Μετρό απαστράπτον, ηλεκτρικός σιδηρόδρομος στα ίδια πρότυπα, προαστιακός σιδηρόδρομος στο κέντρο της Αττικής οδού και τραμ που θα διασχίζει την πόλη είναι τα μέσα σταθερής τροχιάς που προγραμματίζεται να λειτουργήσουν εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 προκειμένου να διευκολύνουν τις μετακινήσεις των επισκεπτών και των μελών της ολυμπιακής οικογένειας. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, όλα τα μέσα σταθερής τροχιάς θα αλληλοσυμπληρώνονται διευκολύνοντας τις μετακινήσεις και μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες και επομένως συμβάλλοντας στην καλύτερη λειτουργία της πόλης. Ωστόσο μέχρι στιγμής η όλη προετοιμασία φαίνεται ότι βρίσκεται στο επίπεδο των μελετών καθώς κανένα από τα προγραμματιζόμενα έργα δεν έχει αρχίσει να κατασκευάζεται, ούτε καν έχει ανατεθεί για να κατασκευαστεί. Ως εκ τούτου ανακύπτουν αμφιβολίες αν τα έργα αυτά, που ούτως ή άλλως από τον προγραμματισμό τους κινούνται σε οριακές ημερομηνίες, θα είναι έτοιμα να λειτουργήσουν τον Αύγουστο του 2004.
Οπως σε όλα τα δημόσια έργα, στην πορεία κατασκευής ανακύπτουν προβλήματα απαλλοτριώσεων ή αρχαιολογικών ανασκαφών τα οποία απαιτούν πρόσθετο χρόνο για να ξεπεραστούν. «Για τον περιορισμό των καθυστερήσεων στην κατασκευή του μετρό βρέθηκε η λύση της «προσωρινής κατάληψης» οικοπέδων με καταβολή μισθώματος στους ιδιοκτήτες αντί της απαλλοτρίωσης που απαιτεί πολλαπλάσιο χρόνο αφού μέχρι στιγμής δεν έχει ενταχθεί στη διάταξη περί αναγκαστικής απαλλοτρίωσης του νόμου για τα ολυμπιακά έργα» εξηγεί ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό κ. Λεωνίδας Κίκηρας.
Φαίνεται ότι το ίδιο ακριβώς συμβαίνει για όλα τα προγραμματιζόμενα έργα των μέσων σταθερής τροχιάς. Με εξαίρεση τον προαστιακό σιδηρόδρομο, που θα κατασκευαστεί στο μέσον της Αττικής οδού και επομένως λύνεται το θέμα των απαλλοτριώσεων, τα άλλα μέσα, όπως το τραμ, ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος και το μετρό, αντιμετωπίζουν πρόβλημα καθυστερήσεων με τις απαλλοτριώσεις.
Πρόσφατα η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή διά του αντιπροέδρου της κ. Ζακ Ρογκ ζήτησε να κατασκευαστεί μία επιπλέον γραμμή μετρό για την εξυπηρέτηση του Ολυμπιακού Σταδίου (ΟΑΚΑ), αν και γνωρίζει ότι οι ΗΣΑΠ θα κατασκευάσουν δεύτερο σταθμό κοντά στο ΟΑΚΑ ο οποίος θα αποτελέσει και το σημείο μετεπιβίβασης για τον προαστιακό σιδηρόδρομο.
Το μετρό όμως δεν φαίνεται ότι θα φθάσει στο ΟΑΚΑ, όπως επιθυμεί η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή ως επέκταση της γραμμής από Πανόρμου ως ΟΑΚΑ, μέσω ή κάτω από τη λεωφόρο Κηφισιάς. Ως λύση έσχατης ανάγκης εξετάζεται η κατασκευή γραμμής μετρό από τη Δουκίσσης Πλακεντίας ως το ΟΑΚΑ.
«Η γραμμή αυτή δεν περιλαμβάνεται στις προτεραιότητες του έργου και επιπλέον δεν υπάρχουν τα αναγκαία χρήματα» τόνισε χαρακτηριστικά ο υπουργός ΠΕΧΩΔΕ κ. Κώστας Λαλιώτης. Από τις μελέτες που έχουν γίνει προκύπτει ότι για τη δημιουργία γραμμής μετρό από την Πανόρμου ως το ΟΑΚΑ διά μέσου της λεωφόρου Κηφισιάς απαιτούνται 100-140 δισ. δρχ., ανάλογα με την εναλλακτική λύση, τα οποία δεν υπάρχουν.
