Η αιφνιδιαστική πρόταση του αμερικανού προέδρου να καταλάβουν οι ΗΠΑ τη Γάζα, διώχνοντας σχεδόν δύο εκατομμύρια Παλαιστίνιους, συγκλόνισε ακόμη και ανώτερους αξιωματούχους στον Λευκό Οίκο, με ανώτατα στελέχη της κυβέρνησης – εν μέσω παγκόσμιου συναγερμού – να επιχειρούν να μετριάσουν τα σοκαριστικά δεδομένα του ακραίου σχεδίου Τραμπ.
Αρκετοί σύμβουλοι εκτιμούν ότι η ιδέα της «μακροπρόθεσμης ιδιοκτησίας» του παλαιστινιακού θύλακα θα εξαφανιστεί σιωπηλά, καθώς το ανέφικτο της εφαρμογής της έγινε πιο ξεκάθαρο στον πρόεδρο. Μέχρι το απόγευμα της Τετάρτης, αυτό φαινόταν ήδη να συμβαίνει και η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολίν Λέβιτ, προσπάθησε να αμβλύνει τις θέσεις του Τραμπ σχετικά με τη μετεγκατάσταση Παλαιστινίων και τη χρήση αμερικανικών στρατευμάτων, αλλάζοντας την αρχική διατύπωση σε «προσωρινή» μετεγκατάσταση Παλαιστινίων και υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει δέσμευση για παρουσία στρατού των ΗΠΑ στη διαλυμένη Λωρίδα ή για κονδύλια για την ανοικοδόμηση της. Η Λέβιτ επέμεινε ότι ο πρόεδρος αναζητά μια συμφωνία για τη Γάζα με χώρες της περιοχής.
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο δήλωσε ότι ο πρόεδρος πρότεινε μόνο να εκκαθαρίσει και να ανοικοδομήσει τη Γάζα, όχι να την αναλάβει και δεν είχε εχθρικές προθέσεις για τους Παλαιστίνιους.
Εξάλλου, σύμφωνα με Ρεπουμπλικανό γερουσιαστή, ο Στιβ Γουίτκοφ, ο ειδικός απεσταλμένος στη Μέση Ανατολή, ανέφερε στην ομάδα τους – κεκλεισμένων των θυρών – ότι ο Τραμπ «δε θέλει να βάλει αμερικανικά στρατεύματα στο παλαιστινιακό έδαφος και δε θέλει να ξοδέψει καθόλου δολάρια ΗΠΑ» για τη Γάζα.
«Ολόκληρη η περιοχή πρέπει να βρει τις δικές της λύσεις εάν δεν της αρέσει η λύση του Τραμπ», δήλωσε στο CBS ο σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Λευκού Οίκου Μάικ Βαλτς.
Σύμφωνα με δήλωση ανώτερου συμβούλου στον ιστότοπο Axios, «ο Τραμπ είναι οικοδόμος. Ξέρει πώς να ξαναχτίζει. Είναι ηγέτης. Και είναι ο απόλυτος διαπραγματευτής… Όλα είναι μια διαπραγμάτευση. Και αυτό που θέλει είναι μια διαπραγμάτευση για την ειρήνη. Άρα όλα είναι στο τραπέζι».
Στενοί συνεργάτες του αμερικανού προέδρου παραδέχθηκαν ότι η κυβέρνηση δεν είχε κάνει ούτε καν τα στοιχειώδη για να εξετάσει εάν η ιδέα είναι εφαρμόσιμη και ότι δεν είχε ενημερωθεί ούτε ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι ο Τραμπ θα ανακοίνωνε ένα τέτοιο ακραίο σχέδιο κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντησή τους, στον Λευκό Οίκο. Ειδικοί τόνιζαν ότι η εν λόγω πρόταση ήταν τόσο περίεργη, ακόμα και για διαπραγματευτική τακτική.
