Η στρατηγική – πλαίσιογια μια ευέλικτη Ενεργειακή Ένωση καθώς και μια νέα πολιτική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, εγκρίθηκαν σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα βασικά σημεία της στρατηγικής, που έχουν ως στόχο την ένωση των «ενεργειακών συνόρων» στην Ευρώπη των 28, παρουσίασε σήμερα ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση κ. Μάρος Σέφκοβιτς.
Η στρατηγική αυτή θέτει συγκεκριμένα βήματα, τα οποία θα ακολουθήσει η Επιτροπή Γιούνκερ για την επίτευξή των στόχων για μια ενιαία αγορά ενέργειας στην Ευρώπη, τα οποία, μεταξύ άλλων, είναι:
- Η θέσπιση νέας νομοθεσίας για τον επανασχεδιασμό και την αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας
- Μεγαλύτερη διαφάνεια στις συμβάσεις φυσικού αερίου
- Η ανάπτυξη ουσιαστικής συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο ως ένα σημαντικό βήμα προς μια ενοποιημένη αγορά με ισχυρότερο κανονιστικό πλαίσιο
- Η θέσπιση νέας νομοθεσίας για τη διασφάλιση του εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο
- Η αύξηση της χρηματοδότησης από την ΕΕ με στόχο τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης ή ένα νέο πακέτο για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Οι διαδικασίες της ενεργειακής ένωσης και ειδικότερα κάποια συγκεκριμένα βήματα, όπως για παράδειγμα ο έλεγχος των συμβάσεων προμήθειας αερίου, φαίνεται ότι επισπεύσθηκαν εξαιτίας της κρίσης στις σχέσης Ρωσίας –ΕΕ.
Ίσως δεν είναι τυχαίο ότι λίγο πριν την ανακοίνωση της νέας στρατηγικής για την ενεργειακή ένωση, ήρθε προειδοποίηση της Gazprom για πιθανά προβλήματα στη ροή φυσικού αερίου προς την Ευρώπη.
Πάντως, όπως τόνισε ο κ. Σέφκοβιτς, σήμερα εγκαινιάστηκε «το πιο φιλόδοξο ευρωπαϊκό σχέδιο στον τομέα της ενέργειας από την εποχή της Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Ένας σχέδιο που θα ενώσει 28 ευρωπαϊκές αγορές ενέργειας σε μία Ενεργειακή Ένωση, θα μειώσει τις εξαρτήσεις της Ευρώπης στον τομέα της ενέργειας και θα εξασφαλίσει ένα προβλέψιμο περιβάλλον για τους επενδυτές, το οποίο χρειάζονται για να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας και ανάπτυξη».
Επίσης, σήμερα έγινε ανακοίνωση για τη Διασύνδεση στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας μέχρι το 2020, η οποία προσδιορίζει τα μέτρα που χρειάζονται για την επίτευξη του στόχου του 10%. Αυτό είναι το ελάχιστο που απαιτείται για να είναι δυνατή η ροή και η εμπορία ενέργειας μεταξύ των κρατών μελών.
Η ανακοίνωση δείχνει ποια κράτη μέλη πληρούν σήμερα τον στόχο —και ποια έργα είναι απαραίτητα για να γεφυρώσουν το χάσμα έως το 2020.
Όσον αφορά το όραμα για μια παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα τον Δεκέμβριο στο Παρίσι, η ΕΕ επιδιώκει μια διαφανή, δυναμική και νομικά δεσμευτική παγκόσμια συμφωνία με θεμιτές και φιλόδοξες δεσμεύσεις από όλα τα μέρη.
Προτείνεται επίσης, με βάση τις αποφάσεις που ελήφθησαν στην Ευρωπαϊκή Σύνοδο τον περασμένο Οκτώβριο, ένας στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων στην ΕΕ.
Σύμφωνα με την Επιτροπή, «Ενεργειακή Ένωση» σημαίνει κυρίως τα εξής:
- Ρήτρα αλληλεγγύης: μείωση της εξάρτησης από έναν και μόνον προμηθευτή και πλήρης συνεργασία με τις γειτονικές χώρες, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις διακοπής του ενεργειακού εφοδιασμού. Μεγαλύτερη διαφάνεια στις συμφωνίες των χωρών της ΕΕ για αγορά ενέργειας ή φυσικού αερίου από χώρες εκτός ΕΕ.