Το ΥΠΕΧΩΔΕ έκρινε ότι το έργο αποτελεί πολυτέλεια αφού δεν πρόκειται να εξυπηρετήσει τις ανάγκες της πόλης, δεδομένου ότι οι μελέτες προβλέπουν μόνο έναν σταθμό στο ΟΑΚΑ. Θα επρόκειτο λοιπόν για ένα έργο μόνο για τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
Ειδικότερα για την υπέργεια κατασκευή, μήκους 7,2 χλμ., χρειάζονται 100 δισ. δρχ. Το έργο κρίθηκε ότι θα δημιουργούσε αντιαισθητική εικόνα στην κεντρική αυτή λεωφόρο αφού η υπερύψωση της γραμμής θα έφθανε στο ύψος των σπιτιών, γεγονός που θα οδηγούσε σε προσφυγές των θιγομένων στο Συμβούλιο της Επικρατείας και επομένως το έργο θα παραπεμπόταν στις καλένδες.
Ακόμη το υπέργειο μετρό, αν και αθόρυβο, θα δημιουργούσε πρόσθετη όχληση και ιδιαίτερο πρόβλημα στην κυκλοφορία επί της λεωφόρου Κηφισιάς επί τρία χρόνια, όσα απαιτούνται για την ολοκλήρωσή του. Επιπλέον υπάρχει πρόβλημα σύνδεσης της γραμμής με τον σταθμό της Πανόρμου καθώς θα έπρεπε να γκρεμιστούν κτίρια της περιοχής αλλά και το Γηροκομείο, κάτι που δεν είναι δυνατόν αφού είναι διατηρητέο.
Ως εναλλακτική λύση μελετήθηκε η υπόγεια σύνδεση της Πανόρμου με το ΟΑΚΑ, μήκους 7,5 χλμ. και κόστους 140 δισ. δρχ., με όλα τα προβλήματα που μπορούν να ανακύψουν κατά τη διάνοιξη της σήραγγας. Ως έσχατη λύση εξετάζεται η δημιουργία διακλάδωσης της γραμμής του μετρό Εθνική Αμυνα – Σταυρός Αγίας Παρασκευής, από το ύψος της Δουκίσσης Πλακεντίας ως το ΟΑΚΑ, μήκους 3,7 χλμ. και κόστους περί τα 120 δισ. δρχ. Και αυτή η σύνδεση όμως αναμένεται να παρουσιάσει γεωτεχνικά προβλήματα καθώς το υπέδαφος κρίνεται σαθρό από τα ρέματα της περιοχής.
* Οι επεκτάσεις του μετρό
Με προϋπολογισμό περί τα 600 δισ. δρχ. ξεκινούν οι επεκτάσεις του μετρό της Αθήνας, συνολικού μήκους 28 χλμ., προς Περιστέρι, Ηλιούπολη και Σταυρό Αγίας Παρασκευής, με προοπτική να είναι έτοιμες το 2004. Παράλληλα δημοπρατήθηκε η επέκταση προς Περιστέρι, αν και το έργο δεν θα είναι έτοιμο για το 2004, αφού η σήραγγα θα διανοιχθεί κάτω από την Ιερά οδό, περιοχή που βρίθει αρχαιοτήτων.
Ως πρώτης προτεραιότητας κρίνεται η επέκταση από την Εθνική Αμυνα ως τον Σταυρό Αγίας Παρασκευής, μήκους 5,1 χλμ., με δύο σταθμούς στη Δουκίσσης Πλακεντίας και στη Μεταμόρφωση Χαλανδρίου. Η γραμμή θα συνδέεται με τον μελλοντικό προαστιακό σιδηρόδρομο, ενώ τα βαγόνια θα είναι κοινά και για τα δύο μέσα.
Για την επέκταση από τον Σταυρό Αγίας Παρασκευής ως το νέο αεροδρόμιο Σπάτων δεν έχουν ληφθεί ακόμη αποφάσεις καθώς συνδέονται με τα σχέδια του ΟΣΕ για δημιουργία προαστιακού σιδηροδρόμου στο κέντρο της Αττικής οδού, η οποία από την Ελευσίνα καταλήγει στο νέο αεροδρόμιο Σπάτων. Οι μελέτες σκοπιμότητας άρχισαν να εκπονούνται. Οσο για τη χρηματοδότηση των επεκτάσεων του μετρό, μεγάλο μέρος τους θα προέλθει από κονδύλια του ΚΠΣ-3.
* Ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος
«Σε τρία χρόνια καλούμαστε να αλλάξουμε εκ βάθρων τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο της πρωτεύουσας» τόνισε χαρακτηριστικά ο διευθύνων σύμβουλος των ΗΣΑΠ κ. Γεράσιμος Δραγώνας. «Ως το τέλος του 2003 θέλουμε να έχουμε εκσυγχρονίσει πλήρως όλο το δίκτυό μας» προσθέτει ο πρόεδρος των ΗΣΑΠ κ. Παναγιώτης Λάμπος.
