Σε ποιες περιπτώσεις δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια διαβίωσης

Ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος στο άρθρο 18 ορίζει σε ποιες περιπτώσεις δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης και κτήσης περιουσιακών στοιχείων. Με τον N. 3091/2002 καθώς και τον N. 3220/2004 διευρύνθηκαν κατά τρόπο ουσιαστικό οι περιπτώσεις μη εφαρμογής τεκμηρίων και ειδικότερα μη εφαρμογής του τεκμηρίου του αυτοκινήτου.

* Επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης αναπήρου: Στη διάταξη της περίπτωσης β´ του άρθρου 18 του ΚΦΕ ορίζεται ότι το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, ανεξαρτήτως ιπποδύναμης, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας. Αν ο ανάπηρος είναι κύριος ή κάτοχος επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης το οποίο δεν απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας ή αν η σύζυγός του ή πρόσωπο το οποίο τους βαρύνει είναι κύριος ή κάτοχος άλλου επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης θα εφαρμοστεί με βάση την τεκμαρτή δαπάνη των αυτοκινήτων αυτών, με την επιφύλαξη εφαρμογής των διατάξεων των περιπτώσεων η´, θ´ και ι´ του ιδίου άρθρου.

* Επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης και ενοίκιο κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας προσωπικού επιχειρήσεων του AN 89/1967, του AN 378/1968 και του N. 27/1975: Στη διάταξη της περίπτωσης γ´ του άρθρου 18 του ΚΦΕ ορίζεται ότι το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για αλλοδαπό προσωπικό που δεν διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή ημεδαπό προσωπικό που διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολείται προσωπικά σε επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του AN 89/1967, του AN 378/1968 και του άρθρου 25 του N. 27/1975 για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, καθώς και με βάση τη δαπάνη ενοικίου της κύριας και της δευτερεύουσας κατοικίας.

H διάταξη αναφέρεται στη δαπάνη του ενοικίου κατά τρόπο γενικό. Αν ληφθεί υπόψη ότι η διάταξη ίσχυε και πριν από τη θέσπιση του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας, αφορούσε δηλαδή το ενοίκιο της δευτερεύουσας κατοικίας, μετά τη θέσπιση με τον N. 3091/2002 και του τεκμηρίου της κύριας κατοικίας, η μη εφαρμογή του τεκμηρίου αναφέρεται προφανώς τόσο στη δαπάνη του ενοικίου της κύριας κατοικίας όσο και στη δαπάνη του ενοικίου της δευτερεύουσας κατοικίας. Ως ενοίκιο θα ληφθεί το τεκμαρτό ετήσιο μίσθωμα.

H εξαίρεση από το τεκμήριο προσδιορισμού της δαπάνης διαβίωσης με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης δεν ισχύει αν ο αλλοδαπός που δεν διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή ο ημεδαπός που διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολείται σε μία από τις πιο πάνω επιχειρήσεις ή η σύζυγός του ή πρόσωπο που τους βαρύνει είναι κύριοι ή κάτοχοι περισσοτέρων του ενός επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης. Και στην περίπτωση αυτή θα έχουν εφαρμογή οι εξαιρέσεις από το τεκμήριο του αυτοκινήτου που προβλέπονται από τις περιπτώσεις η´, θ´ και ι´του άρθρου 18.

* Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν σε αλλοδαπές επιχειρήσεις του AN 89/1967, του AN 378/1968 και του άρθρου 25 του N. 27/1975: Στη διάταξη της περίπτωσης δ´ του άρθρου 18 του ΚΦΕ ορίζεται ότι το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για αλλοδαπές επιχειρήσεις οι οποίες υπάγονται στις διατάξεις του AN 89/1967, του AN 378/1968 και του άρθρου 25 του N. 27/1975 για το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης η οποία προκύπτει βάσει επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης.

