Η μεγάλη φυγή των εισηγμένων

Υστερα από ένα κύμα φυγής 218 εισηγμένων εταιρειών τα τελευταία χρόνια από το Χρηματιστήριο της Αθήνας, από το υψηλό των 360 εισηγμένων το 2004, σήμερα στην εγχώρια αγορά βρίσκονται 242 εταιρείες, εκ των οποίων οι 38 σε αναστολή διαπραγμάτευσης.

Με τη χώρα να έχει βρεθεί εξάλλου τα τελευταία πέντε χρόνια ένα βήμα πριν από το «Grexit», δεν είναι να απορεί κανείς που στην ουσία μόνο μία εταιρεία εισήχθη στο ελληνικό χρηματιστήριο. Πρόκειται για την Ελληνική Τεχνοδομική Ανεμος (22.7.2014), καθώς η διπλή εισαγωγή των Coca-Cola HBC AG (29.4.2013) και VIOHALCO SA/NV (14.2.2014) δεν μετέβαλε τα δεδομένα.

Από τη μία πλευρά οι εξαγορές των θυγατρικών των πολυεθνικών στην Ελλάδα, από την άλλη το κόστος συντήρησης μιας εταιρείας στο Χρηματιστήριο στα χρόνια της κρίσης, σε συνάρτηση με την κατάρρευση των τιμών που διευκόλυνε τους βασικούς μετόχους να βγάλουν τις μετοχές τους από το ΧΑ με μικρό κόστος, αφού καθιστούσε πιο «φθηνή» την υποβολή δημοσίων προτάσεων και εξαγορών των εταιρειών τους, με όρους μάλιστα πολλές φορές «ληστρικούς», όπως τους χαρακτηρίζουν παράγοντες της αγοράς, για τη μειοψηφία των μετόχων, επέτειναν τα τελευταία χρόνια τη «μεγάλη έξοδο» των εισηγμένων από το Χρηματιστήριο.

Παραδείγματα

Τα παραδείγματα των Παπαστράτος – Ρhilip Μorris, Vodafone Ρanafon – Vodafone UΚ, Κωτσόβολος – Dixons, Ιnteramerican – Εureko, Παυλίδης – Κraft Foods, Χάλυψ – Ciments Francais, Ρόκας – Iberola, Φοίνιξ – Groupama, ΑΒ Βασιλόπουλος – Delhaize, Δέλτα Παγωτού – Nestle, Unilever – Ελαΐς, Ηρακλής – Lafarge κ.τ.λ. στο πρόσφατο παρελθόν είναι ενδεικτικά. Τον δικό τους ρόλο στην έξοδο ορισμένων εισηγμένων, όπως οι Ηyatt (ΒC Ρartners), Νίκας (GCΙ Foods), Νεοχημική (Carlyle Group) κ.τ.λ., διαδραμάτισαν και μεγάλα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια (private equity).

Αν και οι αξίες στα χρηματιστήρια μεταβάλλονται ραγδαία, το βέβαιο είναι ότι εταιρείες όπως οι Ελαΐς, Παπαστράτος, Ρanafon, Ιnteramerican, ΑΒ Βασιλόπουλος, Γερμανός, Βαρυτίνης, Cosmote, Chipita, Μαΐλης, Ηρακλής πιθανώς οσονούπω και ο ΟΤΕ (λόγω εξαγοράς και του υπόλοιπου ποσοστού από την Deutsche Τelekom) κ.ά. αποτελούν παραδείγματα που διά της απουσίας τους καθιστούν φτωχότερη την ελληνική αγορά. Παράλληλα, η κρίση και η ανάγκη αναζήτησης φθηνότερης ρευστότητας οδήγησαν ορισμένες ισχυρές εισηγμένες σε πιο ρευστές αγορές του εξωτερικού (π.χ. Coca-Cola HBC, Βιοχάλκο).

