Στο Δουβλίνο, την πόλη που χρησιμοποιούσαν οι Βίκινγκς ως δουλεμπορικό λιμάνι πριν από χίλια χρόνια, η κυβέρνηση γιορτάζει. Οι Ιρλανδοί ζήτησαν τη βοήθεια της τρόικας στις 21 Νοεμβρίου του 2010, επτά μήνες μετά το Καστελόριζο (ήταν 23 Απριλίου όταν ο Γιώργος Παπανδρέου καλούσε το ΔΝΤ στην Ευρώπη…).

Πριν από έναν μήνα, στις 15 Δεκεμβρίου, οι Ιρλανδοί έδιωξαν την τρόικα και έδωσαν τέλος στο δικό τους μνημόνιο. Ο πρωθυπουργός Εντα Κένι χαιρέτισε ως «ήρωες και ηρωίδες» τους συμπολίτες του. «Η υπομονή και η προσαρμοστικότητά σας αποκατέστησαν την εθνική μας υπερηφάνεια» είπε.
Η επιστροφή στις αγορές


Και όχι μόνο αυτό. Την εβδομάδα που πέρασε η Ιρλανδία πραγματοποίησε την πρώτη επιτυχημένη έξοδο στις αγορές. Η ζήτηση για τα δεκαετή ομόλογα ήταν υπερτετραπλάσια της προσφοράς των 3,75 δισ. ευρώ και το επιτόκιο διαμορφώθηκε σε μόλις 3,5% στέλνοντας σήμα αισιοδοξίας που έριξε τα spreads των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου. Την ίδια εβδομάδα η Ελλάδα, προεδρεύουσα πλέον της ΕΕ, είδε τις αποδόσεις των δικών της ομολόγων να υποχωρούν στο χαμηλότερο σημείο της τελευταίας τετραετίας. Αραγε μπορούμε όπως η Ιρλανδία;
Οι αριθμοί δείχνουν ότι η απόσταση που χωρίζει τη χώρα μας από το χειροπιαστό «success story» της Ιρλανδίας είναι ακόμη μεγάλη. Η απόδοση των δεκαετών ελληνικών τίτλων υποχώρησε σε 7,8% την περασμένη Τρίτη, σε επίπεδα εντυπωσιακά χαμηλότερα από το εξωφρενικό 35% που καταγράφηκε στις αρχές του 2012. Την ίδια ημέρα η Ιρλανδία πουλούσε σαν «ζεστό ψωμί» δεκαετή ομόλογα με επιτόκιο μόλις 3,5%.
Διαδικασία εξευτελισμού


Η έξοδος της Ιρλανδίας δεν σημαίνει ότι η εμπειρία του Μνημονίου ήταν ανώδυνη για τη χώρα των 4,8 εκατομμυρίων κατοίκων. Η είσοδος στο μνημόνιο ήταν τεράστιο σοκ. «Οι περισσότεροι πολίτες δεν είδαν την τρόικα ως προσφορά βοήθειας αλλά ως διαδικασία εξευτελισμού για μια χώρα που πάλεψε πολύ σκληρά για την ανεξαρτησία της στην πρόσφατη ιστορία της» λέει στο «Βήμα» στέλεχος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής από το Δουβλίνο που έζησε τα γεγονότα του 2010.
Την ίδια στιγμή ο πρωθυπουργός Εντα Κένι είναι βασικός υποψήφιος για το χρίσμα του υποψηφίου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) που θα διεκδικήσει την προεδρία της Κομισιόν απέναντι στον Μάρτιν Σουλτς από την πλευρά των ευρωπαίων Σοσιαλιστών και στον Αλέξη Τσίπρα από την Ευρωπαϊκή Αριστερά. Το συνέδριο του ΕΛΚ που θα αναδείξει τον υποψήφιο θα γίνει τον Μάρτιο στο Δουβλίνο, ενώ ανάμεσα στους συνυποψηφίους του Κένι (ο οποίος επισήμως αρνείται ότι ενδιαφέρεται για τη θέση) θα βρεθούν ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και ο Ολι Ρεν.
Πώς τα κατάφεραν


Η πιο σύντομη απάντηση στο ερώτημα πώς κατάφερε η Ιρλανδία να βγει από το μνημόνιο είναι το ότι εφάρμοσε το δικό της μνημόνιο και συνεχίζει να το κάνει. Τα μέτρα λιτότητας άρχισαν ήδη από το 2008 και σύμφωνα με τον υπουργό Οικονομικών κ. Μάικλ Νούναν η χώρα θα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζει την ίδια πολιτική.
Η Ιρλανδία ζήτησε τη βοήθεια των 85 δισ. ευρώ το 2010, όταν το έλλειμμά της εκτινάχθηκε στο 32,4% του ΑΕΠ και το χρέος (από 25% του ΑΕΠ το 2006) στο 100% του ΑΕΠ, γιατί το κράτος στήριξε με ιλιγγιώδη ποσά τις χρεοκοπημένες τράπεζες που είχαν εκτεθεί σε τοξικά δάνεια.
Φθάνοντας στο Δουβλίνο η τρόικα βρήκε το μνημόνιο… έτοιμο. «Εναν μήνα πριν είχαμε ήδη καταρτίσει ένα δικό μας, λεπτομερές σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης. Η τρόικα ήρθε, διάβασε το κείμενο και είπε ότι συμφωνούσε. Αρα ως υπουργείο είχαμε από την αρχή την ιδιοκτησία του προγράμματος» λέει ο Τζον Μακ Κάρθι, επικεφαλής οικονομολόγος του ιρλανδικού υπουργείου Οικονομικών.
Ανάκαμψη της απασχόλησης