Κατηγορηματικά απέρριψαν την πρόταση οι Δημοκρατικοί. «Αυτό είναι εθνοκάθαρση με άλλο όνομα», είπε ο γερουσιαστής Κρις Βαν Χόλεν στο τηλεοπτικό δίκτυο MSNBC.
Το σχέδιο Τραμπ προκάλεσε τη σφοδρή αντίδραση του αραβικού κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Σαουδικής Αραβίας, ενός βασικού συμμάχου των ΗΠΑ. Χαροποίησε ωστόσο πολλούς ακροδεξιούς Ισραηλινούς και ορισμένους φιλο-ισραηλινούς Αμερικανούς. Οι Παλαιστίνιοι στη Γάζα εξέφρασαν ένα μείγμα καταδίκης και σύγχυσης.
Άλλωστε, η μετατροπή της Γάζας σε «Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής», όπως το έθεσε ο Τραμπ, θα ήταν χρονοβόρα και εξαιρετικά δαπανηρή.
Εξακολουθεί να καλοβλέπει την ιδέα ο Νετανιάχου
Την ίδια ώρα, ο ισραηλινός πρωθυπουργός τάσσεται αναφανδόν υπέρ του σχεδίου Τραμπ, που μεταξύ άλων, προβλέπει και τον εκτοπισμό των Παλαιστινίων από τη Λωρίδα της Γάζας.
«Στην πραγματικότητα η ιδέα είναι να επιτραπεί στους Γαζαίους που θέλουν να φύγουν να φύγουν. Δηλαδή ποιο είναι το κακό σ’ αυτό; Μπορούν να φύγουν, μπορούν να γυρίσουν πίσω μετά, μπορούν να μετεγκατασταθούν και να έρθουν πίσω. Αλλά πρέπει να ανοικοδομηθεί η Γάζα», δήλωσε ο Μπενιαμίν Νετανιάχου κατά τη διάρκεια συνέντευξής του στο Fox News, το τηλεοπτικό δίκτυο που προτιμά η αμερικανική δεξιά.
Σε παρέμβασή του ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε ρητώς εναντίον «εθνοκάθαρσης» στον ρημαγμένο έπειτα από 15 μήνες πολέμου παλαιστινιακό θύλακο.
Πάντως, ο ίδιος ο Ρεπουμπλικάνος πρόεδρος διαβεβαίωσε πως «όλος ο κόσμος λάτρεψε» την πρότασή του, την οποία ανακοίνωσε με εκκωφαντικό τρόπο σε μια πολύ κρίσιμη στιγμή, καθώς αναμένεται να ξαναρχίσουν οι έμμεσες διαπραγματεύσεις για τη συνέχιση της εύθραυστης συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός.
Η Χαμάς τον κατηγόρησε πως «ρίχνει λάδι στη φωτιά».
«Δεν θα επιτρέψουμε να παραβιαστούν τα δικαιώματα του λαού μας», αντέτεινε ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, παρότι αντίπαλος της Χαμάς.
Στη μικρή πυκνοκατοικημένη περιοχή υπό πολιορκία, δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι, που γύρισαν στα κατά πλειονότητα κατεστραμμένα σπίτια τους, χάρη στην κατάπαυση του πυρός, απέκλεισαν κάθε περίπτωση να φύγουν.
«Επιστρέψαμε παρά τις μαζικές καταστροφές (…) Επιστρέψαμε επειδή αρνούμαστε κατηγορηματικά να εκτοπιστούμε», συνόψισε ο Άχμεντ αλ Μινάουι, που γύρισε στην πόλη της Γάζας.
«Είμαι Γαζαίος, ο πατέρας μου κι ο παππούς μου κατάγονται από εδώ (…) Δεν έχουμε παρά μόνο μια επιλογή: Να ζήσουμε ή να πεθάνουμε εδώ», πρόσθεσε ο Άχμαντ Χαλάσα, κάτοικος της ίδιας πόλης, 41 ετών.
