Τα στοιχεία αφίξεων προσφύγων στη Γαύδο και την Κρήτη, για το πρώτο εξάμηνο του 2025, δημοσίευσε η οργάνωση «Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο». Από την 1η Ιανουαρίου έως τις 15 Ιουνίου 2025, 7.336 πρόσφυγες και μετανάστες έφτασαν σε Κρήτη και Γαύδο, σε 129 διαφορετικά περιστατικά.
Οι τρεις κύριες εθνικότητες τους είναι Αίγυπτος (44,7%), Σουδάν (28,3%), Μπαγκλαντές (19%). Ανάμεσα στους νεοαφιχθέντες, υπάρχουν ευάλωτες περιπτώσεις που χρήζουν αυξημένης προστασίας, όπως ασυνόδευτα ανήλικα, οικογένειες με μικρά παιδιά (κυρίως από το Σουδάν) και μόνες γυναίκες.
Παρά την παγίωση της νέας προσφυγικής διαδρομής προς Κρήτη και Γαύδο, όπως υποδείκνυαν ήδη τα στοιχεία του 2024 και επιβεβαιώνουν εκείνα του πρώτου εξαμήνου 2025, και παρά τις προβλέψεις της νομοθεσίας και τις κυβερνητικές υποσχέσεις, δεν υπάρχει καμία κεντρική μέριμνα για την κάλυψη των αναγκών των νεοεισερχομένων.
Σύμφωνα με την οργάνωση, οι νεοαφιχθέντες παραμένουν σε προσωρινούς, άτυπους και ακατάλληλους χώρους στην Κρήτη, αντιμετωπίζοντας απαράδεκτες και αναξιοπρεπείς συνθήκες χωρίς στοιχειώδεις υποδομές. Την πρώτη εβδομάδα του Ιουλίου 2025 (εκτός της περιόδου που παρουσιάζεται στο παρόν κείμενο), ο συνεχιζόμενα αυξημένος αριθμός αφίξεων προσφύγων στην Κρήτη οδήγησε σε σοβαρά περιστατικά: άθλιες συνθήκες προσωρινής διαμονής, με εκατοντάδες ανθρώπους να διαμένουν σε εξωτερικούς χώρους εν μέσω καύσωνα, καθώς και εντάσεις, αναδεικνύοντας ένα ιδιαίτερα τεταμένο κλίμα στο νησί.
Βάσει στοιχείων, υπολογίζεται πως τουλάχιστον 2.000 μετανάστες και πρόσφυγες έφτασαν σε Κρήτη και Γαύδο την πρώτη βδομάδα του Ιουλίου, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό αφίξεων από τις αρχές του έτους σε πάνω από 9.000.
Οι αρχές αποτυγχάνουν να εφαρμόσουν τις ρητές προβλέψεις της νομοθεσίας για άμεσες διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης των νεοαφιχθέντων. Στην Κρήτη δεν λειτουργεί αρμόδια υπηρεσία (Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης) ούτε έχει προβλεφθεί κινητό κλιμάκιο για αυτές τις απόλυτα αναγκαίες και επείγουσες διαδικασίες.
Τοπικοί φορείς επισημαίνουν την πλήρη απουσία του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, καλώντας το να αναλάβει τις ευθύνες μεταφοράς, σίτισης και μίσθωσης χώρου προσωρινής παραμονής. Το Λιμενικό Σώμα εκφράζει επίσης σοβαρές αντιδράσεις, με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Ενώσεων Προσωπικού Λιμενικού Σώματος να παρομοιάζει τη διαχείριση στην Κρήτη με «ακυβέρνητο καράβι» σε πρόσφατη ανακοίνωση της, επισημαίνοντας την αποποίηση ευθυνών από το αρμόδιο Υπουργείο, που αναγκάζει τους λιμενικούς να φέρουν βάρος αρμοδιοτήτων που δεν τους αναλογούν.
Η κυβερνητική απάντηση ήταν η αποστολή πολεμικών φρεγατών στα θαλάσσια σύνορα με τη Λιβύη για «αποτρεπτικούς» σκοπούς, ενώ δηλώνει ότι εξετάζεται ακόμα και η προσωρινή αναστολή εξέτασης αιτημάτων ασύλου. Υπενθυμίζουμε ότι οι άτυπες αναγκαστικές επιστροφές πολιτών τρίτων χωρών είναι απολύτως παράνομες βάσει διεθνούς, ευρωπαϊκού και εθνικού δικαίου, με τις πρακτικές των επαναπροωθήσεων (pushbacks) να έχουν ήδη οδηγήσει σε καταδίκες της Ελλάδας από το ΕΔΔΑ.
Όπως τονίζεται στην ανακοίνωση, η μόνη νόμιμη ενέργεια που μπορούν να αναλάβουν οι αρχές είναι η διάσωση ατόμων σε κίνδυνο στη θάλασσα και η πρόσβαση στο δικαίωμα στο άσυλο με βάση τις ατομικές τους περιστάσεις, και όχι η παρεμπόδισή τους.
Η Υποστήριξη Προσφύγων στο Αιγαίο (RSA) καλεί τις αρμόδιες αρχές να διασφαλίσουν:
- Τη διάσωση των ατόμων που κινδυνεύουν στα θαλάσσια σύνορα της και στην ελληνική ζώνη έρευνας και διάσωσης (SAR) με την εξασφάλιση των κατάλληλων μέσων.
- Την εφαρμογή της κείμενης νομοθεσίας για τις διαδικασίες υποδοχής και ταυτοποίησης σε αξιοπρεπείς συνθήκες.
- Επαρκείς υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και διερμηνείας.