Από τη γραμματική διατύπωση της διάταξης προκύπτει ότι η εξαίρεση από το τεκμήριο του αυτοκινήτου αφορά όλα τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν στις πιο πάνω επιχειρήσεις, ανεξαρτήτως ιπποδύναμης ή εργοστασιακής τιμολογιακής αξίας.

* Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν εισαχθεί με μειωμένους δασμούς: Στη διάταξη της περίπτωσης ε´ του άρθρου 18 του ΚΦΕ ορίζεται ότι το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει ενός επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας από την αλλοδαπή. Σύμφωνα με τη διάταξη, η εξαίρεση ισχύει για το έτος εκτελωνισμού και τα δύο επόμενα έτη εφόσον ο δικαιούχος της απαλλαγής εξακολουθεί και κατά τα έτη αυτά να κατοικεί στην Ελλάδα.

Σύμφωνα εξάλλου με τη διάταξη της υποπερίπτωσης δδ´ της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16, η τεκμαρτή δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης μειώνεται κατά ποσοστό 50% για δαπάνη η οποία προκύπτει με βάση το επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ιδιοκτησίας προσώπου που το εισήγαγε με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του από την αλλοδαπή για τα δύο επόμενα έτη από τη λήξη της απαλλαγής που προβλέπεται από την περίπτωση ε´ του άρθρου 18 εφόσον ο δικαιούχος της απαλλαγής εξακολουθεί κατά τα έτη αυτά να κατοικεί στην Ελλάδα.

Ετσι στην περίπτωση εισαγωγής επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης με μειωμένους δασμούς, φόρους ή τέλη λόγω μετοικεσίας του ιδιοκτήτη του το τεκμήριο του αυτοκινήτου δεν έχει εφαρμογή κατά τον χρόνο εισαγωγής του και κατά τα δύο επόμενα έτη, ενώ για το τέταρτο και το πέμπτο έτος η τεκμαρτή δαπάνη του αυτοκινήτου μειώνεται κατά ποσοστό 50% εφόσον ο κύριος του αυτοκινήτου κατά τα έτη αυτά εξακολουθεί να κατοικεί στην Ελλάδα.

* Επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν αγοραστεί για μεταπώληση με τις διατάξεις του άρθρου 45 του N. 2859/2000 (πρώην άρθρο 36α N. 1642/1986): Με τη διάταξη του άρθρου 45 του N. 2859/2000 (άρθρο 36α N. 1642/1986) προβλέπεται ειδικό καθεστώς φορολογίας των υποκειμένων στο ΦΠΑ μεταπωλητών που παραδίδουν μεταχειρισμένα αγαθά και αντικείμενα καλλιτεχνικής, συλλεκτικής ή αρχαιολογικής αξίας.

Με τη διάταξη της παρ. 14 του άρθρου 4 του N. 2759/1998 προστέθηκε στο άρθρο 18 περίπτωση ζ´, σύμφωνα με την οποία το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για επιχειρήσεις μεταπώλησης αυτοκινήτων που έχουν υπαχθεί στο ειδικό καθεστώς φορολογίας του άρθρου 36α του N. 1642/1986 (άρθρο 45 του N. 2859/2000) για την τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει βάσει των επιβατικών αυτοκινήτων που έχουν αγορασθεί για μεταπώληση, εφόσον η άδεια και οι πινακίδες κυκλοφορίας του μεταβιβαζόμενου αυτοκινήτου έχουν παραμείνει στη ΔΟΥ στην οποία έγινε η μεταβίβαση του αυτοκινήτου προς την επιχείρηση μεταπώλησης ως και την ημερομηνία μεταπώλησης από αυτήν σε τρίτο πρόσωπο και με την προϋπόθεση ότι το αυτοκίνητο κατά το χρονικό αυτό διάστημα δεν κυκλοφορούσε παράνομα.

* Εξαιρέσεις από το τεκμήριο της δαπάνης διαβίωσης για επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης: Με τη διάταξη της παρ. 9 του άρθρου 4 του N. 3091/2002 προστέθηκε στο άρθρο 18 του ΚΦΕ περίπτωση η´, σύμφωνα με την οποία το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται για τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης η οποία προκύπτει από την κυριότητα ή κατοχή επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ως 14 φορολογήσιμους ίππους.

H διάταξη αυτή αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 14 του N. 3220/2004, οι περιπτώσεις θ´, ι´ και ια´ αναριθμήθηκαν σε ιβ´, ιγ´ και ιδ´ αντίστοιχα, ενώ προστέθηκαν νέες περιπτώσεις θ´, ι´ και ια´. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται:

* Για τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που έχουν αποκτηθεί ως 31.12.1992, ανεξαρτήτως φορολογήσιμων ίππων.

* Για τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα ως 14 φορολογήσιμους ίππους τα οποία αποκτήθηκαν κατά το χρονικό διάστημα από 1.1.1993 ως 31.12.2003.

* Για τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από όλα τα αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης άνω των 14 φορολογήσιμων ίππων που έχουν αποκτηθεί από 1.1.1993 ως 31.12.2003, με την προϋπόθεση ότι η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας τους, μειωμένη λόγω παλαιότητας κατά τα ποσοστά της κλίμακας της παρ. 1 του άρθρου 126 του N. 2960/2001, δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ. H κλίμακα του πιο πάνω νόμου βάσει της οποίας μειώνεται η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία των αυτοκινήτων είναι η ακόλουθη:

Πάνω από έξι (6) και ως δώδεκα (12) μήνες από την ημερομηνία της πρώτης θέσης σε κυκλοφορία και με την προϋπόθεση ότι έχει διανύσει περισσότερα από 6.000 χιλιόμετρα, μείωση αξίας σε ποσοστό 7%.

Από1 ως και 2 έτη 14%

Πάνω από 2 ως και 3 έτη 21%

3 ως και 4 έτη 28%

4 ως και 5 έτη 34%

5 ως και 6 έτη 40%

6 ως και 7 έτη 46%

7 ως και 8 έτη 52%

8 ως και 9 έτη 57%

9 ως και 10 έτη 57%

10 ως και 11 έτη 67%

11 ως και 12 έτη 67%

11 ως και 13 έτη 73%

13 ως και 14 έτη 76%

14 ως και 15 έτη 79%

15 έτη 80%

* Για τεκμαρτή δαπάνη από όλα τα αυτοκίνητα των οποίων η εργοστασιακή τιμολογιακή αξία του έτους της πρώτης κυκλοφορίας τους, μειωμένη λόγω παλαιότητας με τα ποσοστά της πιο πάνω κλίμακας, δεν υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ, ανεξάρτητα από τους φορολογήσιμους ίππους των αυτοκινήτων αυτών.

Σε περίπτωση εφαρμογής της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης ο προσδιορισμός της γίνεται βάσει του πίνακα της περίπτωσης β´ της παρ. 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ.

Ολα τα παραπάνω έχουν ανάλογη εφαρμογή και στα αυτοκίνητα των εταιρειών ομόρρυθμων, ετερόρρυθμων, περιορισμένης ευθύνης, ανώνυμων εταιρειών κτλ.

Παράδειγμα: Φορολογούμενος έχει στην κυριότητά του τα ακόλουθα EIX αυτοκίνητα:

– EIX αυτοκίνητο 14 φορολογήσιμων ίππων, εργοστασιακής αξίας πενήντα πέντε χιλιάδων (55.000) ευρώ και ημερομηνία απόκτησής του από τον φορολογούμενο την 1.11.2003.

– EIX αυτοκίνητο 16 φορολογήσιμων ίππων, εργοστασιακής αξίας σαράντα χιλιάδων (40.000) ευρώ και ημερομηνία απόκτησής του από τον φορολογούμενο το 1998.

– EIX αυτοκίνητο 221 φορολογήσιμων ίππων, εργοστασιακής αξίας σαράντα πέντε χιλιάδων (45.000) ευρώ και ημερομηνία απόκτησής του από τον φορολογούμενο το 1990.

Με τις νέες διατάξεις ο φορολογούμενος απαλλάσσεται από το τεκμήριο διαβίωσης και για τα τρία αυτοκίνητα που έχει στην κυριότητά του, δεδομένου ότι το πρώτο έχει αποκτηθεί μέσα στο διάστημα 1.1.1993 ως και 31.12.2003 και δεν υπερβαίνει τους 14 φορολογήσιμους ίππους, το δεύτερο έχει αποκτηθεί στο ίδιο χρονικό διάστημα, υπερβαίνει τους 14 φορολογήσιμους ίππους, αλλά η εργοστασιακή του αξία είναι κάτω των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ, ενώ το τρίτο έχει αποκτηθεί πριν από το 1993 και συνεπώς απαλλάσσεται ανεξάρτητα από τους φορολογήσιμους ίππους και την εργοστασιακή του αξία.

* Επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης που ανήκει σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρεία ή εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ή ανήκει σε ανώνυμη εταιρεία ή κοινωνία ή κοινοπραξία: Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης ια´ του άρθρου 18, η οποία προστέθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 14 του N. 3220/2004 και ισχύει από 1ης Ιανουαρίου 2004, οι περιπτώσεις η´, θ´ και ι´ του άρθρου 18 εφαρμόζονται ανάλογα και στα εδάφια τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, δέκατο πέμπτο και δέκατο έκτο της περίπτωσης β´ της παραγράφου 1 του άρθρου 16 του ΚΦΕ.

Ετσι όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω για τη μη εφαρμογή του τεκμηρίου του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης εφαρμόζονται ανάλογα και για τα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης που ανήκουν σε:

* Ομόρρυθμες, ετερόρρυθμες, περιορισμένης ευθύνης εταιρείες, ανώνυμες εταιρείες, κοινωνίες, κοινοπραξίες.

* Αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που δεν έχουν μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα αλλά υποχρεούνται να υποβάλλουν φορολογική δήλωση με βάση την παρ. 1 του άρθρου 107 του ΚΦΕ.

* Αλλοδαπές επιχειρήσεις ή γραφεία, υποκαταστήματα ή πρακτορεία αλλοδαπών επιχειρήσεων.

* Εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων ή επιχειρήσεις ενοικίασης αυτοκινήτων.

Ακόμη οι περιπτώσεις η´, θ´ και ι´ εφαρμόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις ενοικίασης ή χρηματοδοτικής μίσθωσης ιδιωτικής χρήσης επιβατικών αυτοκινήτων.

* Αγορά πάγιου εξοπλισμού από ατομικές επιχειρήσεις ή από ελεύθερους επαγγελματίες: Με την παρ. 9 του άρθρου 4 του N. 3091/2002 προστέθηκε στο άρθρο 18 περίπτωση ι´ η οποία αναριθμήθηκε σε ιγ´ με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 14 του N. 3220/2004 και ισχύει για δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2004 και μετά. Σύμφωνα με τη διάταξη της περίπτωσης αυτής, το τεκμήριο της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για αγορά πάγιου εξοπλισμού επαγγελματικής χρήσης από πρόσωπα που ασκούν επιχείρηση ή ελευθέριο επάγγελμα μέχρι ποσού 10.000 ευρώ αν η δαπάνη πραγματοποιείται εντός του έτους έναρξης άσκησης της δραστηριότητας και τα επόμενα δύο έτη και μέχρι ποσού που αντιστοιχεί σε ποσοστό 50% των καθαρών κερδών που δηλώθηκαν για το προηγούμενο έτος με αρχική δήλωση για δαπάνες που πραγματοποιούνται τα επόμενα έτη.

H εξαίρεση από το τεκμήριο αγοράς πάγιου εξοπλισμού έχει εφαρμογή και στις ατομικές επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες που έκαναν έναρξη δραστηριότητας πριν από την ισχύ της πιο πάνω διάταξης.

Παράδειγμα 1ο: Εστω ότι ατομική επιχείρηση έκανε έναρξη εργασιών το 2002 και κατά τη χρήση του 2003 προέβη σε αγορά πάγιου εξοπλισμού αξίας 7.000 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή δεν θα εφαρμοστεί το τεκμήριο αγοράς κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας.

