Φλαμουριές στον κάμπο

Κάποιο πρόβλημα υπάρχει με τις εποχές, την περιστροφή της Γης περί τον Ηλιο – άρα με τη διαστολή του Σύμπαντος και επομένως με την κοσμολογική σταθερά του Αϊνστάιν: το Σάββατο 20 Μαρτίου στις 11.37 το κέντρο της Γης πέρασε από τον ουράνιο ισημερινό και επομένως είχαμε εαρινή ισημερία – αλλά οι κοσμοχαλαστές βοριάδες που φυσούσαν εξαγριωμένοι εδώ το χειμερινό ηλιοστάσιο θύμιζαν.
Και τι με νοιάζει για τον καιρό; Ανησυχώ για τη μικρή ελληνική φλαμουριά που φύτεψα, ημερολόγιό μου – και τη μεγαλύτερη ιταλίδα αδελφή της. Δύο χρονών η πρώτη, στα πέντε η δεύτερη, φυτεύτηκαν στ’ άγια χώματα για να μεγαλώσουν πολύ, να λάμπουν τα φύλλα τους και να δίνουν δροσερό ίσκιο το καλοκαίρι· να τις ενώσω μετά, να φτιάξω ολόκληρο δεντρόπυργο. Το δεντρόσπιτο δεν επαρκεί για να δελεάσει νεράιδες ή θνητές, αυτό είναι το συμπέρασμά μου.

Το Σάββατο, λοιπόν, 20 και την Πέμπτη 25 Μαρτίου – 25η Μαρτίου κλείνουν 200 χρόνια από τότε που δεν σηκώθηκε λάβαρο στην Αγία Λαύρα, αλλά πάντως έγινε μεγάλη, θηριώδης, αιματηρή, «νεωτερική» επανάσταση στα καθυστερημένα Βαλκάνια.
Και θα έρθουν ο νυν πρόεδρος της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν και ο μόνιμος διάδοχος του θρόνου του Ηνωμένου Βασιλείου Κάρολος της Ουαλίας να τιμήσουν την επέτειο του κράτους που ίδρυσαν μαζί με τη Ρωσία. Και ας έχουν οι Ελληνες την ψευδαίσθηση πως έχουν κράτος και πολιτικούς να το διοικούν επειδή νίκησαν τους Οθωμανούς πριν από 200 χρόνια.

Διακόσια χρόνια από τη μεγάλη σφαγή

Δεν είναι εύκολος ο εθνικός αναστοχασμός όταν προέχει ο στοχασμός για τα τρέχοντα: πώς δεν θα κολλήσω κορωνοϊό, πώς θα προφυλάξω τις φλαμουριές μου από τον χειμώνα που ενέσκηψε ξαφνικά στον κάμπο του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης, με πρωτεύουσα τα Λεχαινά, ιστορική πρωτεύουσα τη Βάρδα και διαμαντόπετρα στο δαχτυλίδι του το Νιοχώρι.

Εχω όμως καταλήξει στο συμπέρασμα, ημερολόγιό μου, πως η Επανάσταση ήταν απερίγραπτη σφαγή των Τούρκων από τους Ελληνες αρχικά – στην Τρίπολη, στην Καλαμάτα, στην Κόρινθο, σε όποια πόλη ή χωριό καταλάμβαναν οι επαναστάτες. Οταν πέρασε ο αιφνιδιασμός, ήρθαν οι σφαγές της άλλης πλευράς: Χίου, Ψαρών, της Κάσου, στο Μεσολόγγι.

Και όλες τις σφαγές τις συνόδευαν λεηλασίες, βιασμοί και εξανδραποδισμοί των φτωχών, ομηρείες για λύτρα των πλουσίων, πώληση στα σκλαβοπάζαρα αυτών που τα σωματικά τους προσόντα και τη σάρκα τους εκτιμούσε η αγορά.

Δεν ήταν ελληνοτουρκική πρωτοτυπία: αντίστοιχες απανθρωπιές είχαν γίνει στη Βανδέα της Γαλλίας 30 χρόνια νωρίτερα, 1793-96, στον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ καθολικών και ρεπουμπλικανών. Οι εκτιμήσεις ποικίλλουν, αλλά ήταν εκατοντάδες χιλιάδες τα θύματα, το 25%, αλλά ίσως και το 50%, των βανδέων συμπατριωτών τους έσφαξαν, λεηλάτησαν, βίασαν οι γάλλοι δημοκράτες. Στην Ελλάδα εξοντώθηκαν σχεδόν όλοι οι Τούρκοι και από τους Ελληνες ποσοστά αντίστοιχα των Βανδέων.

