Εδώ και πάνω από τρεις μήνες έχουμε μπει στην αντιπυρική περίοδο. Οι φωτιές στο σύνολο της περιόδου είναι πολλές, με το τελευταίο 48ωρο να είναι αρκετά κρίσιμο, λόγω των πολλαπλών μετώπων. Οι προβλέψεις των ειδικών, εξαρχής, έκαναν λόγο για ακόμα ένα δύσκολο καλοκαίρι, λόγω της ξηρασίας και της κλιματικής αλλαγής.

Ήδη καθημερινά βλέπουμε δεκάδες πυρκαγιές να ξεσπούν σε όλη τη χώρα και τις πυροσβεστικές δυνάμεις, στις περισσότερες των περιπτώσεων, να σπεύδουν άμεσα και να τις σβήνουν. Υπάρχουν όμως και εκείνες που είναι αδύνατο να ελεγχθούν και προκαλούν μεγάλες ζημιές.

Το 90% εξ αυτών προκύπτουν είτε από ανθρώπινη αμέλεια, είτε από εμπρησμό και για αυτό το λόγο έχει δοθεί μεγάλο βάρος στον έγκαιρο εντοπισμό τους με τα drone, όπως θα δούμε και παρακάτω.

Το δόγμα της ατομικής ευθύνης

Όπως συνέβη και πέρυσι, η Κυβέρνηση επικεντρώθηκε στον καθαρισμό των οικοπέδων. Ένα θέμα για το οποίο, τόσο πέρσι όσο και φέτος, υπήρξε μεγάλη κόντρα ανάμεσα στους Δήμους και την Κυβέρνηση, αφού δεν υπήρχε ο κατάλληλος αριθμός υπαλλήλων.

Φέτος οι πολίτες είχαν προθεσμία μέχρι τις 15/06 για να ολοκληρώσουν τους καθαρισμούς των οικοπέδων τους. Σύμφωνα με πληροφορίες του Βήματος, οι δηλώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί σε σχέση με πέρσι, ωστόσο εξακολουθεί να υπάρχει τεράστιο πρόβλημα στους δήμους, οι οποίοι δεν προλαβαίνουν να κάνουν τους απαραίτητους ελέγχους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί ο Δήμος Μαρκοπούλου – Μεσογαίας, όπου πέρσι είχαν δηλωθεί περίπου 700 οικόπεδα, ενώ φέτος έχουν δηλωθεί περίπου 4.000. Φυσικά, κάποιος θα πρέπει να ελέγξει, εάν όντως έχουν καθαριστεί, όμως δεν υπάρχουν οι απαραίτητοι υπάλληλοι.

Υπενθυμίζουμε τα τέσσερα σημεία που προβλέπονται καθαρισμοί

  • (α) περιοχές εντός εγκεκριμένων ρυμοτομικών σχεδίων,
  • (β) περιοχές εντός ορίων οικισμών χωρίς εγκεκριμένο ρυμοτομικό σχέδιο,
  • (γ) εκτάσεις που βρίσκονται εντός ακτίνας 100 μ. από τα όρια των ανωτέρω περ.(α) και (β), κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας και
  • (δ) εκτός σχεδίου γήπεδα με κτίσμα, για τις εκτάσεις που δεν υπάγονται στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τον δασικό χάρτη της περιοχής και κατόπιν ενημέρωσης της αρμόδιας δασικής υπηρεσίας,

Η αύξηση των προστίμων και των ποινών

Τι ποινές προβλέπονται για τους παραβάτες; Για την μη υποβολή της σχετικής δήλωσης επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ. Για την υποβολή ψευδούς δήλωσης προβλέπεται ποινή φυλάκισης 2 ετών και χρηματική ποινή από 180 έως 360 ημερήσιες μονάδες ενώ το ύψος της κάθε ημερήσιας μονάδας δεν είναι μικρότερο από 70 ευρώ αλλά ούτε και μεγαλύτερο από 150 ευρώ.

Στους υπόχρεους που δεν υποβάλλουν δήλωση θα επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 1.000 ευρώ. Εάν το οικόπεδο έχει καθαριστεί από τον δήμο εξαιτίας μη συμμόρφωσης του ιδιοκτήτη, θα καταλογίζεται εξ ολοκλήρου σε αυτόν από τον οικείο δήμο, η δαπάνη καθαρισμού του χώρου και απομάκρυνσης των υλικών.

Αξιοσημείωτο είναι ότι οι παραβάτες θα κληθούν να πληρώσουν πρόστιμο ύψους έως και 54.000 ευρώ. Την ίδια ώρα θα πρέπει να υπενθυμίσουμε και τη σωστή αναβάθμιση σε κακούργημα του εμπρησμού με την ανάλογη αναβάθμιση των ποινών.

