Οι κρίσεις φέρνουν αλλαγές. Η «ευρωκρίση» έφερε την «τραπεζική ένωση» και έδωσε μεγάλη ώθηση στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ουκρανική κρίση θα φέρει την «ενεργειακή ένωση»;

Στα ζητήματα της ενέργειας τα εθνικά κράτη της ΕΕ προτιμούν να κρύβουν τα χαρτιά τους. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γερμανίας που μετά την καταστροφή της Φουκουσίμα επέλεξε μονομερώς τη στροφή στις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, υιοθετώντας ένα χρονοδιάγραμμα εξόδου από την πυρηνική ενέργεια. Την απόφασή της κοινοποίησε η Άγκελα Μέρκελ στις γειτονικές χώρες, οι οποίες απλά έλαβαν υπόψη τις γερμανικές αποφάσεις, χωρίς φυσικά δικαίωμα λόγου, καθώς η ενεργειακή πολιτική παραμένει ουσιαστικά στο πλαίσιο της εθνικής πολιτικής των κρατών-μελών.

Κοινή ενεργειακή πολιτική το ζητούμενο

Εδώ και μερικούς μήνους κάτι φαίνεται να αλλάζει, όμως, στις ενεργειακές σχέσεις των Ευρωπαίων. Σημειώνονται συγκλίσεις, οι οποίες αποδίδονται στην ουκρανική κρίση και την ενεργειακή ανασφάλεια που αυτή προκάλεσε. Μάλιστα, ο πολωνός πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ δεν δίστασε να κάνει λόγο για την ανάγκη συγκρότησης μιας «ενεργειακής ένωσης» στην ΕΕ. Κεντρικό σημείο αυτής της σύγκλισης είναι η ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία. Περιγράφοντας την ευρωπαϊκή αγωνία, ο Τουσκ μίλησε για την ανάγκη σύναψης κοινών ευρωπαϊκών συμφωνιών με τον ρωσικό όμιλο Gazprom, προβάλλοντας την προοπτική μιας ενεργειακής ένωσης ως μονόδρομου.

Τις ανησυχίες του πολωνού πρωθυπουργού συμμερίζεται και ο Γκούντραμ Βολφ, επικεφαλής του think tank Bruegel των Βρυξελλών, υποστηρίζοντας την ανάγκη μεγάλων επενδύσεων στις ενεργειακές υποδομές. «Θα μπορούσε να συγκροτηθεί ένα πρότζεκτ προς το συμφέρον της Ευρώπης», λέει χαρακτηριστικα, εξηγώντας ότι με τον τρόπο αυτόν θα δινόταν ένα συμβολικό τέλος στην πολιτική της λιτότητας, ενώ παράλληλα θα επανέκαμπταν οι ευρωπαίοι πολίτες στο πρότζεκτ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Περισσότερη Ευρώπη, η απάντηση προς τη Ρωσία


Με τον Ντόναλντ Τουσκ δεν συμφωνούν μόνο οι ειδικοί και τα ευρωπαϊκά κόμματα που βρίσκονται στην καυτή φάση του προεκλογικού αγώνα, αλλά και πολλοί αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Συμφωνεί επίσης ο επίτροπος Ενέργειας Γκίντερ Έτινγκερ, ο οποίος στη σύνοδο κορυφής του ερχόμενου Ιουνίου θα καταθέσει τα σχέδιά του για το πρότζεκτ της «ενεργειακής ένωσης». Το σχέδιο θα περιλαμβάνει την περαιτέρω ανάπτυξη ευρωπαϊκών δικτύων διανομής φυσικού αερίου και μια ενιαία ευρωπαϊκή τιμή για το ρωσικό αέριο.

Όπως υποστηρίζει ο Γιαν Τεχάου, επικεφαλής του think tank «Carnegie Europe», η ουκρανική κρίση θα οδηγήσει στην ενίσχυση της ενοποιητικής διαδικασίας στο πεδίο της ενέργειας. «Πιθανότατα δεν θα οδηγήσει άμεσα σε μια ενιαία ενεργειακή πολιτική, αλλά σίγουρα σε πολλές επενδύσεις προκειμένου να επιτευχθεί η απεξάρτηση από τη Ρωσία», τονίζει ο Γιαν Τεχάου, σε συνέντευξή του προς την Deutsche Welle.

Ο επικεφαλής του tank «Carnegie Europe» αναμένει πρόοδο και σε άλλους τομείς, πέραν του ενεργειακού, υποστηρίζοντας ότι η ουκρανική κρίση θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα την Ευρώπη σε διαφορετική προσέγγιση του παράγοντα γειτνίασης με τη Ρωσία. «Οι Ευρωπαίοι δεν θα αντιμετωπίζουν στο εξής με τεχνικό τρόπο την γειτνίαση με τη Μόσχα, αλλά με γεωπολιτικό», επισημαίνει ο Γιαν Τεχάου.