Eνα πιστόλι για τον Ταραντίνο

Το 1964 η παγκόσμια επιτυχία της ταινίας «Για μια χούφτα δολάρια» του Σέρτζιο Λεόνε βοήθησε το ευρωπαϊκό γουέστερν, γνωστό κυρίως ως spaghetti western, να εξελιχθεί κυριολεκτικά σε φαινόμενο. Περισσότερα από 550 ευρωπαϊκά γουέστερν γυρίστηκαν ως τα μέσα της δεκαετίας του 1970, το 80% όμως από αυτά –και με φωτεινές εξαιρέσεις τα κορυφαία γουέστερν του Λεόνε («Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος», «Μονομαχία στο Ελ Πάσο», «Κάποτε στη Δύση») –ήταν «σκουπίδια». Η μόδα είχε γίνει μαζική υστερία και το 1968 παρήχθησαν πάνω από 70 (!) spaghetti western.

Υπήρξαν ωστόσο και κάποιες ταινίες, πέραν εκείνων του Λεόνε, που έγραψαν το δικό τους κεφάλαιο στο παράξενο αυτό είδος που έμοιαζε να ακυρώνει όλον τον ηρωισμό του αμερικανικού γουέστερν. Ενδεικτικά, οι ταινίες «Ringo» του Ντούτσιο Τέσαρι με τον Τζουλιάνο Τζέμα («Ενα πιστόλι για τον Ρίνγκο», «Η επιστροφή του Ρίνγκο»), ο «Μεγάλος σιωπηλός» του Σέρτζιο Κορμπούτσι με τον Ζαν Λουί Τρεντινιάν και τον Κλάους Κίνσκι και ταινίες όπως το «Ενα ποτάμι δολάρια» του Κάρλο Λιτσάνι και βεβαίως ο «Django, ο τρομοκράτης του Πάσο Ντόμπλε», επίσης του Κορμπούτσι, που έκανε σταρ τον Φράνκο Νέρο το 1965, όταν προβλήθηκε για πρώτη φορά στις αίθουσες.

Ο Django, ένας αγέλαστος πιστολέρο που σέρνει διαρκώς ένα φέρετρο, αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση ήρωα του ευρωπαϊκού γουέστερν και η επιτυχία της gothic ταινίας του Κορμπούτσι τον μετέτρεψε εν μια νυκτί σε θρύλο. Ξαφνικά, στα περισσότερα spaghetti western έβρισκες κάποιον ήρωα (συνήθως τον πρωταγωνιστή) που λεγόταν Django. Σε άλλες περιπτώσεις το όνομα Django εμφανιζόταν στους τίτλους των ταινιών ακόμη και αν… δεν υπήρχε καν ήρωας με αυτό το όνομα στην ιστορία της ταινίας!

Επίσης τα spaghetti western σε πολλές χώρες προβάλλονταν μεταγλωττισμένα, οπότε στις μεταγλωττίσεις ορισμένων χωρών πάντα ακουγόταν το όνομα Django, είτε υπήρχε στην ταινία είτε όχι. Στη δε Γερμανία, όπου ο Django ήταν φετίχ, με εκατοντάδες χιλιάδες θαυμαστές, το όνομά του ακουγόταν και στις μεταγλωττίσεις ταινιών που δεν ήταν καν… γουέστερν! Για μια μεγάλη περίοδο σε όλες τις ταινίες του Φράνκο Νέρο που προβάλλονταν ντουμπλαρισμένες στη Γερμανία το όνομα που ακουγόταν να έχει ήταν Django. Η ειρωνεία μάλιστα είναι ότι η μοναδική ταινία στην οποία ο πρωτότυπος Django του Κορμπούτσι εμφανίζεται ξανά με τον Φράνκο Νέρο στον ίδιο ρόλο είναι η «Επιστροφή του Django», που γυρίστηκε από τον Νέλο Ροσάτι περίπου 20 χρόνια μετά την πρώτη…