Η τρόικα δεν πείραξε την «ιερή αγελάδα» για το σύνολο του πολιτικού κόσμου στην Ιρλανδία που δεν είναι άλλη από τη χαμηλή φορολογία, 12,5% για τις επιχειρήσεις. Οι Κέλτες το ξέκοψαν από την αρχή και οι δανειστές αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν.
Η ιδιοκτησία του προγράμματος από το υπουργείο Οικονομικών και οι δομές σύγχρονου δυτικού κράτους που διαθέτει η Ιρλανδία δεν απέτρεψαν τις συνέπειες της λιτότητας, φαίνεται ωστόσο ότι διευκολύνουν την ανάκαμψη.
Η ανεργία έφθασε στο υψηλότερο σημείο, λίγο πάνω από το 15%, το πρώτο τρίμηνο του 2012. Στο τέλος του 2013 είχε ήδη υποχωρήσει στο 12,4% για το σύνολο του έτους. «Καταγράφουμε πολύ σημαντική ανάκαμψη της απασχόλησης, είχαμε αύξηση 1% μόνο μέσα στο τρίτο τρίμηνο της χρονιάς που πέρασε» λένε στο υπουργείο Οικονομικών. Ωστόσο οι συνέπειες του υπερδανεισμού βαραίνουν, καθώς το χρέος βρίσκεται πια στο 125% του ΑΕΠ, από μόλις 25% το 2006.

Δεν συμφέρουν κανέναν οι πλειστηριασμοί
  • Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα παραμένουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια. Η Κεντρική Τράπεζα της Ιρλανδίας ανακοίνωσε το 2013 το πλαίσιο για τη ρύθμιση των δανείων. Ετσι η άρση της προστασίας κατά των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας που έγινε τον Ιούλιο συνοδεύθηκε από ένα αυστηρό δεσμευτικό πλαίσιο για τις τράπεζες. Ουσιαστικά απαιτεί από τα πιστωτικά ιδρύματα να τα βρουν με τους κατόχους «κόκκινων» στεγαστικών δανείων (περίπου το 13% του συνόλου) θέτοντας συγκεκριμένους στόχους και χρονοδιαγράμματα, όχι προς τους οφειλέτες αλλά προς τις τράπεζες, οι οποίες είναι υποχρεωμένες να πιάνουν αριθμητικούς στόχους και να αναφέρουν τον αριθμό των «ολοκληρωμένων ρυθμίσεων» που έχουν επιτευχθεί σε συνεννόηση με τους πελάτες στην Κεντρική Τράπεζα. Στην Ιρλανδία, όπως και στην Ελλάδα, οι πλειστηριασμοί δεν συμφέρουν κανέναν, καθώς οι τιμές των ακινήτων έχουν υποχωρήσει ακόμη και κατά 50% από την προ της κρίσης εποχή.
9,50 ευρώ για ένα πακέτο τσιγάρα
«Ενα πακέτο τσιγάρα και έναν αναπτήρα». «Εντεκα ευρώ, παρακαλώ». «Πόσο;». «Καλώς ήλθατε στην Ιρλανδία, κύριε». Ο διάλογος έγινε την Παρασκευή στο κέντρο του Δουβλίνου, λίγα μέτρα από το φημισμένο Τrinity College που προσελκύει φοιτητές από όλον τον πλανήτη. Ο επισκέπτης από την Ελλάδα ρώτησε κάτι ακόμη. «Πώς νιώθετε τώρα που έφυγε η τρόικα;». «Αυτοί οι τύποι τα έκαναν όλο και χειρότερα. Νομίζω ότι τώρα θα τα πάμε καλύτερα» απάντησε. «Η υπερφορολόγηση των τσιγάρων είναι μια δημοφιλής πολιτική στην Ιρλανδία γιατί προάγει τη δημόσια υγεία» αντέτεινε αργότερα σύμβουλος του υπουργού Οικονομικών. Το πακέτο κόστιζε 9,50 ευρώ και τα περισσότερα πάνε στο κράτος.
Το Δουβλίνο είναι μια λειτουργική, πεντακάθαρη και τακτοποιημένη πόλη. Στο κέντρο τα σημάδια της κρίσης δεν είναι εμφανή. Ωστόσο στις εργατικές συνοικίες, στις γειτονιές που βρίσκονται στην άλλη όχθη του ποταμού Λίφι από αυτήν όπου εκτείνεται το Διεθνές Χρηματοοικονομικό Κέντρο, η εικόνα είναι διαφορετική.
Η ανεργία παραμένει υψηλή (12,8%), το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 10% και οι 200.000 Ιρλανδοί που μετανάστευσαν λόγω της κρίσης δεν επέστρεψαν στην πατρίδα. Είναι ωστόσο εντυπωσιακό το ότι οι Ιρλανδοί, σε αντίθεση με τους Βρετανούς, παρά την τριετή εμπειρία του μνημονίου θέλουν περισσότερη Ευρώπη. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 70% των πολιτών τάσσεται υπέρ του ευρώ και το 67% δηλώνει αισιοδοξία για το μέλλον της Ευρώπης.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