Πολλά γράφτηκαν και ειπώθηκαν πάνω στις προσωποπαγείς και διόλου τεκμηριωμένες απόψεις της ηγεσίας του νέου Υπουργείου Παιδείας, σχετικά με τον «προβληματισμό» του και στη συνέχεια στις απ ότι διαβάζω «αποφάσεις» του (μονομερείς επίσης) όσον αφορα στα Πρότυπα Πειραματικά Σχολεία της χώρας.
Πιστεύω πως αν δε μονοπολούσε το ενδιαφέρον μας αυτές τις μέρες το τεράστιο οικονομικό ζήτημα της χώρας, η συζήτηση που θα έπρεπε να αποτελέσει προτεραιότητα για την κυβέρνηση, θα αφορούσε την παιδεία γενικότερα και ειδικά τη λειτουργία αυτών των σχολείων, που αποτελούν την ελπίδα της δημόσιας εκπαίδευσης.
Έως ότου πραγματοποιηθεί αυτή η συζήτηση – αν γίνει ποτέ- είναι σημαντικό νομίζω να ξεκαθαριστεί το δίλημμα «εξετάσεις ή κλήρωση» το οποίο τέθηκε και χρήζει βαθύτερης ανάγνωσης από μια απλή αναφορά σε εύκολες λέξεις όπως «άγχος» και «αριστεία» (αν βέβαια δεχτούμε ότι θα συνεχίσουν να λειτουργούν αυτά τα σχολεία, γιατί κι αυτό φαίνεται, στη σύγχρονη κατά τ άλλα και δημοκρατική χώρα να αποτελεί απόφαση ενός ή έστω δέκα και όχι αποτέλεσμα έρευνας, μελέτης, τεκμηρίωσης και αξιολόγησης).
Κατ αρχάς να πούμε ότι η επιλογή για τα Πρότυπα Δημοτικά παραμένει να είναι η κλήρωση για διάφορους λόγους που σχετίζονται κυρίως με το νεαρό της ηλικίας και βέβαια με τη λογική των ίσων ευκαιριών. Από την άλλη μεριά- και εδώ προκύπτει το ζήτημα- η εισαγωγή με τη μέθοδο των εξετάσεων στα πρότυπα Γυμνάσια και Λύκεια εξυπηρετεί δύο στόχους: Ο ένας είναι η επιλογή μαθητών με κάποιο καλό επίπεδο γνώσεων και ικανοτήτων (περιλαμβάνονται και μαθητές του 15 όπως και άλλοι με μαθησιακά προβλήματα- δυσκολίες) αλλά κυρίως η πιστοποίηση μιας δεδηλωμένης πρόθεσης να ενστερνιστεί ένα παιδί τις αρχές και τις αξίες που διέπουν τη λειτουργία και τη στοχοθεσία των ΠΠΣ , παράγοντες που ενισχύουν τη βάση πάνω στην οποία θα αναπτυχθούν οι διαφορετικές προσεγγίσεις μάθησης. Η βάση αυτή περιλαμβανει παιδιά που δυσκολεύονται για τον αλφα η βητα λόγο αλλά έχει κοινό παρανομαστή την επιθυμία του παιδιού, το κίνητρό του, την προσπάθειά του. Να σημειωθεί ότι όλα τα παιδιά έχουν ίσες ευκαιρίες στο να συμμετάσχουν και να επιτύχουν σε αυτές τις εξετάσεις, απλά εδώ ο υποψήφιος διεκδικεί την επιλογή του.
Ο άλλος, εφιστώ την προσοχή στον κύριο Μπαλτά , πιο σημαντικός είναι για να δίνεται η ευκαιρία στον ικανό να αλλάξει τη ζωή του και να την κάνει καλύτερη και όχι μόνο στον τυχερό (βλέπε κλήρωση). Αυτό είναι ένα μοντέλο ζωής πολύ περισσότερο από μια «στρεβλή φιλοδοξία» όπως την ονόμασε ο κύριος Υπουργός. Αν μελετήσει κανείς σύγχρονη κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και εκπαιδευτική πολιτική θα διαπιστώσει αυτό που όλοι βλέπουμε: Ενα παιδί που ζει σε μια υποβαθμισμένη περιοχή μάλλον θα πάει και σε ένα σχολείο που αδυνατεί να του προσφέρει τα μέσα ή το κίνητρο ώστε να μεγιστοποιήσει τις ικανότητές του. Ας μη μιλήσουμε για τις φωτεινές εξαιρέσεις που οφείλονται σχεδόν αποκλειστικά στο μεράκι και την αγάπη κάποιων εκπαιδευτικών ούτε στα ευχολόγια «όλα τα σχολεία θα γίνουν καλά». Αντίθετα, ακριβώς λόγω σωστού εξισωτισμού , στα Πρότυπα Πειραματικά δίνεται η δυνατότητα σε όλα τα παιδιά να δώσουν εξετάσεις, σε ένα σχολείο επιλογής τους και να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους για ένα στόχο. Παράλληλα, οι καλές αυτές πρακτικές που υλοποιούνται σε αυτά τα σχολεία διαχέονται και στα υπόλοιπα, που σταδιακά αναβαθμίζονται υπηρετώντας τη γενικότερη εξισωτική φιλοσοφία της παιδείας.
Προτείνω στον κύριο Υπουργό να δεί την ταινία «Ο Πόλεμος των Κουμπιών» όπου ο νεαρός πρωταγωνιστής δίνει εξετάσεις για ένα καλό σχολείο και αφήνει στον «αντίπαλό» του τον «πόλεμο». «Βρήκα κάτι καλύτερο για τη ζωή μου» του λεει. Και τον προκαλώ να πάει σε σχολεία υποβαθμισμένων περιοχών να δεί παιδιά που το μυαλό τους πετάει, διψάει για το περισσότερο, για το διαφορετικό και χάνονται μέσα σε ενα σύστημα που ελλείπεται υποδομών και που αρκείται να του βάζει εύκολα τους μεγαλους βαθμους γιατι δεν έχει τίποτ αλλο να του δώσει.
Ένα κράτος που σέβεται τα παιδια και την κοινωνία οφείλει να τους δώσει μια καλύτερη προοπτική. Τα ΠΠΣ είναι τα κύτταρα της ουσιαστικής παιδείας που όλοι οραματιζόμαστε, που θα διασφαλίσει αυτην την καλύτερη για τον καθένα προοπική, για όλα τα παιδιά. Αν τα σεβαστούμε και τα στηρίξουμε. Μη φοβηθείτε κύριε Υπουργέ και μη τα μάχεστε. Μόνο όφελος θα έχει η κοινωνία της μάθησης από αυτά και τους ανθρώπους που τα υπηρετούν. Και…. δείτε την ταινία.
Υ.Γ Σε όσους σπεύσουν να επικαλεστούν τη φροντιστηριακή νοοτροπία της κοινωνίας μας ως αντι-επιχείρημα ας σκεφτούν ότι αυτό αποτελεί “στρεβλή” νοοτροπία ενηλίκων και καμία σχέση δεν εχουν με την ίδια τη στοχοθεσία των σχολείων. Και ας θυμηθούν τι μπορεί να κάνει ο άνθρωπος μόνος του όταν το θελήσει. Αν δε το θυμούνται οι ίδιο ξέρω πολλά παιδιά που μπορούν να τους το αποδείξουν.
* Η κυρία Μαργαρίτα Μανσόλα είναι Εκπαιδευτική Ψυχολόγος, και υποψήφια για το Διεθνές Πιστοποιητικό Εφηρμοσμένης Ηγεσίας στην Εκπαίδευση.
