Στο κινέζικο ημερολόγιο το 2016 είναι η Χρονιά του Πιθήκου. Για τα ελληνικά δεδομένα η χρονιά που πέρασε ήταν αδιαμφισβήτητα η Χρονιά του Αλέξη Τσίπρα.
Κανείς άλλος έλληνας πολιτικός της Μεταπολίτευσης δεν σφράγισε τόσο καθοριστικά ένα ολόκληρο δωδεκάμηνο.

Αλλά και κανείς άλλος δεν κινήθηκε τόσο παράτολμα ανάμεσα στον θρίαμβο και στην καταστροφή.

Θεωρητικά τίποτε δεν προμήνυε αυτή την εξέλιξη.
Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας πολιτικός ο οποίος διαψεύστηκε σε όσα υπολόγισε, ηττήθηκε σε όσα δοκίμασε και ατύχησε σε όλες τις βασικές επιλογές προσώπων και μεθόδων.
Η ίδια η άνοδός του προέκυψε από διαδοχικές στρατηγικές αστοχίες, μερικές από τις οποίες έχει παραδεχθεί κι ο ίδιος.
  • Βιάστηκε να ανατρέψει την κυβέρνηση Σαμαρά με αποτέλεσμα να κληρονομήσει όχι μόνο ένα ανοιχτό πρόβλημα αλλά και μια επαπειλούμενη οικονομική ασφυξία.
  • Εσπευσε να ασκήσει την εξουσία καταφανώς απροετοίμαστος και με τα λιγότερα δυνατά εχέγγυα –είναι ενδεικτική η επιλογή των ΑΝΕΛ ως κυβερνητικού εταίρου.
  • Μέτρησε λανθασμένα τις δυνάμεις του αλλά και τις διαθέσεις των συνομιλητών του σε μια διαπραγμάτευση της οποίας η παράταση ζημίωσε πρωτίστως τον ίδιο.
  • Αποδέχθηκε τελικά μια συμφωνία τόσο επαχθή που δυσκολεύεται να την υλοποιήσει και τόσο υφεσιακή που δύσκολα θα βγάλει τη χώρα από την κρίση.
Με άλλα λόγια, τίποτε το καλό ή το ουσιαστικό δεν προέκυψε από την παρατεταμένη κυριαρχία του. Εκτός ίσως από την κυριαρχία την ίδια –επίτευγμα καθόλου αμελητέο.
Κι αυτό αποδείχθηκε τελικά η μεγάλη επιτυχία του.
Ο Τσίπρας προσωποποίησε τη διέξοδο που προσδοκούσε μια ταλαιπωρημένη, κουρασμένη και παραζαλισμένη κοινωνία.
Η οποία δεν δίστασε να εναποθέσει την τύχη της σε έναν νέο άνθρωπο με αδιαμφισβήτητα επικοινωνιακά χαρίσματα και σε μια ιδιόμορφη ομάδα στελεχών που είχαν βιώσει επί δεκαετίες την πολιτική από το πολιτικό περιθώριο. Οι εκτός παιχνιδιού θεωρήθηκαν άφθαρτοι όταν το παιχνίδι άρχισε να μην αρέσει.
Με άλλα λόγια, η δύναμη και η αδυναμία του Τσίπρα είναι ότι εξέφρασε (και εκφράζει…) μια αντισυστημική εναλλακτική σε μια χώρα που αποφάσισε ότι για τα δεινά της φταίνε οι επάνω και οι έξω.
Είναι ένδειξη δύναμης διότι λειτουργεί ως επιλογή αποενοχοποίησης της κοινωνίας για όσα της έχουν συμβεί.
Αλλά είναι ταυτοχρόνως και παράγων αδυναμίας.
Η συνεχής ένταση δεν αντέχεται σε συνθήκες ομαλότητας και κανονικότητας, την ίδια στιγμή που η κυβέρνηση είναι εγκλωβισμένη να την προκαλεί και να την υπηρετεί. Ακριβώς όπως ο ποδηλάτης θα πέσει αν σταματήσει να κάνει πετάλι.
Γιατί όμως επί δώδεκα μήνες στις παραστάσεις των Ελλήνων νικούσε εκείνος που έχανε;
Ο λόγος είναι απλός. Επειδή η ελληνική κοινωνία στο σύνολό της ουδέποτε διαμόρφωσε πραγματική κουλτούρα νικητή. Το εθνικό μαρτυρολόγιο είναι γεμάτο από ένδοξους ηττημένους.
Ειδικά η Αριστερά έζησε σχεδόν έναν αιώνα σε συνθήκες ήττας, κάτι που την οδήγησε σε μια ιδιότυπη στρατηγική επιβίωσης. Να αποσυνδέσει τον αγώνα από το αποτέλεσμα.
Στη δεκαετία του ’40, ας πούμε, μπορεί να συνετρίβη αλλά ακόμη θεωρεί ότι η συντριβή δεν αποτελούσε ετυμηγορία.
Συνεπώς στην κυρίαρχη μεταφυσική της Αριστεράς, το αποτέλεσμα δεν κρίνει τον αγώνα, αφού για το αποτέλεσμα ευθύνονται πάντα κάποιοι άλλοι. Ο Τσόρτσιλ, ο Τρούμαν, ο Σόιμπλε…
Ως εκ τούτου ο αγώνας δικαιώνεται μόνο από τη δοξολογία της αγωνιστικότητας. Ηταν ακριβώς το αφήγημα του Αλ. Τσίπρα στις εκλογές του Σεπτεμβρίου.
Δεν μπορώ να γνωρίζω αν του έτυχε ή αν του πέτυχε.
Υποθέτω όμως ότι είναι όνειρο πολλών πολιτικών του πλανήτη να καταφέρουν να κυβερνούν ανεξαρτήτως αποτελέσματος, να κρίνονται μόνο από τη ρητορική της διακυβέρνησής τους.
Φυσικά (όπως έλεγε και η θυμόσοφος μητέρα του Βοναπάρτη) «pourvu que ca dure!» –«αρκεί να διαρκέσει…».
Αλλά αυτό θα το ξέρουμε του χρόνου τέτοια μέρα, αν όχι πολύ νωρίτερα.

Κορυφαία επιλογή
Είναι εξαιρετικά σημαντική η δήλωση της κυβερνητικής εκπροσώπου για το Ασφαλιστικό. Συγκεκριμένα είπε:

«Η λύση στο Ασφαλιστικό είναι η αύξηση των εσόδων και όχι η περικοπή των κύριων συντάξεων».
Κάποιος κακόπιστος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως για τις επικουρικές το πιάσαμε το νόημα.
Αλλά δεν γίνεται να αρνηθεί ότι το περίγραμμα για την επίλυση του Ασφαλιστικού που έδωσε η κυβερνητική εκπρόσωπος εγγράφεται στη χορεία διαχρονικά κορυφαίων επιλογών, όπως:

«Καλύτερα πλούσιος και υγιής παρά φτωχός και άρρωστος».
Ή, ακόμη καλύτερα:

«Καλύτερα να έχεις και να ξοδεύεις παρά να μην έχεις και να πληρώνεις».
Προσωπικά λοιπόν συμφωνώ απολύτως μαζί της!..

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