλέφωνα, ενώ παράλληλα «άνοιξε» κι άλλο μέτωπο με την Κίνα όσον αφορά στα λιμενικά τέλη, με την απόφαση να επιβάλλει τέλη για πλοία που συνδέονται με οποιονδήποτε τρόπο με την Κίνα (ωθώντας το Πεκίνο να λάβει αντίστοιχα μέτρα). Τέλος οι ΗΠΑ εμφανίζονται διατεθειμένες να συνδέσουν την εμπορική διαμάχη με την Κίνα και με τον πόλεμο της Ουκρανίας, απειλώντας εκ νέου με επιβολή δασμών για την αγορά ρωσικού πετρελαίου, δίνοντας έτσι και μια γεωπολιτική διάσταση στην διαμάχη.

Από την μεριά της η Κίνα εμφανίζεται να θεωρεί πως στη συγκεκριμένη φάση έχει το πάνω χέρι στην εμπορική διαμάχη μεταξύ των δύο χωρών, καθώς στο Πεκίνο –όπως αναφέρει και η Wall Street Journal– επικρατεί η άποψη πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να αντέξουν επί μακρόν την επιβολή υψηλών δασμών, καθώς -όπως αποδείχθηκε τον Απρίλιο- κάτι τέτοιο θα είχε σοβαρό αντίκτυπο στο χρηματιστήριο. Η κινεζική ηγεσία εμφανίζεται να εκτιμά ότι το ενδεχόμενο μιας ακόμα κατάρρευσης των αγορών θα αναγκάσει τον Τραμπ να διαπραγματευτεί επί της ουσίας στην συνάντηση που αναμένεται να έχει τελικά ο Αμερικανός πρόεδρος με τον κινέζο ομόλογο του Σι Τζινπίνγκ, στη Νότια Κορέα στο περιθώριο της συνόδου κορυφής της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας – Ειρηνικού (APEC) η οποία διεξάγεται τις τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου.

Η πεποίθηση αυτή της κινεζικής ηγεσίας ότι έχει το πάνω χέρι και ότι σε μια κόντρα θα υποφέρουν οι αμερικανικές αγορές, έγινε ακόμα πιο ξεκάθαρη με την ανακοίνωση κυρώσεων απο την πλευρά του Πεκίνου στις αμερικανικές μονάδες της νοτιοκορεατικής ναυτιλιακής εταιρείας Hanwha Ocean. Η κίνηση αυτή προκάλεσε αναστάτωση στις αμερικανικές αγορές την Τρίτη, πυροδοτώντας ένα σημαντικό αρχικό sell-off καθώς οι ελπίδες για χαλάρωση των εντάσεων εξασθενούσαν, προτού οι βασικοί δείκτες ανακάμψουν εν μέρει και σταθεροποιηθούν το απόγευμα.

Οι ΗΠΑ τηρούν στάση αναμονής (τουλάχιστον) μέχρι την συνάντηση

Ο Τραμπ είχε αναφερθεί στη συνάντηση -μετά τις ανακοινώσεις από το Πεκίνο ότι ετοιμάζει νέους περιορισμούς στις σπάνιες γαίες- υποστηρίζοντας πως δεν βλέπει «κανέναν λόγο πια για να γίνει αυτή». Όμως μερικές ημέρες μετά έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι η αναφορά του αυτή δεν σήμαινε ότι ακυρώνει την συνάντηση. Στη συνέχεια έγινε ξεκάθαρο ότι η αμερικανική ηγεσία όχι μόνο δεν είναι έτοιμη για την ακύρωση της συνάντησης, αλλά ότι ενεργεί προς την κατεύθυνση της πραγματοποίησης της.

Όπως ανέφερε ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, Σκοτ Μπέσεντ, νωρίτερα σήμερα: «Η Ουάσινγκτον δεν θέλει να κλιμακώσει τον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα. Ο πρόεδρος Τραμπ είναι έτοιμος να συναντήσει τον πρόεδρο Σι αργότερα αυτόν τον μήνα στη Νότια Κορέα. Αξιωματούχοι και των δύο χωρών είναι σε επαφή καθημερινά για να την οργανώσουν και οι ΗΠΑ δεν θέλουν να διακόψουν τις σχέσεις με την Κίνα. Χάρη στην εμπιστοσύνη που υπάρχει μεταξύ των δύο προέδρων η εμπορική σύγκρουση δεν έχει κλιμακωθεί περαιτέρω».

Τα διαπραγματευτικά χαρτιά και το ορόσημο

Η τοποθέτηση αυτή σε συνδυασμό με τις δηλώσεις του ίδιου, τις τοποθετήσεις Τραμπ, αλλά και τις εκτιμήσεις των ειδικών σχετικά με την στάση της Κίνας στο ζήτημα, καταδεικνύουν ότι οι δύο πλευρές παίρνουν διαπραγματευτικές θέσεις ενόψει της συνάντησης των δύο ηγετών και αυτό σημαίνει πρώτον ότι η πίεση για την διευθέτηση των διαφορών μεταξύ των δύο κατά την διάρκεια της συνάντησης θα είναι σημαντική, ενώ οι όποιες κινήσεις κλιμάκωσης ή αποκλιμάκωσης θα έρθουν μετά από αυτήν. Το γεγονός ότι ο Τραμπ έχει ανακοινώσει ότι οι δασμοί 100% στα κινεζικά προϊόντα θα μπουν σε εφαρμογή από 1ης Νοεμβρίου, ενώ η συνάντηση θα γίνει πιθανότατα μια από τις τελευταίες ημέρες του Οκτωβρίου, καταδεικνύει ότι στόχος του είναι να έχει ένα διαπραγματευτικό χαρτί.

Όπως πάντως ανέφερε στην Wall Street Journal ο διευθυντής του κέντρου για την Κίνα του think tank του Brookings, Ράιαν Χας: «Η συνάντηση θα είναι το μήνυμα. Δεν θα υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις. Ο Σι θα θελήσει να χρησιμοποιήσει τη συνάντηση για να προβάλει μεγαλύτερη εγγύηση σταθερότητας και προβλεψιμότητας. Ο Τραμπ θα μπορούσε να αναζητήσει διαβεβαιώσεις για τις ροές σπάνιων γαιών. Πιθανόν να ανακοινώσουν παράταση της εμπορικής εκεχειρίας που περιορίζει την κλιμάκωση των δασμών».

Οι ΗΠΑ ψάχνουν συμμάχους και δίνουν γεωπολιτική διάσταση

Την ίδια στιγμή βέβαια ο Σκοτ Μπέσεντ στις δηλώσεις του σήμερα, εμφανίστηκε να προσπαθεί να εμπλέξει στην διαμάχη και τους συμμάχους των ΗΠΑ, αφού όπως ανέφερε: «Μην γελιέστε, εδώ έχουμε την Κίνα εναντίον όλου του υπόλοιπου κόσμου. Δεν θα αφήσουμε μια ομάδα γραφειοκρατών στο Πεκίνο να επιχειρήσουν να ελέγξουν την παγκόσμια αλυσίδα παραγωγής». Από την πλευρά του ο ειδικός εκπρόσωπος της κυβέρνησης των ΗΠΑ για το εμπόριο Τζέιμισον Γκριρ τόνισε: «Για να είμαστε σαφείς, αυτό το θέμα δεν αφορά μόνο τις ΗΠΑ, είναι ένας ελιγμός οικονομικού εξαναγκασμού για όλες τις χώρες του κόσμου. Οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους δεν θα δεχτούν τους περιορισμούς».

Οι ΗΠΑ σε αυτό το πλαίσιο, εμφανίζονται να θέλουν να δώσουν και μια άλλη διάσταση στην αντιπαράθεση με την Κίνα, με τον Μπέσεντ να υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να επιβάλουν δασμούς στην Κίνα εφόσον συνεχίσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο, σημειώνοντας όμως ότι και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι της Ουάσινγκτον θα πρέπει να είναι πρόθυμοι να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. «Η αγορά ρωσικού πετρελαίου από την Κίνα είναι αυτή που τροφοδοτεί τις ρωσικές πολεμικές μηχανές. Η Κίνα αγοράζει το 60% της ρωσικής ενέργειας και το 90% της ιρανικής ενέργειας». Εκπρόσωπος του Αμερικανού υπουργού υποστήριξε ότι οι ΗΠΑ θα κοινοποιήσουν φωτογραφίες που τους έδωσε η ουκρανική κυβέρνηση, όπου φαίνονται κινεζικά εξαρτήματα στα ρωσικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται στην Ουκρανία.