Ουσιαστικά ο ηλεκτρικός σιδηρόδρομος θα αλλάξει μορφή και θα μοιάζει περισσότερο με το απαστράπτον μετρό παρά με τον σημερινό ΗΣΑΠ.
Στα πλαίσια αυτά αγοράζονται 120 νέα βαγόνια, όμοια με αυτά του μετρό, ανακατασκευάζονται όλοι οι σταθμοί του δικτύου, δημιουργούνται νέοι σταθμοί, αλλάζουν τα υλικά επένδυσής τους ώστε να καθαρίζονται εύκολα και να είναι αντιγκραφίτι, τοποθετούνται κυλιόμενες σκάλες, ΑΤΜ, γυάλινοι ανελκυστήρες και ειδικές προσβάσεις για τα άτομα με ειδικές ανάγκες, θα μεταδίδονται ηλεκτρονικές πληροφορίες προς τους επιβάτες και κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης θα εποπτεύουν την κίνηση των συρμών και την ασφάλεια των σταθμών και των αποβαθρών.
Η γραμμή ανακατασκευάζεται εξ ολοκλήρου, λειτουργούντων των ΗΣΑΠ, και τα τρένα θα μπορούν να αναπτύσσουν ταχύτητα 80 χλμ. την ώρα από 70 χλμ. την ώρα που είναι τώρα, αυξάνεται η δυνατότητα επιτάχυνσης των συρμών και τοποθετούνται σύστημα αυτομάτου προστασίας των συρμών και νέο σύγχρονο ηλεκτρονικό σύστημα σηματοδότησης που επιτρέπει να μειωθεί η χρονοαπόσταση των συρμών σε ενάμισι λεπτό της ώρας.
«Η γραμμή των ΗΣΑΠ είναι άμεσα συνυφασμένη με τη συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, δεδομένου ότι συνδέει τις βασικές αθλητικές εγκαταστάσεις, όπως του Ολυμπιακού Σταδίου, του Σταδίου Ειρήνης και Φιλίας, του Σταδίου Καραϊσκάκη και των γηπέδων Νέας Φιλαδελφείας και Ριζούπολης» εξηγεί ο κ. Δραγώνας. Και προσθέτει ότι η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων ζήτησε από τον ΗΣΑΠ να εξυπηρετεί 30.000 άτομα την ώρα που θα βγαίνουν από το Ολυμπιακό Στάδιο αντί των 14.000-16.000 που είναι η σημερινή δυνατότητά του. Με τον εκσυγχρονισμό που προγραμματίζεται επιτυγχάνεται η εξυπηρέτηση 26.000 επιβατών ανά ώρα με κατεύθυνση προς το κέντρο της Αθήνας και 4.000 επιβατών προς Βορρά.
Για να επιτευχθεί ο στόχος της αύξησης της μεταφορικής ικανότητας αυξάνεται η χωρητικότητα των συρμών και πυκνώνουν τα δρομολόγια. Σήμερα η χρονοαπόσταση των δρομολογίων είναι 3,30 λεπτά της ώρας και υπολογίζεται να μειωθεί στο ενάμισι λεπτό και αυτό σημαίνει κάθετη αύξηση της μεταφορικής ικανότητας.
Ειδικά για το ΟΑΚΑ προβλέπεται η δημιουργία ενός ακόμη σταθμού των ΗΣΑΠ στο βόρειο άκρο του Σταδίου, στη θέση Νερατζιώτισσα, όπου θα συνδέεται με τον προαστιακό σιδηρόδρομο. Στο ΟΑΚΑ λειτουργεί ήδη ο σταθμός Ειρήνη, όπου θα γίνουν ριζικές παρεμβάσεις με τη δημιουργία τριών αποβαθρών και υπογείων διαβάσεων. Η σχετική μελέτη εκπονείται.
Μια δεύτερη μελέτη εκπονείται για τον σταθμό Νέου Φαλήρου, σε συνδυασμό με την όλη αναδιαμόρφωση της περιοχής εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων. Και εκεί δημιουργούνται υπέργειες και υπόγειες διαβάσεις για την άμεση σύνδεση των χώρων των ολυμπιακών αθλημάτων με κυλιόμενους διαδρόμους και κλίμακες.
Εντελώς νέος θα είναι και ο σταθμός της πλατείας Βικτωρίας, με παράλληλη ανάπλαση της επιφάνειας της πλατείας, όπως και ο σταθμός Ομονοίας. Ο σταθμός Κηφισιάς «κατεβαίνει» και δημιουργείται η υποδομή για την επέκταση της γραμμής προς Νέα Ερυθραία προκειμένου να συναντήσει τη γραμμή του προαστιακού προς Χαλκίδα.