Ελλάς – Γαλλία συμμαχία δεν λέμε; Στον δεύτερο εμφύλιο πόλεμο, 1824-25, οι Ρουμελιώτες, χρηματοδοτούμενοι από τους Υδραίους – που είχαν εισπράξει το πρώτο δάνειο και φοβόντουσαν μη χάσουν το δεύτερο –, φέρθηκαν στους Πελοποννήσιους όπως οι Παριζιάνοι στους Βανδεείς: φωτιά και τσεκούρι και όλα τα άλλα ανελέητα και απάνθρωπα.

«Η επανάσταση δεν είναι πάρτι, δεν είναι λογοτέχνημα, δεν είναι ζωγραφική ή κέντημα… Η επανάσταση είναι εξέγερση, βίαιη πράξη με την οποία μια τάξη ανατρέπει μια άλλη» έχει γράψει ο Μάο Τσε Τουνγκ, επαναστάτης υπεύθυνος για τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων ώσπου να κατακτήσει την εξουσία – και άλλων τόσων για να την κρατήσει.

«Βίαιη πράξη» – πόση αγριότητα κρύβει αυτός ο ευφημισμός… Κανένας επαναστάτης δεν λέει ότι κάνει πόλεμο για να νικήσει. Είναι αυτονόητο αλλά αυστηρά απαγορευμένο να αναφερθεί το γεγονός. Πολύ περισσότερο δεν λέει ότι κάνει εμφύλιο πόλεμο – «μια τάξη ανατρέπει κάποια άλλη», «πατριώτες εναντίον εαμοβουλγάρων», «δημοκράτες εναντίον μοναρχοφασιστών», «εθνικιστές εναντίον διεθνιστών». Ακόμα και οι Γάλλοι είχαν το εφεύρημα ότι ήταν εθνικός πόλεμος η επανάστασή τους, διότι οι ευγενείς ήταν γερμανικής καταγωγής, απόγονοι των φράγκων πολεμιστών που είχαν κατακτήσει τη Γαλλία σχεδόν 1.500 χρόνια νωρίτερα.

Τι σημασία έχουν όμως όλα αυτά; Ετσι δεν είναι η ανθρώπινη ιστορία; Μήπως οι Αθηναίοι δεν έσφαξαν και εξανδραπόδισαν τους Μηλίους; Μήπως οι ίδιοι, μετά την ήττα τους από τους Σπαρτιάτες, δεν αλληλοσφάχτηκαν; Μήπως, παρά τη γενική αμνηστία που κηρύχθηκε, οι δημοκρατικοί δεν πέρασαν στρατοδικείο τον ολιγαρχικό Σωκράτη και τον καταδίκασαν σε θάνατο;

Ολες αυτές οι σφαγές, οι λεηλασίες, οι βιασμοί δεν είναι παρά τα κοιλοπονήματα της Ιστορίας, της μεγαλειώδους πορείας του Απολύτου Πνεύματος προς την πραγμάτωση. Προς τον φιλελευθερισμό, το αστικό κράτος, τον σοσιαλισμό, την εθνική ανεξαρτησία, τη δημοκρατία – προς το τέλος της Ιστορίας τέλος πάντων. Το είπε ο Χέγκελ, το επανέλαβε ο Μαρξ, το λένε από αμνημονεύτων χρόνων οι Εκκλησίες: εν αναμονή της έλευσης του Μεσσία, τα του Καίσαρος τω Καίσαρι.

Ο ήλιος στέκεται

Το έχουν πει και ποιητές: «Για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή / Θέλει νεκροί χιλιάδες να ‘ναι στους τροχούς / Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους».

Ομως, η κοσμολογική εξίσωση του Αϊνστάιν και οι νόμοι του Νεύτωνα αφήνουν τον Ηλιο στη θέση τους και γυρίζουν τη Γη γύρω από τον Ηλιο. Αν πας να κάνεις το ανάποδο, φυσικά θα έχεις χιλιάδες νεκρούς, εκατομμύρια στην περίπτωση της Κίνας, δεκάδες, εκατοντάδες εκατομμύρια στους παγκόσμιους πολέμους.