Πάντως, παρά την κρίση, την περίοδο 2012-2015, οι επιχειρήσεις άντλησαν από το ΧΑ 52,8 δισ. ευρω, κεφάλαια που κατευθύνθηκαν κυρίως στις αυξήσεις κεφαλαίων των τραπεζών στο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησής τους. Σε βάθος 5ετίας, το 2010 αντλήθηκαν 4,043 δισ. ευρώ, το 2011 4,712 δισ. ευρώ, το 2012 2,057 δισ. ευρώ, το 2013 καταγράφηκε ρεκόρ άντλησης κεφαλαίων με 30,370 δισ. ευρώ, το 2014 10,064 δισ. ευρώ, ενώ πέρυσι η χρονιά έκλεισε με συνολικά αντληθέντα κεφάλαια 10,371 δισ. ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών οι συνολικές θετικές ροές κεφαλαίων από διεθνείς επενδυτές κατά την τριετία 2013-2015 στις ελληνικές μετοχές έφτασαν τα 4,3 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα παρά την πτώση των τιμών το ποσοστό συμμετοχής των ξένων επενδυτών στο ελληνικό χρηματιστήριο να βρίσκεται πλέον σε επίπεδο ρεκόρ ξεπερνώντας το 64%, όταν πριν από την κρίση κυμαινόταν στο 47%.

Στα χρόνια την κρίσης (2008-2015), όσες επιχειρήσεις ήταν κερδοφόρες παρήγαγαν κέρδη 35,2 δισ. ευρώ, ενώ όσες ήταν ζημιογόνες παρουσίασαν ζημιές 76,6 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα το «ισοζύγιο» να είναι ζημιογόνο κατά 41,2 δισ. ευρώ σε επίπεδο προ φόρων κερδών. Ως άμεσο αποτέλεσμα ήταν και η απώλεια 62.000 θέσεων εργασίας. Παρ’ όλα αυτά το Δημόσιο εισέπραξε 14,3 δισ. ευρώ από φόρους, ενώ οι μέτοχοι των εισηγμένων μοιράστηκαν μερίσματα και επιστροφές κεφαλαίου 13,2 δισ. ευρώ.

Οι προϋποθέσεις

Σύμφωνα με την αγορά, δύο είναι οι προϋποθέσεις για αναζωπύρωση του ενδιαφέροντος για νέες εισαγωγές στο ΧΑ: η σταθεροποίηση και η επακόλουθη ανάκαμψη της οικονομίας και η βελτίωση της κερδοφορίας των εταιρειών. Ολα δείχνουν πάντως ότι η επόμενη μέρα, όπως συμβαίνει μετά από κάθε κρίση, θα μας βρει όπως λέγεται στην αναζήτηση μιας νέας γενιάς εταιρειών που θα δώσουν τη νέα αναπτυξιακή ώθηση και στο Χρηματιστήριο.

Αρχικά, σύμφωνα με τις Αρχές θα μπορούσαν να εισαχθούν σε μια ειδική αγορά του ΧΑ, που θα περιλαμβάνει κυρίως venture companies, και στη συνέχεια, ανάλογα με την πορεία τους, να ενταχθούν σε όποια κατηγορία αποφασιστεί. Στο πλαίσιο της ανάγκης ενίσχυσης του θεσμικού πλαισίου εξετάζονται επίσης λύσεις όπως η δημιουργία επενδυτικού ταμείου για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η λειτουργία private equity funds, loan originating funds και hedge funds, η ενίσχυση της αγοράς εταιρικών ομολόγων κ.τ.λ.

Εν τω μεταξύ, μία ομάδα επιχειρήσεων βρίσκεται στον προθάλαμο του Χρηματιστηρίου ειδικά εάν το κλίμα αλλάξει και η οικονομία πάρει την ανιούσα. Κατά καιρούς έχουν ακουστεί ορισμένα ονόματα όπως της ΔΕΠΑ, της Apivita και όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν και της Chipita.

Από την άλλη πλευρά μικρότερες εταιρείες έχουν όπως λέγεται ενδιαφερθεί όπως η ασφαλιστική International Life, η Lamda Hellix, η εταιρεία έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων Εnergean Oil & Gas, η Mega Gyros κ.ά. Προσφάτως, τρεις εταιρείες της Βόρειας Ελλάδας παρουσίασαν τις προοπτικές τους σε θεσμικούς επενδυτές στο Χρηματιστήριο Αθηνών στο πλαίσιο ίσως και μιας μεσοπρόθεσμης εισαγωγής τους στην ελληνική αγορά. Πρόκειται για τις Β&Τ Composites, Aφοί Χαΐτογλου και Πίνδος.