Παράδειγμα 2ο: Εστω ότι ελεύθερος επαγγελματίας έχει κάνει έναρξη εργασιών το 2000 και κατά τη χρήση του 2003 αγόρασε πάγιο εξοπλισμό για την άσκηση του επαγγέλματός του αξίας 20.000 ευρώ. Με τη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2003 δήλωσε καθαρά κέρδη για τη χρήση του 2002 50.000 ευρώ.

Για τον ελεύθερο επαγγελματία δεν θα ισχύσει το τεκμήριο αγοράς κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας για τη χρήση του 2003 (οικονομικό έτος 2004).

* Αγορά αρδευτικού εξοπλισμού γεωργικής εκμετάλλευσης: Με την παρ. 9 του άρθρου 4 του N. 3091/2002 μεταφέρθηκε από το άρθρο 17 στο άρθρο 18 του ΚΦΕ ως υποπερίπτωση ιι´ η εξαίρεση από το τεκμήριο αγοράς αντικειμένων μεγάλης αξίας, καθώς και η δαπάνη αγοράς αρδευτικού εξοπλισμού γεωργικής εκμετάλλευσης.

H εξαίρεση από το τεκμήριο ισχύει μόνο για την αγορά αρδευτικού εξοπλισμού, όπως είναι η δαπάνη αγοράς σωλήνων άρδευσης, η δαπάνη αγοράς αντλητικών μηχανημάτων κτλ. Δεν εξαιρείται του τεκμηρίου η δαπάνη αγοράς πάγιου εξοπλισμού, όπως τρακτέρ, γεωργικά μηχανήματα κτλ.

* Μη εφαρμογή του τεκμηρίου της ετήσιας δαπάνης στην περίπτωση που η διαφορά μεταξύ δηλωθέντος εισοδήματος και συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης είναι μικρότερη από 20%: Στην περίπτωση ια´ του άρθρου 18 ορίζεται ότι το τεκμήριο της ετήσιας συνολικής τεκμαρτής δαπάνης που υπολογίζεται σύμφωνα με τα άρθρα 16 (τεκμήρια δαπανών διαβίωσης) και 17 (τεκμήρια κτήσης περιουσιακών στοιχείων) δεν εφαρμόζεται όταν η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε από τον φορολογούμενο, τη σύζυγο και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αυτών είναι μικρότερη από ποσοστό 20% του εισοδήματος που δηλώθηκε με την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση.

Αν η δήλωση φορολογίας εισοδήματος υποβληθεί εκπροθέσμως, η εξαίρεση από τον τεκμαρτό προσδιορισμό του εισοδήματος δεν έχει εφαρμογή, έστω και αν η διαφορά μεταξύ του δηλωθέντος εισοδήματος και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης είναι μικρότερη από το ποσοστό 20% του δηλωθέντος εισοδήματος.

Παράδειγμα: Εστω ότι φορολογούμενος με την αρχική εμπρόθεσμη δήλωση φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2005 δήλωσε συνολικό εισόδημα 43.000 ευρώ, ενώ η συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη, με βάση την τεκμαρτή δαπάνη επιβατικού αυτοκινήτου 33.600 ευρώ και τη δαπάνη τοκοχρεολυτικής απόσβεσης δανείου 15.000 ευρώ, ανήλθε σε 48.600 ευρώ. Επειδή η διαφορά μεταξύ της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης και του εισοδήματος που δηλώθηκε (48.600 – 43.000 = 5.600 ευρώ) είναι μικρότερη του 20% του δηλωθέντος εισοδήματος (43.000 X 20% = 8.600 ευρώ), το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν θα εφαρμοστεί.