Δηλαδή και τι λέει αυτή η σκέψη περί ανάγκης ακινησίας του Ηλιου, ημέρες που είναι; Κακώς έγινε η επανάσταση του ‘21; Σφάξε με, αγά μου, ν’ αγιάσω; Κλείσε με σε στρατόπεδο θανάτου για να σε συναντήσω μετά ως Θυρωρό της Νύχτας; Το σύγχρονο «πρεκαριάτο» το προβλέπει η παγκόσμια τάξη των εξισώσεων της Φυσικής;

Ημερολόγιό μου, ένα μου φαίνεται θέλω να πω: αν ύστερα από διεθνή συμφωνία στήναμε σε κάθε χώρα μνημεία για αυτούς που σφάξαμε και όχι για τους ήρωές μας που νίκησαν σφάζοντας, μπορεί οι πόνοι της ανθρωπότητας και καθενός μας να γίνουν ηπιότεροι.
Αλλά πάλι έκρυψαν τον ήλιο σύννεφα, δυνάμωσε ο αέρας, χαλάζι μου φαίνεται έρχεται – πάω να φροντίσω τις φλαμουριές μου.

Γραμματοκιβώτιο

Κάποτε λέγαμε «μέγκλα» (Made in England) για την άριστη ποιότητα ενός αγαθού· φτάσαμε τώρα να αμφιβάλλουμε ακόμη και για ένα γιατρικό της πανεπιστήμονος Οξφόρδης;

STAURUS OXONIENSIS

Τον νου σου, Διόδωρε! Οχι μόνο επιβεβαίωση μετακίνησης! Και like στις δημοσιεύσεις του Πρωθυπουργού για παν ενδεχόμενο.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΙΟΥΤΣΟΣ, ΕΞ ΑΘΗΝΩΝ

Οσο καθυστερούν ο κυματοθραύστης του εμβολιασμού και η άμπωτη της πανδημίας, το λιμάνι της Ελλάδας θα είναι εκτεθειμένο σε κύματα.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΓΚΑΝΤΟΣ, ΚΟΖΑΝΗ

Στην πρώτη γραμμή του αγώνα θα βρεθώ για να απαλλάξουμε το άνθος μας, την Ελενα Τσαγκρινού, από τους άχαρους μαντραχαλάδες που την περιστοιχίζουν. Τόσοι άξιοι υπάρχουμε…

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΕΞ ΑΝΔΡΟΥ

Παρακολούθησα την ομιλία του κ. Τσίπρα στη Βουλή τις προάλλες. Καλή ήταν, δεν λέω, αλλά με προβλημάτισε το γεγονός που ούτε σε αυτή δεν τον είδα να πιάνει πουλιά στον αέρα. Εχει να πιάσει από τα Θεοφάνια, με τα περιστέρια. Αλλά και τότε στα χέρια του τα δώσαν, νομίζω. Λες να φοβούνται που τον βλέπουν με τη μάσκα και πετάνε μακριά; Τι λέει επ’ αυτού ο κ. Αλιβιζάτος;

ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΞ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ

Για εμάς τους Ελληνες επιστροφή στην κανονικότητα είναι να συνεχίσουμε να τρωγόμαστε μεταξύ μας χωρίς τον κίνδυνο του κορωνοϊού. Είμαστε η εξαίρεση στον κανόνα.

ΑΒΑΔΑΙΟΣ, ΕΙΔΙΚΟΣ ΕΠΙ ΠΑΝΤΟΣ

Αγαπητέ μου Διόδωρε, πήγα κι εγώ σε «πρόσωπα χρήζοντα βοηθείας»» με κωδικό 4 στην Αίγινα, στη Χαλκίδα, στο Διακοφτό. Προσπάθησα να πάω και στη Μύκονο, να βοηθήσω, βρε παιδί μου, αλλά με τσάκωσαν με τον χαρταετό στη μασχάλη… Ερρωσο – καλό φυτώριον εκεί εις το Νεοχώριον.

Γ. IDIOT – ΗΣ, ΑΙΓΙΝΑ

Οδηγός αυτοκινήτου ασφάλειας πολιτικού προσώπου, μάλιστα πρωτοκλασάτου, και να τηρεί τον ΚΟΚ; Αστεία πράγματα, στο Ελλάδα ζούμε.

Γ. Κ., ΚΥΜΗ

Δεν τον αδικώ. Εχω δει κι άλλους να λυγάνε μπροστά στη λαγάνα.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΤΣΕΧΙΑΣ