Εφιάλτης η πτώση των τιμών για τους «παραγωγούς» πετρελαίου

Μια τεράστια αναδιανομή πλούτου με την ετήσια μεταφορά 3 τρισ. δολαρίων από τις τσέπες των παραγωγών πετρελαίου στις τσέπες των καταναλωτών σηματοδοτεί η καταβαράθρωση των τιμών του πετρελαίου, εφόσον φυσικά συνεχιστεί, σύμφωνα με έκθεση της Bank of America Merrill Lynch. Και όταν μιλάει για «παραγωγούς» η αμερικανική τράπεζα, εννοεί και χώρες παραγωγής και εταιρείες. Η Νιγηρία, το Αζερμπαϊτζάν, η Γκάνα, αλλά και η δεύτερη μετά τη Σαουδική Αραβία χώρα παραγωγής πετρελαίου, η Ρωσία, πήραν τις τελευταίες ημέρες δραματικές πρωτοβουλίες για να κλείσουν τα ελλείμματα των προϋπολογισμών τους. Η Shell, η ΒΡ και η Chevron είναι μερικές από τις εταιρείες που αναδιαρθρώνουν εναγωνίως τις δραστηριότητές τους και μειώνουν τα κόστη τους προκειμένου να αντεπεξέλθουν στις πολύ δύσκολες για αυτές συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί στην αγορά.

Η βρετανική ΒΡ, για παράδειγμα, ανακοίνωσε μείωση των κερδών της κατά το ήμισυ το 2015 –πρόκειται για τη χειρότερη χρονιά της τελευταίας 20ετίας για τον βρετανικό πετρελαϊκό κολοσσό. Προανήγγειλε επίσης την περικοπή 3.000 θέσεων εργασίας, επιπλέον των 4.000 που έχει δρομολογήσει από πέρυσι. Η αμερικανική Chevron την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου είχε εμφανίσει τις πρώτες ζημιές τριμήνου τα τελευταία 13 χρόνια.

Εδώ παρενθετικά αξίζει να σημειωθεί ότι, ενώ οι μεγάλες πολυεθνικές εταιρείες πετρελαίου αναθεωρούν διαρκώς σχέδια εκμετάλλευσης κοιτασμάτων και ματαιώνουν επενδύσεις, ο κλάδος της διύλισης (όπως οι εγχώριες ΕΛΠΕ και Motor Oil) ευνοείται από τις χαμηλές τιμές στο μέτρο που εισάγει φθηνή πρώτη ύλη. Εξ ου και το ρεκόρ λειτουργικών κερδών που είχαν ανακοινώσει για το τρίτο τρίμηνο του 2015 τα ΕΛΠΕ.

Στη γύρα για δανεικά

Για τις χώρες παραγωγής πετρελαίου και τους υπευθύνους για την τήρηση των προϋπολογισμών τους η πτώση των τιμών του πετρελαίου κατά 75% το τελευταίο 18μηνο στις διεθνείς αγορές ισοδυναμεί με εφιάλτη. Διότι είναι γνωστό και παρ’ ημίν ότι η προσφυγή σε δανεισμό από τους γνωστούς διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς που προέκυψαν το 1944 από την περίφημη Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς συνεπάγεται εξαιρετικά ανήσυχα βράδια και… λευκές νύχτες για κυβερνώντες και κυβερνωμένους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα χώρας σε… πετρελαϊκή απόγνωση αποτελεί η Νιγηρία. Η κυβέρνηση του Λάγος ανακοίνωσε ότι προσφεύγει στην Παγκόσμια Τράπεζα και στην Αφρικανική Τράπεζα Ανάπτυξης (ADB) για να εξασφαλίσει συνολική δανειακή ενίσχυση 3,5 δισ. δολαρίων προκειμένου να μπορέσει να καλύψει μια «μαύρη τρύπα» 15 δισ. δολαρίων (3% του νιγηριανού ΑΕΠ) που έχει ανοίξει στον προϋπολογισμό της εξαιτίας της κάθετης πτώσης των διεθνών τιμών του πετρελαίου.

«Δυτικοί φορολογούμενοι»

Τα επιτόκια δανεισμού από τις αγορές είναι απαγορευτικά για την κυβέρνηση του Λάγος, η οποία σημειωτέον ότι απέφυγε επιμελώς να χτυπήσει την πόρτα του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Αιτία, όπως σημειώνουν οι «Financial Times», το γεγονός ότι ο πρόεδρος της χώρας Μουχαμάντου Μπουχάρι «είχε συγκρουστεί με το Ταμείο από το 1983 ως το 1985, όταν είχε αναλάβει τη διακυβέρνηση της χώρας έπειτα από το στρατιωτικό πραξικόπημα που προκάλεσαν οι λαϊκές εξεγέρσεις κατά των όρων που είχε θέσει το ΔΝΤ για να δανειοδοτήσει την προηγούμενη κυβέρνηση».

«Η φεουδαλική ελίτ του Αζερμπαϊτζάν ζητεί βοήθεια από τους δυτικούς φορολογούμενους» έγραφαν χαρακτηριστικά στις αρχές Φεβρουαρίου οι «Financial Times». Η εφημερίδα στο κύριο άρθρο της αναγνωρίζει ότι η Νιγηρία «θέλει να αποφύγει το στίγμα της προσφυγής στο ΔΝΤ, που θα δυσχεράνει την επιστροφή της στις αγορές».

Ατρόμητο με τους δηλητηριώδεις εναγκαλισμούς εμφανίζεται το Αζερμπαϊτζάν. Σύμφωνα με πληροφορίες, η κυβέρνηση του Μπακού ζήτησε δανειακή βοήθεια 3 δισ. δολαρίων από το ΔΝΤ και επίσης βοήθεια 1 δισ. δολαρίων από την Παγκόσμια Τράπεζα λόγω δραματικής ανατροπής του ισοζυγίου πληρωμών της χώρας –το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο καλύπτουν το 95% των εξαγωγών και το 75% των κυβερνητικών εσόδων των Αζέρων.

Η Γκάνα, η Βενεζουέλα, το Εκουαδόρ και η Βραζιλία (η δύστυχη διοργανώνει και Ολυμπιακούς Αγώνες το καλοκαίρι) έχουν πέσει σε βαθιά ύφεση εξαιτίας της κατάρρευσης του «μαύρου χρυσού» στις αγορές, ενώ και η Ρωσία φέρεται να προσανατολίζεται στην πώληση «ασημικών» για να αντιμετωπίσει την κάθετη κάμψη των εσόδων της από τις πωλήσεις ενέργειας που συνέπεσαν, ειρήσθω εν παρόδω, με την ενεργότερη συμμετοχή της στον δαπανηρό πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους στη Συρία.

Ρωσικά «φιλέτα» στο σφυρί

Επτά κρατικές επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων του εθνικού αερομεταφορέα Aeroflot, των Ρωσικών Σιδηροδρόμων, της τράπεζας VTB, των μεγαλύτερων ρωσικών ναυπηγείων Sovcomflot, των αδαμαντωρυχείων Alrosa και των πετρελαϊκών Rosneft και Bashneft, σκέφτεται να βγάλει στο σφυρί το Κρεμλίνο, σύμφωνα με πληροφορίες των «Financial Times». Οι πιέσεις στον ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να προχωρήσει σε ιδιωτικοποιήσεις κρατικών εταιρειών είναι ασφυκτικές, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, σημειώνοντας ότι στη Ρωσία οι πωλήσεις δημόσιας περιουσίας είναι οιονεί δαιμονοποιημένες έπειτα από το ανεξέλεγκτο ξεπούλημα βιομηχανικών και εν γένει επιχειρηματικών «φιλέτων» μετά την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος τη δεκαετία του 1990 επί Μπορίς Γέλτσιν.

ΟΟΣΑ – OPEC
Εχει κατήφορο ακόμη να διανύσει η αγορά
Η πρόσφατη ανάκαμψη των τιμών του πετρελαίου αποτελεί μια απατηλή ένδειξη και δεν υποδηλώνει ότι οι τιμές «έπιασαν πάτο». Αντίθετα, η υπερπροσφορά του αργού θα επιταθεί το επόμενο χρονικό διάστημα, εκτιμά η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας (ΔΥΕ). Σε έκθεσή της που έδωσε στη δημοσιότητα την Τρίτη, η υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ λειτουργούσα ΔΥΕ σημειώνει ότι η πετρελαϊκή προσφορά συγκριτικά με τη ζήτηση στις αρχές του 2016 καταγράφεται μεγαλύτερη από την αναμενόμενη.

Ως εκ τούτου η Υπηρεσία εκτιμά ότι τα πετρελαϊκά αποθέματα θα αυξάνονται κατά 2 εκατ. βαρέλια ημερησίως το πρώτο τρίμηνο του έτους και κατά 1,5 εκατ. βαρέλια ημερησίως το επόμενο τρίμηνο. Ταυτόχρονα, η αύξηση της ζήτησης θα μειωθεί στα 1,2 εκατ. βαρέλια ημερησίως κατά μέσον όρο το τρέχον έτος, από 1,6 εκατ. βαρέλια που ήταν το 2015, εκτιμά η ΔΥΕ. Και αυτό «εξαιτίας της σημαντικής επιβράδυνσης των ρυθμών ανάπτυξης που αναμένονται στην Ευρώπη, στην Κίνα και στις ΗΠΑ».

Την επομένη της δημοσίευσης της έκθεσης της ΔΥΕ ο OPEC στη μηνιαία αναφορά που εξέδωσε παραδέχεται ότι η παγκόσμια πετρελαϊκή προσφορά είναι μεγαλύτερη από την αναμενόμενη. Θεωρεί ωστόσο ο Οργανισμός ότι τη «νύφη» από την κατάρρευση των πετρελαϊκών τιμών θα πληρώσουν οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες που δεν μετέχουν σε αυτόν. Και το Αζερμπαϊτζάν, όντως, δεν είναι μέλος του OPEC. Η Νιγηρία και το Εκουαδόρ ωστόσο μετέχουν στο πετρελαϊκό καρτέλ από το 1971 και το 1973 αντιστοίχως, ενώ η Βενεζουέλα είναι ιδρυτικό μέλος (από το 1960).