* Μη εφαρμογή του τεκμηρίου κτήσης περιουσιακών στοιχείων στην περίπτωση μεταβίβασης ακινήτων εξωχώριων εταιρειών: Με τις διατάξεις των άρθρων 15 ως και 18 του N. 3091/2002 επιβλήθηκε ειδικός φόρος επί των ακινήτων των εξωχώριων εταιρειών. Με τη μεταβατική διάταξη του άρθρου 18 του νόμου αυτού χορηγήθηκαν ορισμένες φορολογικές απαλλαγές στην περίπτωση που τα ακίνητα των εταιρειών αυτών μεταβιβαστούν σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα που εξαιρούνται του ειδικού φόρου.

Ειδικότερα με το δεύτερο εδάφιο της παρ. 2 του άρθρου 18 του νόμου αυτού ορίστηκε ότι, σε περίπτωση που μεταβιβαστεί ακίνητο των εταιρειών που υπόκεινται στον ειδικό φόρο επί των ακινήτων τους μέσα σε έξι μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου αυτού σε φυσικό ή νομικό πρόσωπο που αποδεικνύεται ότι είναι ο πραγματικός κύριος ή σύζυγος αυτού ή έχει σχέση συγγενείας κατ’ ευθεία γραμμή μέχρι δεύτερου βαθμού (παππούς – γονέας / παιδί – εγγονός) με αυτόν, δεν εφαρμόζεται το τεκμήριο αγοράς του ακινήτου με την προϋπόθεση ότι κατά τον χρόνο κτήσης του από την εξωχώρια εταιρεία η δαπάνη αγοράς του καλυπτόταν με τα δηλούμενα εισοδήματα, σύμφωνα με το άρθρο 19 του ΚΦΕ.


Τι ισχύει για τα σκάφη

Σκάφη αναψυχής ολικού μήκους ως 10 μέτρα χωρίς ναυτολογημένο πλήρωμα: Στη διάταξη της περίπτωσης θ´ του άρθρου 18, η οποία προστέθηκε με την παρ. 9 του άρθρου 4 του N. 3091/2002, αναριθμήθηκε σε ιβ´ με τη διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 14 του N. 3220/2004 και έχει εφαρμογή για δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 2004 και μετά, ορίζεται ότι το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει από ένα σκάφος αναψυχής ολικού μήκους ως 10 μέτρα το οποίο δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα.

Σύμφωνα με τη διάταξη, η εξαίρεση αυτή ισχύει για ένα μόνο σκάφος αναψυχής το οποίο πληροί ταυτόχρονα και τις δύο προϋποθέσεις: είναι δηλαδή μήκους ως 10 μέτρα και δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα.

Στην περίπτωση συζύγων που έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους περισσότερα του ενός τέτοια σκάφη, η εξαίρεση από το τεκμήριο θα εφαρμοστεί για ένα σκάφος και συγκεκριμένα για αυτό με τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη. Ετσι, αν ο σύζυγος είναι κύριος σκάφους αναψυχής 9 μέτρων χωρίς ναυτολογημένο πλήρωμα και η σύζυγος κυρία σκάφους αναψυχής 8 μέτρων χωρίς ναυτολογημένο πλήρωμα, η εξαίρεση από το τεκμήριο θα εφαρμοστεί για το σκάφος των εννέα μέτρων.

Σε περίπτωση εξάλλου που ο κάθε σύζυγος έχει στην κυριότητα ή κατοχή του τέτοιο σκάφος και οι τεκμαρτές δαπάνες αυτών των σκαφών είναι ίσες, η απαλλασσόμενη τεκμαρτή δαπάνη του ενός σκάφους επιμερίζεται μεταξύ των συζύγων κατά ποσοστό 50% στον καθένα.

Σύμφωνα με την 1019176/ 438/A0012/ΠΟΛ. 1021/2004 εγκύκλιο του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, για την απαλλαγή από την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης σκαφών αναψυχής ολικού μήκους ως 10 μέτρα, υποβάλλεται υπεύθυνη δήλωση του κυρίου ή κατόχου ότι το σκάφος έχει ολικό μήκος κάτω των 10 μέτρων και ότι δεν έχει ναυτολογημένο πλήρωμα για ολόκληρο ή μέρος του έτους.