Αντίθετα για τον Κφιρ Ντεκέλ, 48χρονο Ισραηλινό, που ζει στην περιοχή των συνόρων με τη Λωρίδα της Γάζας, «το σχέδιο του Τραμπ έχει νόημα. Η Γάζα είναι εντελώς κατεστραμμένη και είναι αδύνατη η ανοικοδόμηση όσο υπάρχει εκεί κόσμος. Ας φύγουν και ας φτιάξουν τη ζωή τους αλλού, και θα κάνουμε αληθινά αυτόν τον τόπο νησίδα ειρήνης».
Κάιρο: Μόνη λύση η ενίσχυση της Παλαιστινιακής Αρχής
Το Κάιρο κάλεσε την Παλαιστινιακή Αρχή να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής, από όπου εκδιώχθηκε το 2007, όταν πήρε την εξουσία η Χαμάς. Ο αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντελατί υπογράμμισε «τη σημασία να ενισχυθεί πολιτικά και οικονομικά η Παλαιστινιακή Αρχή» στη Λωρίδα της Γάζας.
Στη διάρκεια συνάντησής του στο Κάιρο με τον Παλαιστίνιο Πρωθυπουργό Μοχάμεντ Μουστάφα, ο Αμπντελατί δήλωσε ότι η Αίγυπτος ανυπομονεί η Παλαιστινιακή Αρχή «να αναλάβει τις ευθύνες της στη Λωρίδα της Γάζας» η οποία αποτελεί «μέρος των κατεχόμενων παλαιστινιακών περιοχών», σύμφωνα με ανακοίνωση του Υπουργείου του.
Ο αιγύπτιος πρόεδρος Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι και ο γάλλος ομόλογός του Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησαν πως θα θεωρούσαν «απαράδεκτο» τον «εξαναγκαστικό εκτοπισμό του παλαιστινιακού πληθυσμού στη Γάζα, όπως και στη Δυτική Όχθη». Θα επρόκειτο για «κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου», για «εμπόδιο στη λύση των δύο κρατών και μείζονα παράγοντα αποσταθεροποίησης της Αιγύπτου και της Ιορδανίας», συμφώνησαν κατά τη διάρκεια συνδιάλεξής τους, σύμφωνα με ανακοίνωση Τύπου του Ελιζέ.
Η Ιορδανία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, η Σαουδική Αραβία, ο Αραβικός Σύνδεσμος και η Ευρωπαϊκή Ένωση απέρριψαν το σχέδιο που παρουσίασε ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Φόλκερ Τουρκ, υπενθύμισε πως οποιοσδήποτε εξαναγκαστικός εκτοπισμός ή απέλαση πληθυσμού σε περιοχή υπό κατοχή είναι κάτι «απαγορεύεται αυστηρά».
Μεγάλος αντίπαλος της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός, ο ισραηλινός ακροδεξιός υπουργός Μπεζαλέλ Σμότριτς ορκίστηκε χθες να κάνει τα πάντα για να «θαφτεί οριστικά» η ιδέα της ίδρυσης παλαιστινιακού κράτους.
Η ισραηλινή οργάνωση υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem χαρακτήρισε «τρέλα» το σχέδιο Τραμπ. Η Γενική Γραμματέας της Διεθνούς Αμνηστίας Ανιές Καλαμάρ είδε «μορφή αποικιοποίησης του 21ου αιώνα».
«Πολλές από τις καταστροφές στη Γάζα αντανακλούν υπολογισμένη ισραηλινή πολιτική που έχει σκοπό να γίνουν ακατοίκητα ορισμένα τμήματα της Λωρίδας», σημείωσε η Λάμα Φάκι, διευθύντρια του τμήματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch, HRW). Με το σχέδιο Τραμπ «οι ΗΠΑ από τη συνενοχή σε εγκλήματα πολέμου θα περάσουν στην απευθείας διάπραξη φρικαλεοτήτων», πρόσθεσε.