Ενας από τους πιστότερους φαν όχι μόνο του Django, αλλά και των «υποκατάστατών» του είναι και ο Κουέντιν Ταραντίνο ο οποίος για όλους τους παραπάνω λόγους αποφάσισε να τιτλοφορήσει την τελευταία ταινία του (και το πρώτο γουέστερν που γυρίζει) «Django Unchained» («Django ο τιμωρός»). «Βρήκα ελκυστική την ιδέα να προκαλέσω λιγάκι βάζοντας στον τίτλο της ταινίας μου το όνομα Django, για ό,τι αυτό σημαίνει στα spaghetti western και στη μυθολογία τους» είπε ο αμερικανός σκηνοθέτης. «Γιατί δίπλα στον πρωτότυπο Django υπάρχουν περί τις 40 ταινίες “Django” που ενώ δεν έχουν καμία σχέση μαζί του, έχουν κερδίσει μια θέση στην ιστορία του spaghetti western. Νιώθω λοιπόν υπερήφανος να λέω ότι η δική μας ταινία είναι η τελευταία εκδοχή στις κλεψιμαίικες αυτές ταινίες του Djangο».

Βεβαίως, ο Ταραντίνο ανέκαθεν και με ποικίλους τρόπους ενσωμάτωνε στοιχεία των ευρωπαϊκών γουέστερν (και όχι μόνο) στις ταινίες του. Eίτε χρησιμοποιώντας παραλλαγμένες κλασικές σκηνές από spaghetti western είτε αυτούσια μουσικά κομμάτια, κυρίως του Ενιο Μορικόνε, του οποίου η μουσική έπαιξε μέγιστο ρόλο στη δημοτικότητα του είδους.

Το περίφημο κόψιμο του αυτιού στο «Reservoir dogs» είναι «κλεμμένο» από τον «Django» του Κορμπούτσι, ενώ η σκηνή στο «Kill Bill» όπου βλέπουμε την Ούμα Θέρμαν να απελευθερώνεται από τον τάφο είναι μια σαφής παραπομπή στο «Ενας ξένος… λίγο χρυσάφι… πολλά πτώματα» του Τζούλιο Κουέστι όπου βλέπουμε το χέρι του θαμμένου Τόμας Μίλιαν να πετάγεται από το χώμα και τον ίδιο να απελευθερώνεται από τον τάφο του.

Η βασική θεματική πλοκή τoυ 90% των spaghetti western περιορίζεται σε τέσσερις λέξεις: κάποιος θέλει να εκδικηθεί. Η εκδίκηση, από την άλλη πλευρά, είναι μια έννοια που συχνά απασχολεί τον Κουέντιν Ταραντίνο στις ταινίες του, αν και στην προκειμένη περίπτωση προτιμά να σκέφτεται το «Django unchained» περισσότερο ως «ένα ταξίδι του κεντρικού ήρωα παρά σαν μια ταινία εκδίκησης. Βεβαίως, όταν βλέπεις τον σκλάβο να αρπάζει το μαστίγιο από τον αφέντη και να το χρησιμοποιεί εναντίον του οι προοπτικές είναι ενθουσιώδεις».

Για τον Ταραντίνο, άλλωστε, το πιο έντονο συναίσθημα που μπορεί ένας σκηνοθέτης να προκαλέσει στο κοινό, ειδικά σε μια αίθουσα γεμάτη κόσμο, είναι το αίσθημα της εκδίκησης. «Το να χτίζεις έναν ήρωα που θέλει να εκδικηθεί, να στήνεις δίπλα του όλους τους ανθρώπους που θέλεις να εκδικηθεί, να νιώθεις και εσύ ο ίδιος οργή και θυμό γι’ αυτούς και για ό,τι του έκαναν, όλα αυτά καταλήγουν σε ένα συναίσθημα φανταστικό» πιστεύει ο Ταραντίνο. «Και όταν ο ήρωας όντως θριαμβεύει και τους ρίχνει όλους τέζα, ο κόσμος ενθουσιάζεται και ψηφίζει υπέρ του. Ολη αυτή η κατάσταση είναι πολύ δυναμική. Στον κινηματογράφο είναι ασφαλής. Στην πραγματική ζωή όμως, η εκδίκηση σπανίως ικανοποιεί».

πότε & πού:
Η ταινία «Django ο τιμωρός» είναι προγραμματισμένη να προβληθεί στις ελληνικές αίθουσες την Πέμπτη 17 Ιανουαρίου σε διανομή Feelgood Entertainment.