Με την ολοκλήρωση των έργων σε όλους τους σταθμούς θα απαγορευθεί το κάπνισμα.
* Ο προαστιακός σιδηρόδρομος
Το φιλόδοξο σχέδιο κατασκευής του προαστιακού σιδηροδρόμου στο κέντρο της Αττικής οδού φαίνεται ότι προχωρεί με αργούς ρυθμούς.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι χάθηκε πολύτιμος χρόνος στην αναζήτηση φορέα κατασκευής του έργου και τελικώς ανετέθη στην ΕΡΓΟΣΕ, η οποία τώρα καλείται να αντεπεξέλθει σε οριακά χρονικά περιθώρια.
Κύκλοι του ΟΣΕ ανέφεραν ότι, αν δεν υπογραφεί η σύμβαση κατασκευής του έργου το αργότερο ως τον Μάιο του 2001, τότε δεν υπάρχει δυνατότητα να κατασκευαστεί ως το 2004, αν και η ανάδοχος κοινοπραξία της Αττικής οδού ολοκληρώνει την υποδομή του προαστιακού, στο κέντρο της Αττικής οδού, όπου προετοιμάζεται ο χώρος που θα υποδεχθεί τον προαστιακό σιδηρόδρομο.
Εν τω μεταξύ το διοικητικό συμβούλιο της ΕΡΓΟΣΕ ενέκρινε την προκήρυξη των διαγωνισμών για την κατασκευή του προαστιακού σιδηροδρόμου που απέστειλε προς δημοσίευση στην Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων.
Το έργο, για να επισπευσθούν οι διαδικασίες του, χωρίζεται σε τρεις διαγωνισμούς. Ο πρώτος, με προϋπολογισμό 30 δισ. δρχ., αφορά την υποδομή στο τμήμα από το Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ) ως το νέο αεροδρόμιο Σπάτων· ο δεύτερος, με προϋπολογισμό 110 δισ. δρχ., το τμήμα από τις Τρεις Γέφυρες ως το ΣΚΑ και ως τα Σπάτα για την υπόλοιπη υποδομή, ηλεκτροδότηση και σηματοδότηση. Ο διαγωνισμός αυτός είναι «με το κλειδί στο χέρι». Ο τρίτος αφορά το τμήμα Ρέντης – Τρεις Γέφυρες, προϋπολογισμού περί τα 65 δισ. δρχ., επίσης «με το κλειδί στο χέρι».
Στόχος της ΕΡΓΟΣΕ, όπως ανέφερε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας κ. Ι. Τσίτουρας, είναι ως τον Μάρτιο του 2004 να έχει ολοκληρωθεί το έργο επί της Αττικής οδού και να φθάνει ως τον σταθμό Πελοποννήσου. Το τμήμα αυτό θα έχει 13 σταθμούς. Οι προσφορές των ενδιαφερομένων υπολογίζεται να υποβληθούν ως τον Απρίλιο του 2001 και οι εργολάβοι να εγκατασταθούν ως τον Σεπτέμβριο του 2001. Το υπόλοιπο τμήμα ως τον Πειραιά θα ολοκληρωθεί μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
ΤΡΑΜ: Πότε θα ολοκληρωθεί η πρώτη γραμμή
Με στόχο τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στην πόλη, την ικανοποίηση των αυξημένων μεταφορικών αναγκών και την ανάπτυξη μεταφορικών μέσων που να είναι φιλικά προς το περιβάλλον και να επιτυγχάνουν υψηλές ταχύτητες, άρα και αξιοπιστία, ο υπουργός Μεταφορών και Επικοινωνιών κ. Χρήστος Βερελής προγραμματίζει την κατασκευή δικτύου τραμ στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, προϋπολογισμού περί τα 110 δισ. δρχ.
Ηδη ψηφίστηκε στη Βουλή η σχετική τροπολογία για τη σύσταση θυγατρικής εταιρείας της Αττικό Μετρό που θα αναλάβει την υλοποίηση του έργου. Η πρώτη φάση του έργου προγραμματίζεται να ολοκληρωθεί ως το 2003 ώστε να αποτελέσει ένα σημαντικό μεταφορικό μέσο και για τις ανάγκες της Ολυμπιάδας. Η ανάπτυξη ενός δικτύου τραμ είναι εφικτή σε σύντομο χρονικό διάστημα καθώς δεν υπάρχουν ουσιαστικά προβλήματα στη φάση υλοποίησής του, ωστόσο η εταιρεία που θα το κατασκευάσει δεν πήρε ακόμη διοικητική μορφή. Το σχέδιο για το τραμ προβλέπει την υλοποίηση του έργου σε δύο φάσεις.
