Το Ισλαμικό Κράτος, γνωστό και ως ISIS ή ISIL, συνόδευσε τη βίαιη κατάκτηση μεγάλων τμημάτων του Ιράκ και της Συρίας με απαγωγές και αποκεφαλισμούς δημοσιογράφων. Κάθε δυτικός ρεπόρτερ που τολμάει να εισέλθει σε περιοχή που ελέγχει το ISIS σήμερα ρισκάρει σοβαρά τη ζωή του. Οι ΗΠΑ λοιπόν είναι αναμεμειγμένες στον πρώτο παρατεταμένο πόλεμο στη σύγχρονη Μέση Ανατολή τον οποίο δεν μπορούν να καλύψουν οι αμερικανοί δημοσιογράφοι και φωτογράφοι. Αυτό δεν είναι καλό.
Αλλά γίνεται και χειρότερο. Το ISIS ανάγκασε έναν από τους βρετανούς ομήρους του να παραστήσει τον πολεμικό ανταποκριτή σε ένα προπαγανδιστικό βίντεο από την πόλη Κομπανί στη Συρία προκειμένου να ανακοινώσει ότι «η πόλη είναι έτοιμη να πέσει στα χέρια των τζιχαντιστών, παρά τις αλλεπάλληλες αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές». Ο όμηρος, ντυμένος στα μαύρα, λέει: «Γεια σας, είμαι ο Τζον Κάντλι και σήμερα βρισκόμαστε στην πόλη Κομπανί στα συροτουρκικά σύνορα. Πίσω μου βλέπετε την Τουρκία».
Και γίνεται ακόμη χειρότερο. Σύμφωνα με το ιντερνετικό περιοδικό «Politico», το FBI έχει προειδοποιήσει τους ειδησεογραφικούς οργανισμούς στις ΗΠΑ ότι το ISIS θεωρεί τους δημοσιογράφους και τις προσωπικότητες των μίντια «νόμιμους στόχους για επιθέσεις ως αντίποινα» προς τις αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές.
Αναπάντητα ερωτήματα

Τι χάνουμε μη έχοντας ρεπόρτερ μόνιμα παρόντες εντός της επικράτειας του ISIS; Πολλά. Δεν μπορούμε να απαντήσουμε σε σημαντικά ερωτήματα: Πώς εκλαμβάνεται η βομβιστική μας εκστρατεία; Συσπειρώνει τους μαχητές του ISIS και τους ντόπιους σουνίτες ή προκαλεί ρήγμα ανάμεσά τους; Πώς κυβερνά το ISIS, ποια είναι η παιδεία και το σύστημα δικαιοσύνης και πώς τα εκλαμβάνουν οι Ιρακινοί και οι Σύροι που ζουν υπό το ISIS; Τι κάνει τόσες χαμένες ψυχές να εντάσσονται στο τζιχαντιστικό κίνημα; Τους απευθύνουμε το κατάλληλο μήνυμα;
Οι δημοσκοπήσεις, τα γραφήματα, τα «τιτιβίσματα» είναι αναμφίβολα σημαντικά. Αποτελούν μια μορφή στοιχείων. Αλλά το να πάρεις συνέντευξη από έναν άνθρωπο για τις ελπίδες και τα όνειρά του, τους φόβους και τα μίση του, αποτελεί επίσης μια μορφή συλλογής στοιχείων –στην οποία βασίζονται οι καλύτεροι διπλωμάτες, δημοσιογράφοι και ιστορικοί.
Συχνά αναπολώ συνεντεύξεις που πήρα από Αιγύπτιες σε ένα αποκλειστικά γυναικείο εκλογικό τμήμα στη φτωχότερη συνοικία του Καΐρου το 2012. Σχεδόν όλες είχαν ψηφίσει τον υποψήφιο της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Αλλά όταν ρωτούσα γιατί, καμία τους δεν ανέφερε τη θρησκεία. Αντίθετα, έλεγαν ότι ο Μόρσι θα έφερνε δουλειές, ασφάλεια, πεζοδρόμια, καλύτερο επίπεδο ζωής και θα έβαζε τέλος στη διαφθορά –εν ολίγοις, καλύτερη διακυβέρνηση. Ο Μόρσι ανατράπηκε επειδή δεν πέτυχε τίποτα από όλα αυτά.


Φιλτραρισμένες ειδήσεις

Πρόσφατα το ιντερνετικό κανάλι Vice News χρησιμοποίησε τον βετεράνο φωτορεπόρτερ του Αλ Τζαζίρα Μεντιάν Ντερίεχ για να γυρίσει ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ από τη Συρία με τίτλο «Το Ισλαμικό Κράτος». Αλλά, σύμφωνα με τον αρχισυντάκτη του Vice News, γυρίστηκε κατόπιν συμφωνίας «με όρους προκειμένου ο δημοσιογράφος να μπει και να βγει ζωντανός».
Ρώτησα τη Μίνα αλ Οράιμπι, βοηθό αρχισυντάκτρια της «Ασάρκ αλ Αουσάτ» που εδρεύει στο Λονδίνο, με ποιον τρόπο καλύπτει το ISIS μια αραβόφωνη εφημερίδα: «Εχουμε τους ανταποκριτές μας που υποστηρίζονται από μερικούς ντόπιους ρεπόρτερ οι οποίοι ρισκάρουν τη ζωή τους ερχόμενοι σε επαφή με μας από το Ιράκ. Υπάρχει ωστόσο μπλακάουτ στις περιοχές της Συρίας που ελέγχει το ISIS, ιδίως στη Ράκα. Το ρεπορτάζ εμπλουτίζεται από δίκτυα Ιρακινών και Σύρων που απευθύνονται σε μας για να πουν την ιστορία τους, καθώς και από σχέσεις με Ιρακινούς, Σύρους και άλλους Αραβες οι οποίοι είτε ήρθαν σε επαφή με μαχητές του ISIS είτε είχαν σχέση με αυτούς». Αλλά στην πραγματικότητα, προσέθεσε, «τα περισσότερα τα μαθαίνουμε είτε από μαχητές του ISIS είτε από ανεκδοτολογικές ιστορίες παρατηρητών ή ανθρώπων που έχουν συγγενείς σε μέρη που ελέγχει το ISIS».
Πράγματι το ISIS μάς λέει ό,τι επιθυμεί εκείνο να μάθουμε μέσω Twitter και Facebook και μας εμποδίζει να πληροφορηθούμε οτιδήποτε δεν επιθυμεί να γνωρίζουμε. Συνεπώς να είστε επιφυλακτικοί προς ό,τι σας λένε γι’ αυτόν τον πόλεμο –καλό, κακό ή αδιάφορο. Χωρίς ανεξάρτητους ρεπόρτερ επί τόπου μας αναμένουν εκπλήξεις. Αν δεν πας, δεν μαθαίνεις.

HeliosPlus