Ελλάδα και Προσφυγικό: ευθύνες, προκλήσεις και προοπτικές

Αποκορύφωμα, οι τριγμοί που προκάλεσε στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, όπου μετά από μια αδιάλειπτη πορεία οικονομικής (κυρίως) αλλά και θεσμικής και πολιτικής ενοποίησης, η Ευρώπη σήμερα συζητά σε μια βάση διχαστική, που αφίσταται σαφώς από τις θεμελιώδεις αρχές και ελευθερίες (βλ. Σέγκεν) που συγκροτούν την Ευρωπαϊκή ιδέα. Ευχόμαστε πάντως, η Σύνοδος Κορυφής που λαμβάνει αυτές τις μέρες χώρα στις Βρυξέλλες, να μην τραυματίσει περαιτέρω τις αρχές και αξίες της Ένωσης.

Είναι προφανές ότι η ρίζα του κακού βρίσκεται στις επεμβάσεις και την αποσταθεροποίηση στη Μέση Ανατολή. Η αδυναμία συγκρότησης σταθερού κράτους στο Ιράκ, μετά την επέμβαση του 2003, η ενίσχυση τρομοκρατικών οργανώσεων από ορισμένους Άραβες, στο πλαίσιο της διαμάχης Σουνιτών και Σιιτών, εμμονή των Αμερικανών και ορισμένων δυτικών συμμάχων να ανατρέψουν το καθεστώς του Άσαντ, ο “βρώμικος” ρόλος και ο μεγαλοϊδεατισμός της Τουρκίας, η ανοιχτή πληγή του Παλαιστινιακού αλλά και ο διαρκώς αυξανόμενος επεμβατισμός της Ρωσίας στην περιοχή, δημιούργησαν τις βάσεις της προσφυγικής έκρηξης. Πληθυσμοί ανήμπορων και απροστάτευτων ανθρώπων παίρνουν το δρόμο της προσφυγιάς, για να σώσουν τις ζωές τους και των οικογενειών τους και εκτυλίσσονται ανθρώπινες τραγωδίες.

Από την άλλη, η Τουρκία, στην αγωνία της να μην απωλέσει ερείσματα στην περιοχή, στριμωγμένη και από ΗΠΑ και Ρωσία, σπρώχνει τις προσφυγικές ροές στην Ευρώπη, εκβιάζει τους Ευρωπαίους και προσπαθεί να αποσπάσει ανταλλάγματα στο πλαίσιο του γνωστού “ανατολίτικου παζαριού” της.

Όσο προφανές είναι ότι η Ελλάδα δεν προκάλεσε την κρίση, άλλο τόσο προφανές είναι ότι η διαχείριση του θέματος αυτού, εδώ και ένα χρόνο, από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ υπήρξε όχι απλά ερασιτεχνική και ιδεοληπτική αλλά λαμβάνει διαστάσεις εθνικής κρίσης. Η Ελλάδα έφτασε (;) στην έξοδο από τη Σέγκεν και αντιμετωπίζει τον κίνδυνο να γίνει ”αποθήκη ψυχών”, δίχως να είναι ο τελικός τους προορισμός.

Τι να πρωτοθυμηθούμε. Απίστευτη αδράνεια, ολιγωρίες, παραλείψεις λάθος και αντιφατικά μηνύματα. Ακατάλληλοι άνθρωποι τοποθετήθηκαν σε κρίσιμες θέσεις και μιλούσαν ιδεοληπτικά στη λογική “είμαστε όλοι μετανάστες” και “τα σύνορα είναι ανοιχτά για όλους”.Δεν είναι τυχαίο ότι υπάρχει τεράστιος αριθμός ανθρώπων, που δεν είναι πρόσφυγες αλλά οικονομικοί μετανάστες, (και μάλιστα Μαροκινοί, Τυνήσιοι, Αλγερινοί) που εισέρχονται στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας!