- Ροή ενέργειας, ως ένα είδος πέμπτης ελευθερίας: ελεύθερη ροή ενέργειας διαμέσου των συνόρων με αυστηρή εφαρμογή των ισχυόντων κανόνων σε τομείς όπως ο ενεργειακός διαχωρισμός και η ανεξαρτησία των ρυθμιστικών αρχών. Επανασχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να είναι πιο διασυνδεδεμένη, πιο ανανεώσιμη και πιο ευέλικτη. Σημαντική αναμόρφωση των κρατικών παρεμβάσεων στο πλαίσιο της εσωτερικής αγοράς, και σταδιακή κατάργηση των περιβαλλοντικά επιζήμιων επιδοτήσεων.
- Μεγαλύτερη βαρύτητα στην ενεργειακή απόδοση: ουσιαστική επανεξέταση της ενεργειακής απόδοσης και αντιμετώπισή της ως μιας πηγής ενέργειας ώστε να μπορεί να ανταγωνίζεται με θεμιτούς όρους τη δυναμικότητα παραγωγής.
- Μετάβαση σε μια κοινωνία χαμηλών εκπομπών άνθρακα, με διάρκεια: εύκολη και αποτελεσματική απορρόφηση από το δίκτυο της τοπικά παραγόμενης ενέργειας, και από ανανεώσιμες πηγές.
«Για πολύ καιρό, η ενέργεια δεν συμπεριλαμβανόταν στις θεμελιώδεις ελευθερίες της Ένωσης. Τα τρέχοντα γεγονότα δείχνουν ποιο είναι το διακύβευμα: πολλοί Ευρωπαίοι φοβούνται ότι δεν θα διαθέτουν την ενέργεια που απαιτείται για να θερμάνουν στα σπίτια τους. Στόχος μας είναι μια Ευρώπη όπου αναπτύσσεται κοινή δράση με μακροπρόθεσμη προοπτική. Η ενέργεια που είναι ο στυλοβάτης της οικονομίας μας θέλω να είναι ανθεκτική, αξιόπιστη, ασφαλής, ολοένα πιο ανανεώσιμη και βιώσιμη», δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Από την πλευρά του ο Επίτροπος Δράσης για το Κλίμα και Ενέργειας, κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, πρόσθεσε ότι «μετά από δεκαετίες καθυστερήσεων, δεν θα χάσουμε ακόμα μια ευκαιρία να δημιουργήσουμε μια Ενεργειακή Ένωση».
Η ενεργειακή «ταυτότητα» της Ευρώπης
Η ΕΕ αποτελεί τον μεγαλύτερο εισαγωγέα ενέργειας στον κόσμο, καθώς εισάγει το 53% της ενέργειάς της, με ετήσιο κόστος 400 δισ. ευρώ περίπου.
Δώδεκα κράτη μέλη της ΕΕ δεν πληρούν τον κατώτατο στόχο διασύνδεσης της ΕΕ: να είναι δηλαδή δυνατή η διασυνοριακή διάθεση τουλάχιστον του 10% της εγκατεστημένης δυναμικότητας ηλεκτροπαραγωγής. Η ΕΕ προσδιόρισε 137 έργα ηλεκτρικής ενέργειας, από τα οποία τα 35 αφορούν τη διασύνδεση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας: αν υλοποιηθούν τα εν λόγω έργα, τα κράτη μέλη που δεν πληρούν τον στόχο θα μπορούσαν να μειωθούν από 12 σε 2.
Εάν υπήρχε ένα κατάλληλα διασυνδεδεμένο ευρωπαϊκό δίκτυο ενέργειας, οι καταναλωτές θα μπορούσαν να εξοικονομούν έως και 40 δισ. ευρώ τον χρόνο.
Έξι κράτη μέλη – Βουλγαρία, Εσθονία, Φινλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Σλοβακία – εξαρτώνται από έναν και μοναδικό εξωτερικό προμηθευτή για όλες τις εισαγωγές αερίου.
Το 75% του αποθέματος κατοικιών δεν είναι ενεργειακά αποδοτικό
Το 94% των μεταφορών εξαρτάται από το πετρέλαιο, το 90% του οποίου είναι εισαγόμενο.
Πάνω από 1 τρισεκατομμύριο ευρώ πρέπει να επενδυθεί στον ενεργειακό τομέα της ΕΕ έως το 2020 και μόνο.
Οι τιμές χονδρικής πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη είναι κατά 30% υψηλότερες, ενώ οι αντίστοιχες τιμές φυσικού αερίου είναι κατά 100% υψηλότερες από ο, τι στις ΗΠΑ.
Οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχουν συνδυασμένο ετήσιο κύκλο εργασιών 129 δισεκατομμύρια ευρώ και απασχολούν πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα.
Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στην ΕΕ μειώθηκαν κατά 18% την περίοδο 1990-2011.
Έως το 2030, η ΕΕ στοχεύει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 40%, στην προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας κατά τουλάχιστον 27%, και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά τουλάχιστον 27%.