Η ενίσχυση των Ε.ΜΟ.Δ.Ε. και οι πραγματικοί αριθμοί

Στο κομμάτι των Ε.ΜΟ.Δ.Ε. ή απλοϊκά των δασοκομάντο έπεσε μεγάλο βάρος και φέτος με το συνολικό αριθμό τους να αυξάνεται. Πέρσι υπήρχαν σε 16 σημεία ανά την Ελλάδα μονάδες της Ε.ΜΟ.Δ.Ε. οι οποίες συνολικά διέθεταν 1060 πυροσβέστες και 90 άτομα επιστημονικό προσωπικό.

Φέτος, ο αριθμός των Ομάδων αυξήθηκε σε 21 ενώ η συνολική δύναμη του συγκεκριμένου σώματος της πυροσβεστικής αυξήθηκε κατά περίπου 160 άτομα. Σε σχέση με πέρσι δημιουργήθηκαν τέσσερις ακόμη μονάδες με έδρα τα Χανιά, την Ηλεία την Εύβοια και τη Ζάκυνθο.

Οι τέσσερις καινούριες ΕΜΟΔΕ αναμένεται να στελεχωθούν με 163 άτομα και συγκεκριμένα 52 στη Χαλκίδα, 42 στα Χανιά, 45 στον Πύργο και 24 σε Ζάκυνθο. Ακόμα μια αναμένεται να δημιουργηθεί άμεσα και στην Καβάλα.

Επένδυση στα drones και την άμεση επέμβαση

Μεγάλη επένδυση έχει γίνει από την πλευρά της πυροσβεστικής στο κομμάτι του έγκαιρου εντοπισμού των πυρκαγιών. Σε αυτό το πλαίσιο ενισχύθηκε ο στόλος των drones που θα χρησιμοποιεί η χώρα μας για αυτό το καλοκαίρι.

Συνολικά, 82 drones θα πετούν στους ελληνικούς ουρανούς αυτό το καλοκαίρι σε πολλές περιοχές της χώρας μας. Στον χάρτη που ακολουθεί μπορείτε να δείτε πώς είναι μοιρασμένα τα drone σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Πέρυσι ο αριθμός των drones που βρίσκονταν στη διάθεση της Πολιτικής Προστασίας ήταν 45. Ουσιαστικά πρόκειται για σχεδόν διπλασιασμό της δύναμης. Στόχος της παρακολούθησης με drone είναι η όσο το δυνατόν πιο γρήγορη παρέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων. 

Η ευρωπαϊκή βοήθεια

Όπως συμβαίνει τα τελευταία τέσσερα χρόνια οι δυνάμεις πυρόσβεσης στη χώρα μας θα ενισχυθούν και από πυροσβέστες άλλων χωρών. Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας θα βρεθούν στη χώρας μας από την 1η Ιουλίου μέχρι και την 15η Σεπτεμβρίου θα αναπτυχθούν σταδιακά στη χώρα μας 323 πυροσβέστες από Αυστρία, Βουλγαρία, Γαλλία, Μολδαβία, Ρουμανία και Τσεχία και θα εγκατασταθούν σε Αττική, Θεσσαλονίκη και Πάτρα.

Η βοήθεια όμως δεν σταματά εκεί. Για την Ελλάδα, προβλέπεται η διάθεση τεσσάρων μεσαίου τύπου αμφίβιων πυροσβεστικών αεροσκαφών. Φυσικά, βοήθεια θα παράσχει και η χώρα μας. Συγκεκριμένα, πεζοπόρο τμήμα 20 πυροσβεστών των ΕΜΟΔΕ θα αναπτυχθούν στην Κορσική από 01 έως 15 Σεπτεμβρίου 2025, στο πλευρό των Γάλλων πυροσβεστών.

Το πρόγραμμα του ΝΑΤΟ και η ενίσχυση με εναέρια μέσα

Τον ελληνικό στόλο πτητικών μέσων για την κατάσβεση φωτιών τη θερινή περίοδο 2025 ενισχύουν αεροσκάφη δύο αυστραλιανών εταιρειών με τα αντίστοιχα πληρώματα πτητικής και τεχνικής υποστήριξης.

Για την ακρίβεια στη χώρα μας θα δρουν για 120 ημέρες 15 ελικόπτερα Aviation B214 ST από την εταιρεία McDermott και άλλα τόσα αεροσκάφη Air Tractor AT-802F Fire Boss από την εταιρεία Pay’s Air Service.

Τα συγκεκριμένα ιπτάμενα μέσα όπως και άλλα τα νοικιάζει η Ελλάδα μέσα από το πρόγραμμα NSPA του ΝΑΤΟ. Η ανάπτυξή τους ξεκίνησε στα τέλη Μαΐου και ολοκληρώθηκε έως τις 28 Ιουνίου 2025, με διάρκεια μίσθωσης 120 ημερών. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη και ελικόπτερα καταφθάνουν στη χώρα μας κυρίως από την Αυστραλία, αλλά και τις ΗΠΑ.

Μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα και τη συνεργασία που υπάρχει με την Erickson, για το καλοκαίρι του 2025, η Ελλάδα έχει ενοικιάσει έξι ελικόπτερα S-64 Air Crane για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Αυτός ο αριθμός είναι σύμφωνος με τις προηγούμενες χρονιές, όπως το 2024, όπου επίσης είχαν αναπτυχθεί έξι ελικόπτερα αυτού του τύπου στη χώρα. Σε περιόδους αυξημένων αναγκών, ο αριθμός αυτός μπορεί να αυξηθεί σε έως και εννέα ελικόπτερα.

Τα ελικόπτερα S-64 Air Crane είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην αεροπυρόσβεση λόγω της ικανότητάς τους να αντλούν νερό τόσο από γλυκά όσο και από θαλάσσια ύδατα, καθώς και της μεγάλης χωρητικότητας δεξαμενής τους (περίπου 9.800 λίτρα).

Η ιπτάμενη δύναμη και οι αστερίσκοι

Πέρα από τα πτητικά μέσα που θα ενοικιάσει για μία ακόμα χρονιά η χώρα μας, στη μάχη με τις φλόγες θα ριχτούν και εκείνα που διαθέτει η ίδια. Συνολικά η Ελλάδα διαθέτει 17 Canadair. Για την ακρίβεια πρόκειται για 10 Canadair CL‑215 και επτά Canadair CL‑415. Από αυτά υπολογίζεται ότι λίγο παραπάνω από τα μισά θα είναι σε θέση να επιχειρήσουν.

Υπενθυμίζουμε ότι η Ελλάδα έχει παραγγείλει 7 νέα αεροσκάφη DHC-515, με τις πρώτες παραδόσεις να αναμένονται το 2027 και οι υπόλοιπες να ολοκληρώνονται έως το 2030. Αυτά τα αεροσκάφη θα αντικαταστήσουν τα παλαιότερα CL-215 και θα ενισχύσουν σημαντικά την ικανότητα της χώρας στην αντιμετώπιση δασικών πυρκαγιών.

Αυτά δεν είναι τα μοναδικά ελληνικά μέσα που θα χρησιμοποιηθούν.  Στη διάθεση της πυροσβεστικής υπάρχουν επίσης 17 PZL M18B, όπως και άλλα αεροσκάφη της πολεμικής αεροπορίας και της πυροσβεστικής. Βέβαια, οφείλουμε να επισημάνουμε ότι μόλις τρία Chinook θα είναι διαθέσιμα και αυτά με αστερίσκους λόγω της επιπτώσεων που υπάρχουν στα ελικόπτερα αφού δεν προορίζονται για κατάσβεση πυρκαγιών.

Συνολικά η χώρα μας θα διαθέτει έναν στόλο από 82 εναέρια μέσα, 33 εθνικά και 49 μισθωμένα, ένας αριθμός ο οποίος θα αυξομειώνεται ανάλογα και με τις φθορές και τα προβλήματα που θα παρουσιάζονται.

Η ρίζα των προβλημάτων

Αν κάποιος θέλει να επικεντρωθεί στα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πυροσβεστική στη χώρα μας αυτά μπορούν να αποτυπωθούν στο τρίπτυχο: μεγάλη ηλικία στόλου οχημάτων, μεγάλη ηλικία πτητικών μέσων και μεγάλη μέση ηλικία του έμψυχου δυναμικού.

Μάλιστα, το τελευταίο αποτελεί και το μεγαλύτερο πρόβλημα. Γιατί συμβαίνει αυτό; Ο μεγάλος μέσος όρος ηλικίας, ο οποίος υπολογίζεται στα 47 έτη, οδηγεί σε συνταξιοδοτήσεις με τα κενά πολλές φορές να μην αναπληρώνονται.

Όπως καταγγέλλουν ενώσεις πυροσβεστών σε πολλές περιπτώσεις γίνεται προσπάθεια να λυθούν τα προβλήματα με τους εποχικούς πυροσβέστες κάτι που αποτελεί ημίμετρο για τη λύση του προβλήματος.

Οι πυροσβέστες και τα δεδομένα κενά που ολοένα μεγαλώνουν

Η συνολική δύναμη του προσωπικού για αυτό το καλοκαίρι ανέρχεται σε 18.031 άτομα. Από αυτούς οι 11.746 είναι μόνιμο προσωπικό, 1860 είναι 5ετούς υποχρέωσης, 1.455 είναι οι δασοκομάντο και 2500 οι εποχικοί πυροσβέστες. Σε αυτούς θα πρέπει να υπολογίσουμε επίσης 5.500 εθελοντές Πολιτικής Προστασίας και 5.000 εθελοντές πυροσβέστες.

Ωστόσο, είναι δεδομένο ότι υπάρχουν χιλιάδες οργανικά κενά. Το 2024 υπολογίζονταν ότι υπήρχαν περίπου 3.600, ενώ για το 2025 οι συνδικαλιστές αναφέρουν ότι το νούμερο θα φτάσει τους 4000. Την ίδια ώρα υπήρξε ένταση ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους εποχικούς πυροσβέστες, οι οποίοι αντιδρούν στο ενδεχόμενο ηλικιακού περιορισμού.