Όταν το πρόβλημα διογκωνόταν, μας μιλούσαν για ανθρώπους που “λιάζονταν”. Κονδύλια έμεναν στάσιμα και αναξιοποίητα και χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Μια από τις πρώτες αποφάσεις της κυβέρνησης του κ. Τσίπρα ήταν η κατάργηση της Αμυγδαλέζας, όταν σήμερα αναζητούν περισσότερες “Αμυγδαλέζες”. Απροθυμία και ανικανότητα να ανταποκριθούμε στις στοιχειώδεις υποχρεώσεις της χώρας για καταγραφή και προσωρινή φιλοξενία των προσφύγων. Και το “κερασάκι στην τούρτα” ήταν η τραγική (ανθρωπιστικά και πολιτικά) απόπειρα του Πρωθυπουργού, τον περασμένο Νοέμβριο να συνδέσει το προσφυγικό με τη διαπραγμάτευση για χαλάρωση των δημοσιονομικών όρων του Μνημονίου.

Σήμερα η Κυβέρνηση, αφού άργησε να συνειδητοποιήσει τη δεινή θέση της χώρας, κάνει αγώνα δρόμου να ολοκληρώσει τα αυτονόητα, προτού βρεθεί διεθνώς απομονωμένη. Και σε αυτή τη μάχη έχει και τη στήριξη των φιλοευρωπαϊκών κοινοβουλευτικών δυνάμεων της Πατρίδας μας, πράγμα που είναι θετικό.

Και εφόσον είμαστε συνεπείς με τις υποχρεώσεις μας, πρέπει να περάσουμε στην αντεπίθεση. Μέσα από ένα καταιγισμό πρωτοβουλιών και προτάσεων:

Να αναδείξουμε την ανάγκη ειρήνευσης και σταθερότητας στη Μέση Ανατολή, αρχίζοντας από τη Συρία, μέσα από μια Διάσκεψη Ειρήνης και Ανάπτυξης.

Να ζητήσουμε δεσμεύσεις από την Τουρκία για καταπολέμηση του δουλεμπορίου ανθρώπων και δημιουργία κέντρων καταγραφής στο έδαφός της. Να απαιτήσουμε μηχανισμό παρακολούθησης της υλοποίησης των δεσμεύσεων αυτών. Η χρηματοδότηση της Τουρκίας να συνδεθεί αυστηρά με την εφαρμογή τους.

Να ζητήσουμε εξέλιξη της FRONTEX σε ευρωπαϊκή ακτοφυλακή. Η FRONTEX να επιχειρεί σε όλο το εύρος των θαλασσιών συνόρων μας με την Τουρκία, που είναι άλλωστε και σύνορα της Ευρώπης. Η εμπλοκή του ΝΑΤΟ, μέσα από γερμανοτουρκική μάλιστα συμφωνία, είναι πονηρή και ατελέσφορη.

Να δημιουργήσουμε, απαιτώντας στήριξη από τους εταίρους, τάχιστα κέντρα καταγραφής σε κάθε νησί. Οι πρόσφυγες να προωθούνται άμεσα (σε λίγες μέρες) σε κέντρα μετεγκατάστασης στην ηπειρωτική χώρα και από κει στην Ευρώπη. Οι μετανάστες να επαναπροωθούνται στην Τουρκία.

Να ζητήσουμε έκτακτη χρηματοδότηση από την Ευρώπη για τη δημιουργία και πλωτών κέντρων καταγραφής, με σεβασμό στα δικαιώματα του ανθρώπου και στις αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης. Το κόστος για τη διαρρύθμιση συγκεκριμένων πλωτών μέσων φιλοξενίας είναι σαφώς μικρότερο από αυτό που επωμίζονται σήμερα τα κράτη μέλη.

Να επεξεργαστούμε στην Ευρώπη μια ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης του προσφυγικού ζητήματος, με ιδιαίτερη μέριμνα για τα παιδιά.