Ενα μεγάλο κουμπί από γυναικείο παλτό. Mέσα σε ένα σκουριασμένο κουτί, σε ένα παλιατζίδικο στο Μοναστηράκι. Εχει αέρα σταρ: εύκολα ξεχωρίζει από τα άλλα κουμπιά που, ξεριζωμένα από καμπαρντίνες και πουκάμισα, πωλούνται κοψοχρονιά στα παζάρια. Είναι ευμέγεθες, μαύρο, βαρύ και φέρει ανάγλυφη παράσταση-μινιατούρα: μια γυναίκα με κότσο, η οποία κοιτάζει το είδωλό της στον καθρέφτη. Ρετρό αισθητική, με τη μελαγχολική αίσθηση των εποχών που περιγράφουν οι έλληνες λογοτέχνες –Ξενόπουλος, Καραγάτσης, Αθανασιάδης…
Κλείνω το κουμπί στη χούφτα μου και προσπαθώ να φανταστώ την ιδιοκτήτριά του: μεγαλοαστή, με νεοκλασικό αρχοντικό στα πέριξ του Κολωνακίου, και με ταξίδια σε Παρίσι και Βιέννη. Σε ένα από αυτά αγόρασε το παλτό με τα ιδιαίτερα κουμπιά. Το φόρεσε στη δεξίωση όπου γνώρισε τον στρατηγό, μελλοντικό σύζυγό της. Επειτα το χάρισε στη γειτόνισσα. Ή στην υπηρέτριά της. Ή το έκρυψε στο πατάρι και, όταν πέθανε, οι κληρονόμοι της το έδωσαν μαζί με όλη την παλιομοδίτικη γκαρνταρόμπα της στον παλιατζή. Πιθανώς, πάλι, το εν λόγω κουμπί να ξηλώθηκε, να έπεσε στον δρόμο, όπου το βρήκε ένα χαμίνι…
Πολλά μπορεί να είχαν συμβεί ως τη στιγμή που βρέθηκε στο χέρι μου, για να με «ταξιδέψει». Ακολούθως το άφησα και συνέχισα τον δρόμο μου. Μου αρέσει να θαυμάζω τα όμορφα αντικείμενα. Και αν δεν ανήκω σε εκείνους που τα μαζεύουν για να στολίσουν την καθημερινότητά τους ή επειδή δεν τους κάνει καρδιά να τα πετάξουν, ανήκω σε εκείνους που πιστεύουν στον θεό των μικρών πραγμάτων (για να δανειστώ τον τίτλο του μυθιστορήματος της Αρουντάτι Ρόι): στη μικροσκοπική ψυχούλα που κρύβουν μέσα τους τα ταπεινά αντικείμενα, η οποία μπορεί να σου διηγηθεί υπέροχες ιστορίες.
Αυτός, λοιπόν, ο θεός των μικρών πραγμάτων, μου μίλησε ξανά την περασμένη Κυριακή, όταν αποφάσισα να βάλω σε τάξη το σπίτι μου και ανέσυρα από τις ντουλάπες κουτιά ξεχασμένα από χρόνια. Οπαδός τού «ό,τι δεν χρειάζεται πέτα το», είχα κακές διαθέσεις. Ομως, ακόμη κι εγώ, που θεωρούμαι άνθρωπος ο οποίος δεν δένεται με τα αντικείμενα, στάθηκα με συγκίνηση μπροστά στα ταπεινά απομεινάρια από την επί Γης παρουσία ανθρώπων που αγάπησα. Ενα πορτοφολάκι, ένα ζευγάρι γυαλιά, ένα σημειωματάριο με αδιάφορες σημειώσεις, μια ευτελής εικονίτσα που κάτι έγραφε στο πίσω μέρος της…
Ο θεός των μικρών πραγμάτων μίλησε στην ψυχή μου, με αιφνιδίασε, κατακλύζοντάς με από συναισθήματα, και η «επιχείρηση εκκαθάριση» έγινε πιο δύσκολη από ό,τι περίμενα. Επειδή αυτή τη φορά οι ιστορίες που μου διηγούνταν τα πράγματα αφορούσαν στιγμιότυπα από τη δική μου ζωή. Πέταξα και πάλι πολλά άχρηστα (;) αντικείμενα. Υπήρξαν, όμως, και μερικά που τα τακτοποίησα με τρυφερότητα στα κουτιά των αναμνήσεων και τα έκρυψα ξανά. Πιθανώς σε μια άλλη εκκαθάριση να φανώ πιο αποτελεσματικός. Αυτή τη φορά δεν μπόρεσα. Οι εικόνες που ξύπνησε μέσα μου το φθαρμένο πορτοφολάκι αποδείχτηκαν πιο δυνατές από την ανάγκη μου για… μινιμαλισμό.
Οταν βρήκα δε εντός του ένα λίγο στραβωμένο κλειδί (δεν θυμόμουν ότι το είχα κρατήσει!), αντικείμενο που ενεργοποίησε μια άλλη ανάμνηση, ξεχασμένη, αλλά σημαντική, δεν μπόρεσα να μην το παραδεχτώ: αυτός ο άτιμος θεός των μικρών πραγμάτων έχει δύναμη δυσανάλογα μεγάλη σε σχέση με το μέγεθός του. Μπορεί να μας κάνει άνω-κάτω. Μπορεί, όμως, έτσι όπως «εμφανίζεται» μπροστά μας (πώς εμφανίστηκε το τζίνι στον Αλαντίν όταν έτριψε το λυχνάρι;), να αφυπνίσει και το συναίσθημα. Να ενορχηστρώσει το θαύμα και, ξαφνικά, να ακούσουμε τη φωνούλα του να μας περιγράφει αξιομνημόνευτες στιγμές της ζωής μας, λειτουργώντας θεραπευτικά σε μια εποχή εξαιρετικά νοσηρή και δυσοίωνη. Εγώ έβαλα τάξη: έκλεισα τα ενθυμήματά μου και τις φωνούλες τους σε ένα ευρύχωρο κουτί, έβαλα μέσα και ένα σακουλάκι λεβάντα για να μυρίζουν ωραία την επόμενη φορά που –δεν ξέρω κι εγώ σε πόσα χρόνια –θα το ανοίξω. Ισως τότε βρω τη δύναμη να τα πετάξω και να κάνω ακόμη περισσότερο χώρο στο σήμερα, στο τώρα. Τι να τον κάνω, όμως, περισσότερο χώρο;
ΥΓ.: Αφιερωμένο στην Κλαίρη, που την «κατηγορώ» επειδή μαζεύει τα πάντα, από βότσαλα μέχρι σαλονάκια-αντίκες με ξεχαρβαλωμένους σουμιέδες. Για να δει ότι στην πραγματικότητα την καταλαβαίνω.

*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 26 Ιανουαρίου 2014

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